EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
11 Eylül, Dünya Siyaseti <strong>ve</strong> <strong>Afrika</strong> 117ABD’nin en üst noktas›n› temsil etti¤i Vestfalya sistemi <strong>ve</strong> bu sisteminiçkin sekülerizm anlay›fl› 11 Eylül ile beraber ciddi bir meydan okumaya maruzkald›. Bu meydan okuman›n yayg›n uluslararas› iliflkiler yaklafl›mlar›n›nöngörüleri d›fl›nda devlet olmayan dini karakterli ulus-ötesi bir oluflumdan gelmesiuzunca bir süredir küllenen uluslararas› sistem <strong>ve</strong> din iliflkisini yenidengündeme getirdi. “Otuz Y›l Savafllar›”n›n bitimiyle imzalanan 1648 tarihliVestfalya anlaflmas› sonras› ortaya ç›kan territoryal merkezi devlet anlay›fl› k›-sa sürede Avrupa’ya yay›ld›. Avrupa Vestfalya sistemi, anarflik bir uluslararas›düzen ortaya ç›kard› <strong>ve</strong> dünya ölçe¤inde bir uluslararas› sisteme hegemoniközelli¤i ile uzun olmayan bir zaman içerisinde evrildi. Din savafllar› <strong>ve</strong> kiliseninotoritesinin y›k›ld›¤› bir döneme tekabül eden yeni sistem seküler esaslarüzerine kuruldu <strong>ve</strong> günümüze kadar bu niteli¤ini pekifltirerek korudu.Avrupa’dan dünyaya yay›lan seküler uluslararas› sistem koloniyalizm sürecindedünyan›n geri kalan›nda yay›ld› <strong>ve</strong> Müslümanlar›n ço¤unlukta yaflad›-¤› ülkelerin de uluslararas› iliflkilerinde ayn› seküler ilkeler ile hareket etmelerinisa¤lad›. Vatikan uzunca bir süre uluslararas› hukuka karfl› mücadele yürüttü<strong>ve</strong> bu seküler sistemin hukukunu meflru kabul etmedi. Uluslararas› sisteminaktörlerinin bir di¤erine müdahale etmemesi <strong>ve</strong> özellikle dinin kamusal al<strong>and</strong>ayeniden hakimiyetini sa¤lama yönünde müdahalesi söz konusu olmad›.Ulus-devletlerin iç politikalar›na yön <strong>ve</strong>ren milliyetçilik, sosyalizm, liberalizmgibi ideolojiler zaman zaman nüfuz alanlar›n› geniflletmek için çabalarharcam›fl olsa dahi sistemin seküler temellerini muhafaza ettiler. 11 Eylül ilebir anlamda uluslararas› sistemin seküler karakterini koruyabilme limiti ortayaç›kt›.Ayn› flekilde hem akademik çal›flmalarda hem de Huntington gibi popüleral<strong>and</strong>a üretilen din-medeniyet unsurunun uluslararas› iliflkilerde artan or<strong>and</strong>abelirleyici olabilece¤i tezlerinin ciddiye al›nmas› gereklili¤ini do¤urdu.Farkl› uluslararas› toplum düflünceleri olabilece¤i <strong>ve</strong> bu düflüncelerin çat›flabilece¤ibir vaka olarak karfl›m›zda duruyor. Vestfelya sistemine esasl› bir meydanokuma olarak “farkl›” uluslararas› sistem düflüncesi Vestfalya kurgusununtemel aktörleri olan devletlerin dine nas›l bir rol <strong>ve</strong>rece¤ini belirlemek üzeremüdahale etmeyi dikte ediyor. Müdahalenin güç dengeleri, süper güç rekabetibenzeri süreçlerin d›fl›nda <strong>ve</strong> öngörülen ayg›tlardan tamamen farkl› bir tarzdagerçeklefltirilmesi uluslararas› iliflkilerin hakim paradigmalar›n›n sorgulanmas›n›gündeme getirdi.Uzunca bir süredir Ortodoks önermeleri ciddi elefltiriler alan uluslararas›iliflkiler disiplini halihaz›rda uluslararas› geliflmeleri öngörmek bir yana mevcutolaylar› izahta zorlan›yor. De¤erler <strong>ve</strong> normlar›n dikkate al›nd›¤›, kimlikkültürfaktörlerinin belirleyicili¤ine önem <strong>ve</strong>ren yeni yaklafl›mlar›n daha fazla
Change language