EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3 EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
116 Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkeyda bölüflülmüfltür. S›kl›kla ifade edilen uluslararas› bir bölge fiziksel olarakyoktur. Uluslararas› terimi ile son derece tart›flmal› bir alandan bahsedilir.Yukar›da ortaya koyulan teorik girifli göz önünde bulundurmak gerekirse,birkaç olay bütün bir sistemin karmafl›k iliflki a¤›n› harekete geçirebilir. Araflt›rmac›larbir sistemin nas›l tepki verece¤ini yada zamanla sistem düzeyindegeliflmelerle kendini nas›l yeniden üretebilece¤ini ortaya koyabilirler. Akla gelensoru sistem düzeyinde bir olay›n ne oldu¤udur. Sistem düzeyinde bir olay,uluslararas› bir vakad›r ve bütün bir sistemin kurumlar› ve kurulu ilkeleri üzerinedo¤rudan sonuçlar üretir. Teorik olarak bak›l›rsa, her olay birbirine ba¤lant›l›bir flekilde dünya sisteminde çeflitli sonuçlar üretir. Fakat burada önemliolan do¤rudan olmas›d›r. Sistem düzeyinde olaylar, bütün bir sistemin kurumlar›ve kurulu ilkeleri üzerine do¤rudan ve kesin sonuçlar üretir. K›sa veuzun dönemli ba¤lamlarda etkiler ortaya ç›kar. Ayn› düzlemde ayd›nlat›c› olacakdi¤er önemli bir nokta kurucu kurumlar ve ilkeler üzerinden ortaya ç›kar.Bunlar aras›nda güç hiyerarflisi, hegemonik gücün rolü ve izledi¤i politika genele¤ilimler ve di¤erleri yer al›r. Sistem düzeyinde geliflmeler önemlidir vesistemin nas›l çal›flt›¤›n› gösterirler. Baflka bir deyiflle, sistem düzeyinde geliflmeleruluslararas› sistemin karmafl›k do¤as›n› kolayca gözler önüne serer.Uluslararas› iliflkiler uzmanlar› bu disiplindeki de¤iflimin hallerini ve anlamlar›n›çok iyi bilinen baz› çal›flmalarda sorunsallaflt›rm›fllard›r. Burada 11Eylül sonras› ortamda uluslararas› iliflkiler ve dünya siyasetinin alg›lanmas›ndakide¤iflime dikkat çekmek istiyorum. Geçmiflte küçük köyde yaflayan birinsan›n dünya tahayyülünün sadece yaflad›¤› köyden ibaret oldu¤u söylenirdi.Benzer flekilde uzun bir süredir ayn› ulus-devlet sistemi alt›nda yafl›yoruz vetahayyülümüz bunun ötesine gitmiyor. 11 Eylül, en az›ndan, Vesfalya sistemininyap›land›rd›¤› egemenlik düflüncesini ve uluslararas› sistemi alg›lamam›zdabir de¤iflim yaratt›. Üçüncü Dünya’n›n statükocu seçkinlerinin ellerini güçlendirmeve otoritelerini pekifltirmenin yan›nda temel seviyede dahi olsa yeniufuklar açt›.Ulus-devlet sisteminin yetersizlikleri ve zay›fl›klar› ortadad›r ve bu flimdidünya ölçe¤inde, günlük siyasette giderek daha çok kabul edilmektedir.Kozmopolitan demokrasi, Yeni Ortaça¤c›l›k ve di¤erleri bu anlamda ufuk aç›-c› tart›flmalar olarak ortaya ç›k›yor. Birçok problemli demokrasi yeni siyasalpartiler ar›yor ve bu tahayyül ulus-devlet sisteminin ötesine geçiyor. “‹çerideki”bu de¤iflim “D›flar›s›” için olas› önemli imalar bar›nd›r›yor. Bu geliflmelerinEylül sald›r›lar›ndan kaynakland›¤›n› düflünmenin abart›l› oldu¤u iddiaedilebilir, ancak süreci h›zland›r›c› etki yapt›¤›na ciddi itiraz olmayacakt›r. Örne¤inulus-devlet sisteminin seküler do¤as› flimdi, 11 Eylül sonras›nda, teorikve pratik anlamlarda s›k› bir sorgulama alt›ndad›r.
11 Eylül, Dünya Siyaseti ve Afrika 117ABD’nin en üst noktas›n› temsil etti¤i Vestfalya sistemi ve bu sisteminiçkin sekülerizm anlay›fl› 11 Eylül ile beraber ciddi bir meydan okumaya maruzkald›. Bu meydan okuman›n yayg›n uluslararas› iliflkiler yaklafl›mlar›n›nöngörüleri d›fl›nda devlet olmayan dini karakterli ulus-ötesi bir oluflumdan gelmesiuzunca bir süredir küllenen uluslararas› sistem ve din iliflkisini yenidengündeme getirdi. “Otuz Y›l Savafllar›”n›n bitimiyle imzalanan 1648 tarihliVestfalya anlaflmas› sonras› ortaya ç›kan territoryal merkezi devlet anlay›fl› k›-sa sürede Avrupa’ya yay›ld›. Avrupa Vestfalya sistemi, anarflik bir uluslararas›düzen ortaya ç›kard› ve dünya ölçe¤inde bir uluslararas› sisteme hegemoniközelli¤i ile uzun olmayan bir zaman içerisinde evrildi. Din savafllar› ve kiliseninotoritesinin y›k›ld›¤› bir döneme tekabül eden yeni sistem seküler esaslarüzerine kuruldu ve günümüze kadar bu niteli¤ini pekifltirerek korudu.Avrupa’dan dünyaya yay›lan seküler uluslararas› sistem koloniyalizm sürecindedünyan›n geri kalan›nda yay›ld› ve Müslümanlar›n ço¤unlukta yaflad›-¤› ülkelerin de uluslararas› iliflkilerinde ayn› seküler ilkeler ile hareket etmelerinisa¤lad›. Vatikan uzunca bir süre uluslararas› hukuka karfl› mücadele yürüttüve bu seküler sistemin hukukunu meflru kabul etmedi. Uluslararas› sisteminaktörlerinin bir di¤erine müdahale etmemesi ve özellikle dinin kamusal alandayeniden hakimiyetini sa¤lama yönünde müdahalesi söz konusu olmad›.Ulus-devletlerin iç politikalar›na yön veren milliyetçilik, sosyalizm, liberalizmgibi ideolojiler zaman zaman nüfuz alanlar›n› geniflletmek için çabalarharcam›fl olsa dahi sistemin seküler temellerini muhafaza ettiler. 11 Eylül ilebir anlamda uluslararas› sistemin seküler karakterini koruyabilme limiti ortayaç›kt›.Ayn› flekilde hem akademik çal›flmalarda hem de Huntington gibi popüleralanda üretilen din-medeniyet unsurunun uluslararas› iliflkilerde artan orandabelirleyici olabilece¤i tezlerinin ciddiye al›nmas› gereklili¤ini do¤urdu.Farkl› uluslararas› toplum düflünceleri olabilece¤i ve bu düflüncelerin çat›flabilece¤ibir vaka olarak karfl›m›zda duruyor. Vestfelya sistemine esasl› bir meydanokuma olarak “farkl›” uluslararas› sistem düflüncesi Vestfalya kurgusununtemel aktörleri olan devletlerin dine nas›l bir rol verece¤ini belirlemek üzeremüdahale etmeyi dikte ediyor. Müdahalenin güç dengeleri, süper güç rekabetibenzeri süreçlerin d›fl›nda ve öngörülen ayg›tlardan tamamen farkl› bir tarzdagerçeklefltirilmesi uluslararas› iliflkilerin hakim paradigmalar›n›n sorgulanmas›n›gündeme getirdi.Uzunca bir süredir Ortodoks önermeleri ciddi elefltiriler alan uluslararas›iliflkiler disiplini halihaz›rda uluslararas› geliflmeleri öngörmek bir yana mevcutolaylar› izahta zorlan›yor. De¤erler ve normlar›n dikkate al›nd›¤›, kimlikkültürfaktörlerinin belirleyicili¤ine önem veren yeni yaklafl›mlar›n daha fazla
- Page 1 and 2: 2. Oturum21. Yüzy›lda AfrikaOtur
- Page 3 and 4: Afrika’ya Genel Bir Bak›flH›f
- Page 5 and 6: Afrika’ya Genel Bir Bak›fl 113
- Page 7: 11 Eylül, Dünya Siyaseti ve Afrik
- Page 11 and 12: 11 Eylül, Dünya Siyaseti ve Afrik
- Page 13 and 14: 11 Eylül, Dünya Siyaseti ve Afrik
- Page 15 and 16: 11 Eylül, Dünya Siyaseti ve Afrik
- Page 17 and 18: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 19 and 20: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 21 and 22: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 23 and 24: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 25 and 26: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 27 and 28: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 29 and 30: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 31 and 32: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 33 and 34: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 35 and 36: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 37 and 38: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 39 and 40: Afrika Birli¤i ve Libya’n›n Af
- Page 41 and 42: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 43 and 44: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 45 and 46: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 47 and 48: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 49 and 50: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 51 and 52: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 53 and 54: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 55 and 56: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
- Page 57 and 58: Yeni Türk-Afrika Ekonomik ‹liflk
116 Yükselen <strong>Afrika</strong> <strong>ve</strong> Türkiye / <strong>Rising</strong> <strong>Africa</strong> <strong>and</strong> <strong>Turkey</strong>da bölüflülmüfltür. S›kl›kla ifade edilen uluslararas› bir bölge fiziksel olarakyoktur. Uluslararas› terimi ile son derece tart›flmal› bir al<strong>and</strong>an bahsedilir.Yukar›da ortaya koyulan teorik girifli göz önünde bulundurmak gerekirse,birkaç olay bütün bir sistemin karmafl›k iliflki a¤›n› harekete geçirebilir. Araflt›rmac›larbir sistemin nas›l tepki <strong>ve</strong>rece¤ini yada zamanla sistem düzeyindegeliflmelerle kendini nas›l yeniden üretebilece¤ini ortaya koyabilirler. Akla gelensoru sistem düzeyinde bir olay›n ne oldu¤udur. Sistem düzeyinde bir olay,uluslararas› bir vakad›r <strong>ve</strong> bütün bir sistemin kurumlar› <strong>ve</strong> kurulu ilkeleri üzerinedo¤rudan sonuçlar üretir. Teorik olarak bak›l›rsa, her olay birbirine ba¤lant›l›bir flekilde dünya sisteminde çeflitli sonuçlar üretir. Fakat burada önemliolan do¤rudan olmas›d›r. Sistem düzeyinde olaylar, bütün bir sistemin kurumlar›<strong>ve</strong> kurulu ilkeleri üzerine do¤rudan <strong>ve</strong> kesin sonuçlar üretir. K›sa <strong>ve</strong>uzun dönemli ba¤lamlarda etkiler ortaya ç›kar. Ayn› düzlemde ayd›nlat›c› olacakdi¤er önemli bir nokta kurucu kurumlar <strong>ve</strong> ilkeler üzerinden ortaya ç›kar.Bunlar aras›nda güç hiyerarflisi, hegemonik gücün rolü <strong>ve</strong> izledi¤i politika genele¤ilimler <strong>ve</strong> di¤erleri yer al›r. Sistem düzeyinde geliflmeler önemlidir <strong>ve</strong>sistemin nas›l çal›flt›¤›n› gösterirler. Baflka bir deyiflle, sistem düzeyinde geliflmeleruluslararas› sistemin karmafl›k do¤as›n› kolayca gözler önüne serer.Uluslararas› iliflkiler uzmanlar› bu disiplindeki de¤iflimin hallerini <strong>ve</strong> anlamlar›n›çok iyi bilinen baz› çal›flmalarda sorunsallaflt›rm›fllard›r. Burada 11Eylül sonras› ortamda uluslararas› iliflkiler <strong>ve</strong> dünya siyasetinin alg›lanmas›ndakide¤iflime dikkat çekmek istiyorum. Geçmiflte küçük köyde yaflayan birinsan›n dünya tahayyülünün sadece yaflad›¤› köyden ibaret oldu¤u söylenirdi.Benzer flekilde uzun bir süredir ayn› ulus-devlet sistemi alt›nda yafl›yoruz <strong>ve</strong>tahayyülümüz bunun ötesine gitmiyor. 11 Eylül, en az›ndan, Vesfalya sistemininyap›l<strong>and</strong>›rd›¤› egemenlik düflüncesini <strong>ve</strong> uluslararas› sistemi alg›lamam›zdabir de¤iflim yaratt›. Üçüncü Dünya’n›n statükocu seçkinlerinin ellerini güçlendirme<strong>ve</strong> otoritelerini pekifltirmenin yan›nda temel seviyede dahi olsa yeniufuklar açt›.Ulus-devlet sisteminin yetersizlikleri <strong>ve</strong> zay›fl›klar› ortadad›r <strong>ve</strong> bu flimdidünya ölçe¤inde, günlük siyasette giderek daha çok kabul edilmektedir.Kozmopolitan demokrasi, Yeni Ortaça¤c›l›k <strong>ve</strong> di¤erleri bu anlamda ufuk aç›-c› tart›flmalar olarak ortaya ç›k›yor. Birçok problemli demokrasi yeni siyasalpartiler ar›yor <strong>ve</strong> bu tahayyül ulus-devlet sisteminin ötesine geçiyor. “‹çerideki”bu de¤iflim “D›flar›s›” için olas› önemli imalar bar›nd›r›yor. Bu geliflmelerinEylül sald›r›lar›ndan kaynakl<strong>and</strong>›¤›n› düflünmenin abart›l› oldu¤u iddiaedilebilir, ancak süreci h›zl<strong>and</strong>›r›c› etki yapt›¤›na ciddi itiraz olmayacakt›r. Örne¤inulus-devlet sisteminin seküler do¤as› flimdi, 11 Eylül sonras›nda, teorik<strong>ve</strong> pratik anlamlarda s›k› bir sorgulama alt›ndad›r.
Change language