EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3

EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3 EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3

tasamafrika.org
from tasamafrika.org More from this publisher
16.07.2015 Views

122 Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkeysavafl”tan bu yana daha fazla görünür hale gelmifltir. Amerikan politikalar› 11Eylül sonras›nda, dünyay› “dostlar” ve “düflmanlar” olarak ikiye bölmekte.ABD’nin Afganistan ve Irak’a sald›r›lar› sonucunda Atlantik okyanusunun ikiyakas›n›n stratejik alg›lamalar› oldukça farkl›laflm›flt›r.ABD’nin El-Kaide’ye ve dünya sath›nda terörizme bir son verme giriflimlerinitakiben bu amaç için neler yap›labilece¤i gittikçe büyüyen bir tart›flma.Ancak terörün de¤iflen niteli¤i karfl›s›nda yeni önlemlerin al›nabildi¤i veyeni yaklafl›mlar›n benimsenebildi¤ini söylemek zor. ABD’nin güçler dengesianlay›fl› ve reelpolitik yaklafl›m› üçüncü dünya ülkelerindeki birçok problemve çat›flmaya çözüm üretmede baflar›s›z olmufltur. Bush yönetimi için daha kötüsü,Clauswitzçi anlay›fl›n savafl›n diplomasinin bitti¤i yerde bafllamas› gerekti¤iönceli¤ini tersine çevirip, önce iflgal sonra diplomasi formülü ile hareketetmesi. ABD yönetimi diplomasiye çok az yer veriyor ve sadece ABD politikalar›n›kabul edenleri görüflme masas›na buyur ediyor. Güvenlik Avrupal›anlam›nda bak›ld›¤›nda güç yönelimli olmayan ba¤lamlarda üretilebilir. Yumuflakgüvenlik önlemleri BM sistemi ile daha uyumludur. Tekelci güvenlikanlay›fllar›n›n yetersizli¤i ve katk› yapacak tüm kaynaklardan beslenme gereklili¤iortadad›r.Amerikan yönetimi, savafl alan› ve bar›fl alan› olarak isimlendirilebilecekolan yeni bölünmede, kendi saf›n› oluflturan blo¤u birarada tutmada pek baflar›l›gözükmüyor. Bar›fl alan›n› birarada tutan daha çok savafl alan›ndan gelentehditler. Amerika’n›n gönüllü müttefikleri bu süreci bütün fliddeti ile hissediyorlarve birbirini takip eden terör sald›r›lar› bu sürecin bir parças›. Uluslararas›terör söz konusu siyah-beyaz dünya tan›m›n› yeniden üretmektedir. Ortayaç›kan sonuç uluslararas› terörle mücadelenin, global ölçekte iflbirli¤i, esnekkarar alma mekanizmalar› ve demokratik meflruiyet ilkeleri üzerinden kurulacakdinamik bir süreç olmas› gerekti¤idirAfrika’n›n konumuAvrupa ulus-devlet sisteminin dunyan›n geri kalan›na ihraç etti¤i modelçeflitli sorunlarla de¤iflik co¤rafyalarda bu sistemin benzerlerinin ortaya ç›kmas›nayol açm›flt›r. Baz› durumlarda bu ihraç süreci Avrupal› beyaz adam›nbir uygarlaflt›rma misyonu ile özdefllefltirildildi¤i için içkin bir Avrupal› üstünlü¤üyada Avrupa-merkezcilik bu projede içkin olarak yer alm›flt›r. Bat› kaynakl›haritalarda Avrupa k›tas› daha büyük, Afrika ise oldu¤undan küçüktür.Afrika ile ilgilenenler ve bu k›tay› tan›ma imkan› bulunlar›n ilk farketti¤i oldu¤ubu karfl›laflt›rmal› ölçek sorunudur. Hemen arkas›ndan farkedilen ise Afrika’n›nresmedildi¤inden daha fazla çeflitli¤ili¤e sahip oldu¤udur.

11 Eylül, Dünya Siyaseti ve Afrika 123Asl›nda bu s›n›rlama ve monolitik kal›plara indirgeme bizzat uluslarars›sistemin Afrika ile sorunlu iliflkileri tarihini özetleyen iki olgudur. Basit gözlemlerleanlafl›labilmeleri sorunlu iliflkilerin yap›sal özellik kazand›¤›n› vekendini yeniden üreterek devam etti¤ini göstermektedir. Gerek flimdi, tarihiolan köle yollar›ndan güçlü, kuvvetli Afrikal› erkekleri ve güzel Afrikal› bayanlar›köle olarak “yeni dünyan›n” hizmetine sunma giriflimleri, gerekse günümüzdekaçak göçmenlik, AIDS gibi kronik sorunlardan ötürü kaplar› Afrikal›larakapatma politikalar› sorunlu yap›sal iliflkinin do¤as› sonucudur.Vesfalya anlaflmas› sonras› tesis edilen uluslararas› sistem, öncekilere nazarandaha kurumsallaflm›fl gözükse bile sistem içerisinde hiyerarflik bir meflrulaflt›rmave bir anlamda bünyesinde bar›nd›rd›¤› problemler üzerinden kendinitan›mlama sorunlar› ile beraber üretilmifltir. Sistem içerisindeki hareketlilikhalihaz›rda var olan sorunlar›n statükonun devam› için zaman zaman müdahaleyemaruz kalmas› ile sa¤lan›yor. Bu durum özellikle alt sistemler oluflturulurkenortaya ç›k›yor. Uluslararas› sistemi tan›mlarken karfl›laflt›¤›m›z busistemin olufltu¤u düflünsel evreni tan›lama zorlu¤u, bu sistemin alt sistemlerdenba¤›ms›zlaflmas› ve alt sistemler sorunlu oalrak lanse edilip, kendisinindokunulmaz ve sorunsuz olarak alg›lanmas›na yol açmaktad›r.Afrika alt sistemi bu sorunlar›n hemen hepsinin derinlemesine yafland›¤›bir alt evren olarak tan›mlanmakta. Modern uluslararas› sistemin baflat güçlerininAfrika ile ilgileri insani müdahale, yard›m ve destek olarak lanse edilmekte.Tarihin 18. yüzy›lda bafllad›¤› yan›lg›s› ile hareket edenler için Afrikabu sorunlarla do¤du. Ancak tarih modern uluslararas› sistemin öngördü¤ündenönceye gitmekte. Avrupa’dan çok daha önce Afrika ve Asya, dünyan›n dört biryan›na uzanan medeniyetin dinamiklerini üreten unsurlara ev sahipli¤i yapm›flt›r.‹nsanl›¤›n ortak birikimi olan insan haklar›, hoflgörü ve fark›l›l›¤a tahammül,yard›mseverlik gibi de¤erler bu co¤rafyalarda anlam kazanm›flt›r.Bat› medeniyetinin di¤erleri ile iliflkisi, Afrika ve Asya toplumlar›n›n güçlü oldu¤uzamanlarda di¤erleri ile iliflkileri ba¤lam›nda karfl›laflt›r›ld›¤›nda Bat›n›noldukça sorunlu iliflkiler gelifltirdi¤i söylenebilir.11 Eylül ile yaflanan zihni transformasyon modern uluslarars› sistemi vede¤er yarg›lar›n› sorgulan›r hale getirdi. Yeni bak›fl aç›s› düflünsel anlamda tarihinyani ötekinin geri gelmesi sonucunu dayatmakta. Uluslararas› sisteminbaflat gücü haks›z bir sald›r›yla vurulurken, al›flageldi¤imizin asl›nda al›flt›¤›-m›z oldu¤u ve dünyan›n geçmiflten bu yana ayn› flekilde olmad›¤› zihinsel aç›-l›mlar›n› getirdi. Modern uluslararas› sistemin bir anlamda ötekinin ötekisiolarak alg›lad›¤› Afrika yeni zihinsel dönüflüm ile en fazla öne ç›kacak olguolarak karfl›m›zda duruyor. Bast›r›lm›fl›n geri dönüflü hakim alg›laman›n tüm

122 Yükselen <strong>Afrika</strong> <strong>ve</strong> Türkiye / <strong>Rising</strong> <strong>Africa</strong> <strong>and</strong> <strong>Turkey</strong>savafl”tan bu yana daha fazla görünür hale gelmifltir. Amerikan politikalar› 11Eylül sonras›nda, dünyay› “dostlar” <strong>ve</strong> “düflmanlar” olarak ikiye bölmekte.ABD’nin Afganistan <strong>ve</strong> Irak’a sald›r›lar› sonucunda Atlantik okyanusunun ikiyakas›n›n stratejik alg›lamalar› oldukça farkl›laflm›flt›r.ABD’nin El-Kaide’ye <strong>ve</strong> dünya sath›nda terörizme bir son <strong>ve</strong>rme giriflimlerinitakiben bu amaç için neler yap›labilece¤i gittikçe büyüyen bir tart›flma.Ancak terörün de¤iflen niteli¤i karfl›s›nda yeni önlemlerin al›nabildi¤i <strong>ve</strong>yeni yaklafl›mlar›n benimsenebildi¤ini söylemek zor. ABD’nin güçler dengesianlay›fl› <strong>ve</strong> reelpolitik yaklafl›m› üçüncü dünya ülkelerindeki birçok problem<strong>ve</strong> çat›flmaya çözüm üretmede baflar›s›z olmufltur. Bush yönetimi için daha kötüsü,Clauswitzçi anlay›fl›n savafl›n diplomasinin bitti¤i yerde bafllamas› gerekti¤iönceli¤ini tersine çevirip, önce iflgal sonra diplomasi formülü ile hareketetmesi. ABD yönetimi diplomasiye çok az yer <strong>ve</strong>riyor <strong>ve</strong> sadece ABD politikalar›n›kabul edenleri görüflme masas›na buyur ediyor. Gü<strong>ve</strong>nlik Avrupal›anlam›nda bak›ld›¤›nda güç yönelimli olmayan ba¤lamlarda üretilebilir. Yumuflakgü<strong>ve</strong>nlik önlemleri BM sistemi ile daha uyumludur. Tekelci gü<strong>ve</strong>nlikanlay›fllar›n›n yetersizli¤i <strong>ve</strong> katk› yapacak tüm kaynaklardan beslenme gereklili¤iortadad›r.Amerikan yönetimi, savafl alan› <strong>ve</strong> bar›fl alan› olarak isimlendirilebilecekolan yeni bölünmede, kendi saf›n› oluflturan blo¤u birarada tutmada pek baflar›l›gözükmüyor. Bar›fl alan›n› birarada tutan daha çok savafl alan›ndan gelentehditler. Amerika’n›n gönüllü müttefikleri bu süreci bütün fliddeti ile hissediyorlar<strong>ve</strong> birbirini takip eden terör sald›r›lar› bu sürecin bir parças›. Uluslararas›terör söz konusu siyah-beyaz dünya tan›m›n› yeniden üretmektedir. Ortayaç›kan sonuç uluslararas› terörle mücadelenin, global ölçekte iflbirli¤i, esnekkarar alma mekanizmalar› <strong>ve</strong> demokratik meflruiyet ilkeleri üzerinden kurulacakdinamik bir süreç olmas› gerekti¤idir<strong>Afrika</strong>’n›n konumuAvrupa ulus-devlet sisteminin dunyan›n geri kalan›na ihraç etti¤i modelçeflitli sorunlarla de¤iflik co¤rafyalarda bu sistemin benzerlerinin ortaya ç›kmas›nayol açm›flt›r. Baz› durumlarda bu ihraç süreci Avrupal› beyaz adam›nbir uygarlaflt›rma misyonu ile özdefllefltirildildi¤i için içkin bir Avrupal› üstünlü¤üyada Avrupa-merkezcilik bu projede içkin olarak yer alm›flt›r. Bat› kaynakl›haritalarda Avrupa k›tas› daha büyük, <strong>Afrika</strong> ise oldu¤undan küçüktür.<strong>Afrika</strong> ile ilgilenenler <strong>ve</strong> bu k›tay› tan›ma imkan› bulunlar›n ilk farketti¤i oldu¤ubu karfl›laflt›rmal› ölçek sorunudur. Hemen arkas›ndan farkedilen ise <strong>Afrika</strong>’n›nresmedildi¤inden daha fazla çeflitli¤ili¤e sahip oldu¤udur.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!