EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3 EN - FR - Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkey 3
222 Yükselen Afrika ve Türkiye / Rising Africa and Turkeybirçok destekçi ülkenin (özellikle de OECD üyesi olanlar›n) geliflmekte olanülkelere yapt›klar› yard›m 1981–1991 y›lar› aras›nda her y›l yüzde 3 oran›ndaartm›flt›r (Watkins 1994: 517).1980’lerin sonunda uluslararas› siyasette yaflanan en önemli de¤iflim Ortave Do¤u Avrupa’da bürokratik devlet sosyalizminin çökmesiydi. So¤uk Savafl›sona erdirmesinin d›fl›nda bu de¤iflim serbest piyasa ekonomisinin de¤erlerinisavunan liberal ideolojilerin zaferi ve genel anlamda sosyal yard›m sistemineve d›fl yard›mlara tümden karfl› gelen Yeni Sa¤’›n hâkimiyeti anlam›nageliyordu. Bu ba¤lamda, sanayileflmifl ülkeler aras›nda d›fl yard›mlar için bütçedenayr›lan pay giderek azalmaya bafllam›flt›. “Kalk›nma” için gelenekselbir araç olan d›fl yard›m yavafl yavafl yerini do¤rudan yabanc› yat›r›ma b›rakacakflekilde geliflmifl ülkeler taraf›ndan geri çekilmifltir. 1990’da resmi olaraksa¤lanan d›fl yard›m 60 milyar USD civar›ndayken, do¤rudan yabanc› yat›r›mmiktar› 20 milyar USD’nin biraz üzerindeydi; do¤rudan yabanc› yat›r›m miktar›geliflmekte olan ülkelerde ilk defa 1992 y›l›nda d›fl yard›m miktar›n› geçmifltir.1997 y›l›na gelindi¤inde, geliflmekte olan ülkelere sa¤lanan do¤rudanyabanc› yat›r›m 160 milyar USD’ yi geçerken, di¤er yandan d›fl yard›m miktar›40 milyar USD’ de kalm›flt›r (Hertz 2001: 34)Azalan pay›na ve u¤ratm›fl oldu¤u düfl k›r›kl›¤›na ra¤men kalk›nd›rmayard›mlar›n›n devam etmesi 1987 y›l›nda yay›mlanan Dünya Kalk›nma veÇevre konulu Brundtland Raporunda ve 1992 y›l›nda Kalk›nma ve Çevre üzerineyap›lan Rio konferans› sonuç bildirgesinde destekçi ülkelere önerilmifltir.Sa¤ görüfllerden kalk›nd›rma yard›mlar› üzerine yap›lan elefltiriler piyasa kaynaklar›n›nbofla harcand›¤› ve yolsuzluklara yol açt›¤› konusundayd›. Sol görüfllerdengelen elefltiriler de bunun benzeriydi, ancak farkl› bir görüflle bakarakbu yard›mlar›n geliflmekte olan ülkeleri kapitalist dünyaya entegre etmearac› olarak yeni-sömürgecilik çerçevesinde de¤erlendirmekteydi (daha fazlaayr›nt› için bkz. Mosley 1987).Yukar›da iflaret edilen tart›flmalar Atlantik Dünyas›na mensup bilimcilerve lobiciler taraf›ndan yönlendirilmekteydi. Kendilerini genellikle, ulusal veuluslararas› kurumsal düzeye odaklanarak, ekonomik tart›flmalar zeminineoturtmaktayd›lar. 1940’lar›n sonlar›ndan beri sosyal bilimler – iktisat, sosyoloji,siyaset bilimi ve tarih dikkate de¤er say›da “sosyal de¤iflim ve kalk›nmateorisi” üretmifltir. Bu teoriler “de¤iflim”, “modernleflme” ve “ba¤›ml›l›k”tan“kalk›nma” ve “küreselleflme”ye kadar uzamaktad›r. Temelde, bu teoriler vepratikler 1980’lerin bafl›ndan beri yaflanan ekonomik büyüme üzerine odaklanm›flt›r.Kalk›nma üzerine çal›flan akademisyenler aras›nda öne ç›kan izlenim,bu tür teorilerin ç›kmaza girmifl oldu¤u ve Afrika ülkelerinin gerçekleriylebafl etmede baflar›s›z oldu¤udur (Spybey 1992; Zeleza 1997).
D›fl Yard›m ve Afrika’n›n Kalk›nmas› 223Afrika ülkelerine yap›lan d›fl yard›mlar›n tarihsel tart›flmalar›na mütevaz›bir katk› olan bu tebli¤in amac› “Afrika’n›n Kalk›nmas› için Yeni Ortakl›k”›(NEPAD) formüle edenlerin aç›kça belirtti¤i gibi d›fl yard›m›n olumlu yönlerinikabul ederek, yap›lan d›fl yard›mlarla günümüz Afrika’s›ndaki kalk›nmaaras›ndaki ba¤lant›n›n aldat›c› yönlerini netlefltirmektir.Kalk›nma için d›fl yard›m ne demektir?Modern anlamda d›fl yard›m, genelde askeri ve ekonomik olarak bir ülkenindi¤er bir ülkeye yard›m amac›yla yapm›fl oldu¤u destek fleklinde tan›mlan›r.Bu yard›m para, mal, hizmet ve teknik uzmanl›¤›n hibe edilmesini içerir.Bir ülkenin di¤er ülkeye yard›m sa¤lamas› fleklinde iki tarafl›, ya da bu yard›-m›n bir grup ülke taraf›ndan sa¤lanmas› fleklinde çok tarafl› olabilir. D›fl yard›mkavram› bir ülkedeki özel bir kuruluflun baflka bir ülkeye sa¤lam›fl oldu-¤u deste¤i tan›mlamak amac›yla da kullan›l›r. Ülkelerin d›fl yard›mlar› insanisebeplerden dolay› ve d›fl politika hedeflerinin gelifltirilmesi iste¤inden dolay›verdikleri kabul edilmektedir. Ülkeler para, g›da ve di¤er baz› hizmetler sa¤layaraktemel insani ihtiyaçlar› karfl›lamay› hedeflerler. Yard›mda bulunan ülkelerayn› zamanda, yard›m sa¤lad›klar› ülkelerin d›fl tehditlere karfl› güvenliksa¤lamalar› için ve kendileriyle yak›n iliflkiler kurmay› teflvik etmek için askerive ekonomik yard›mlarda da bulunurlar.‹mtiyazl› olarak emperyal devletler taraf›ndan sömürgelere “ba¤›fl yard›-m›” veya “bütçe yard›m›” ad› alt›nda yap›lan para transferi 19. yüzy›l›n sonlar›ndabafllam›fl olsa da, “denizafl›r› yard›m” kavram› ‹kinci Dünya Savafl›’ndansonra ün kazanm›flt›r. ‹kinci Dünya Savafl›’ndan önce, sömürgeci devletler buyard›mlar› geçici kaideler temelinde ve ahlaki yükümlülük veya ‘kalk›nma”için gerçeklefltirmifllerdir ki o dönemin kelime da¤arc›¤›nda bu sözcük bulunmamaktad›r(Mosley 1987: 20)Ço¤u kez bu para transferleri sömürgelerin yerli halktan gelen isyanlar›bast›rmak üzere giderlerini karfl›lamak maksad›yla yap›lm›flt›r. O dönemkiyard›mlar, yoksul ülkelerin kalk›nmas›n› hedeflemekten ziyade piyasalar›n›nve sermayelerinin düzgün bir flekilde ifllemesini amaçlayan yard›mlard›(A.g.e: 21). 1930’lar›n büyük buhran›, uluslararas› sermayenin çekilmesiylesonuçlanm›flt›r. Bu buhran ayn› zamanda, Latin Amerika ülkelerinin korumac›politikalar gelifltirmesine ve borçlar›n› ödeyememesine de sebep olmufltur.‘Kalk›nma için d›fl yard›m’ siyasi söyleve bu ba¤lamda girmifltir. 1919–1921y›llar› aras›nda ‹ngiltere Sömürge Bakanl›¤› görevini sürdürmüfl olan LordMilner Observer gazetesine flu beyanatta bulunmufltur:Bu ülkelerin iktisadi kalk›nmaya ihtiyac› vard›r – yollara, demiryollar›na,motorlara, traktörlere ve baz› durumlarda özellikle Sudan’›n sulama sistemine
- Page 63 and 64: The New Turkish-African Economic Re
- Page 65 and 66: The New Turkish-African Economic Re
- Page 67 and 68: The New Turkish-African Economic Re
- Page 69 and 70: The New Turkish-African Economic Re
- Page 71 and 72: The New Turkish-African Economic Re
- Page 73 and 74: The New Turkish-African Economic Re
- Page 75 and 76: The New Turkish-African Economic Re
- Page 77 and 78: The New Turkish-African Economic Re
- Page 79 and 80: The New Turkish-African Economic Re
- Page 81 and 82: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 83 and 84: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 85 and 86: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 87 and 88: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 89 and 90: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 91 and 92: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 93 and 94: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 95 and 96: Afrika’n›n Kalk›nmas›nda D
- Page 97 and 98: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 99 and 100: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 101 and 102: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 103 and 104: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 105 and 106: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 107 and 108: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 109 and 110: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 111 and 112: The Role and Effeciency of Foreign
- Page 113: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 117 and 118: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 119 and 120: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 121 and 122: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 123 and 124: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 125 and 126: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 127 and 128: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 129 and 130: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 131 and 132: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 133 and 134: D›fl Yard›m ve Afrika’n›n K
- Page 135 and 136: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 137 and 138: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 139 and 140: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 141 and 142: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 143 and 144: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 145 and 146: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 147 and 148: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 149 and 150: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 151 and 152: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 153 and 154: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 155 and 156: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 157 and 158: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 159 and 160: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 161 and 162: Foreign Aid and Africa’s Developm
- Page 163 and 164: Afrika’daki Güvenlik Sorunlar›
222 Yükselen <strong>Afrika</strong> <strong>ve</strong> Türkiye / <strong>Rising</strong> <strong>Africa</strong> <strong>and</strong> <strong>Turkey</strong>birçok destekçi ülkenin (özellikle de OECD üyesi olanlar›n) geliflmekte olanülkelere yapt›klar› yard›m 1981–1991 y›lar› aras›nda her y›l yüzde 3 oran›ndaartm›flt›r (Watkins 1994: 517).1980’lerin sonunda uluslararas› siyasette yaflanan en önemli de¤iflim Orta<strong>ve</strong> Do¤u Avrupa’da bürokratik devlet sosyalizminin çökmesiydi. So¤uk Savafl›sona erdirmesinin d›fl›nda bu de¤iflim serbest piyasa ekonomisinin de¤erlerinisavunan liberal ideolojilerin zaferi <strong>ve</strong> genel anlamda sosyal yard›m sistemine<strong>ve</strong> d›fl yard›mlara tümden karfl› gelen Yeni Sa¤’›n hâkimiyeti anlam›nageliyordu. Bu ba¤lamda, sanayileflmifl ülkeler aras›nda d›fl yard›mlar için bütçedenayr›lan pay giderek azalmaya bafllam›flt›. “Kalk›nma” için gelenekselbir araç olan d›fl yard›m yavafl yavafl yerini do¤rudan yabanc› yat›r›ma b›rakacakflekilde geliflmifl ülkeler taraf›ndan geri çekilmifltir. 1990’da resmi olaraksa¤lanan d›fl yard›m 60 milyar USD civar›ndayken, do¤rudan yabanc› yat›r›mmiktar› 20 milyar USD’nin biraz üzerindeydi; do¤rudan yabanc› yat›r›m miktar›geliflmekte olan ülkelerde ilk defa 1992 y›l›nda d›fl yard›m miktar›n› geçmifltir.1997 y›l›na gelindi¤inde, geliflmekte olan ülkelere sa¤lanan do¤rudanyabanc› yat›r›m 160 milyar USD’ yi geçerken, di¤er y<strong>and</strong>an d›fl yard›m miktar›40 milyar USD’ de kalm›flt›r (Hertz 2001: 34)Azalan pay›na <strong>ve</strong> u¤ratm›fl oldu¤u düfl k›r›kl›¤›na ra¤men kalk›nd›rmayard›mlar›n›n devam etmesi 1987 y›l›nda yay›mlanan Dünya Kalk›nma <strong>ve</strong>Çevre konulu Brundtl<strong>and</strong> Raporunda <strong>ve</strong> 1992 y›l›nda Kalk›nma <strong>ve</strong> Çevre üzerineyap›lan Rio konferans› sonuç bildirgesinde destekçi ülkelere önerilmifltir.Sa¤ görüfllerden kalk›nd›rma yard›mlar› üzerine yap›lan elefltiriler piyasa kaynaklar›n›nbofla harc<strong>and</strong>›¤› <strong>ve</strong> yolsuzluklara yol açt›¤› konusundayd›. Sol görüfllerdengelen elefltiriler de bunun benzeriydi, ancak farkl› bir görüflle bakarakbu yard›mlar›n geliflmekte olan ülkeleri kapitalist dünyaya entegre etmearac› olarak yeni-sömürgecilik çerçe<strong>ve</strong>sinde de¤erlendirmekteydi (daha fazlaayr›nt› için bkz. Mosley 1987).Yukar›da iflaret edilen tart›flmalar Atlantik Dünyas›na mensup bilimciler<strong>ve</strong> lobiciler taraf›ndan yönlendirilmekteydi. Kendilerini genellikle, ulusal <strong>ve</strong>uluslararas› kurumsal düzeye odaklanarak, ekonomik tart›flmalar zeminineoturtmaktayd›lar. 1940’lar›n sonlar›ndan beri sosyal bilimler – iktisat, sosyoloji,siyaset bilimi <strong>ve</strong> tarih dikkate de¤er say›da “sosyal de¤iflim <strong>ve</strong> kalk›nmateorisi” üretmifltir. Bu teoriler “de¤iflim”, “modernleflme” <strong>ve</strong> “ba¤›ml›l›k”tan“kalk›nma” <strong>ve</strong> “küreselleflme”ye kadar uzamaktad›r. Temelde, bu teoriler <strong>ve</strong>pratikler 1980’lerin bafl›ndan beri yaflanan ekonomik büyüme üzerine odaklanm›flt›r.Kalk›nma üzerine çal›flan akademisyenler aras›nda öne ç›kan izlenim,bu tür teorilerin ç›kmaza girmifl oldu¤u <strong>ve</strong> <strong>Afrika</strong> ülkelerinin gerçekleriylebafl etmede baflar›s›z oldu¤udur (Spybey 1992; Zeleza 1997).
Change language