Değerli Metaller Çalışma Grubu Raporu - Devlet Planlama Teşkilatı

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma PlanıMadencilik ÖİK Raporu Metal Madenler Alt Komisyonu Değerli Metaller Çalışma Grubu RaporuRize-Çayeli ve Kastamonu-Küre-Aşıköy yataklarında bakır üretimi yapılmakta, yan ürünolarak gümüş değerlendirilmektedir.1.1.3.1 Üretim TeknolojisiEti Holding Kütahya–Gümüşköy işletmesinde uygulanan üretim teknolojisi, yöntem olarak,arama faaliyetleri sonucu Türkiye’de bugüne kadar bulunan işletilebilir altın sahaları içinöngörülen teknoloji ile temelde benzerlik göstermekte olup her ikisi de siyanürlemeyöntemine dayanmaktadır.Siyanürleme yöntemi, cevherlerden altın – gümüş üretiminde yaklaşık 100 yıldan berikullanılmaktadır. Son yıllarda işlevi daha ekonomik ve verimli kılan yeni proseslerin degeliştirilmesi sonucu bu yöntem, günümüz madenciliğinde özellikle, küçük tane boyutlu altıniçeren düşük tenörlü yatakların değerlendirilmesinde tek seçenek olmuştur.Üretim akım şeması, genel olarak, cevherdeki altın ve gümüşün anyonik siyanür komplekslerihalinde çözündürülerek sulu faza özütlenmesi (liç) ve sulu fazdan kazanılması proseslerinikapsamaktadır. Çözünen altın ve gümüşün sulu faza özütlenmesi için uygulanacak proseslerinbelirlenmesinde, cevherin rezerv ve tenörü ile mineralojik, geçirgenlik ve difüzyon gibiyapısal özellikleri dikkate alınmaktadır. Başlıca iki özütleme (liç) yöntemi uygulanmaktadır:1. Yığın özütleme2. Karıştırmalı özütlemeGeçirgenlik ve difüzyon yönünden sorun yaratmayan altın cevherlerine doğrudan yığınözütleme (Heap Leaching); daha yüksek tenörlerdeki cevherlere ise kırma – öğütme gibicevher hazırlama ön işlemlerini takiben tank içerisinde karıştırmalı özütlemeuygulanmaktadır. Yatak oluşum yapısının uygun olması koşuluyla çok düşük tenörlücevherlerin düşük verimlilikle de olsa değerlendirilmesinde yerinde özütleme (In SituLeaching) prosesi çözüm sağlamaktadır.Siyanürleme sonucu katı fazdan sıvı faza özütlenen altın ve gümüşün sıvı fazdan gerikazanımı, altın – gümüş derişimlerine ve çözünme kinetiklerine bağlı olarak, CIP (Carbon InPulp), CIL (Carbon In Leach) ve CIC (Carbon In Column) gibi aktif karbona yüzey soğurma(adsorption) ve geri sıyırma (Desorption) işlemleriyle ön zenginleştirmeden sonra veyadoğrudan çinko tozu ile çöktürme veya elektroliz (electrowinning) ve ergitme yoluylagerçekleşmektedir. Elde edilen külçe ürünler rafinasyon tesislerinde saflaştırılmaktadır.7http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/metalmad/oik634.pdf