PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

sağlarlar, bu ölçülen emici tüy yüzeyi bitkinin toprak üstünde kalan yüzeyinin 130kat ıd ır. Kök, emici tüyler vas ıtas ı ile topraktan su ve mineral maddelerini al ır. Emici tüyhücreleri sadece birkac gün canl ı kal ırlar. Kök ucu uzad ıkca, uç k ısmen üstünde yaklaşık1 cm'lik bir bölgede devaml ı emici tüyler olu şur. Su ihtiyac ın ı kolay temin eden, su vebataklık bitkilerinde, mikorhiza ve mantarlarla simbiyotik olarak beslenen bitkilerin kökuçlar ında emici tüyler görülmez.Kökün anatomisi:Embriyodan itibaren bölünme özelli ğini kaybetmeyen primer meristemlerinmeydana getirdi ği primer dokular ın tümü kökün primer yap ıs ını, kambiyum gibisekonder meristemlerin meydana getirdi ği dokular ise sekonder yap ıy ı te şkil ederler.Kökün primer yap ıs ı :Kök ucundaki meristematik bölgenin alt ında yüksüğü, üstünde ise primer yap ıy ıyani d ıştan içe do ğru koruyucu dokuyu (epiderma veya eksodermay ı), korteksi (kabuk),merkezi silindiri (iletim demetlerini) görürüz ( şekil 66).Yüksük: Kök ucunu toprak içinde ilerlemesi s ıras ında koruyan dokudur ve budokuya kaliptra'da denir. Canl ı parenkima hücrelerinden yap ılmışt ır. Hücrelermeristemde oluştukları s ıray ı korurlar, bu sebeple, görünü ş olarak kök ucundan ışınsalolarak aç ılan diziler şeklindedirler ( şekil 62). Bu hücrelerin içlerinde bol miktardanişasta tanesi bulunur.Yüksük hücreleri, polisakkaritlerden olu şmuş bir madde salg ılarlar. Salg ıhücrelerdeki diktiyozomlarda (golgi) olu şur, buradan ayr ılan salg ı dolu parçac ıklarplazmalemmaya ula şır. Burada salg ı bo şalt ılır ve daha sonra salg ı hücre çeperinin d ışınaç ıkar ıkr.Yüksüğün kök ucunun jeotropik hareketini kontrol etti ği uzun süreden beribilinmektedir. Bu harekette, hücrelerin içinde bulunan ve satellit ad ı verilen, nişastataneciklerinden olu şan, kat ı parçac ıklar rol oynar ( şekil 62). Bu parçac ıklar yerçekiminin etkisinde kald ıklarmda, ald ıklar ı bu uyar ıyı, içinde bulunduklar ı hücrenin,temasta olduklar ı plasmalemmasma aktard ıklar ı tahmin edilmektedir. Bu uyar ıya birkaçmilimetre yukar ıdaki meristem bölgesi bir taraftaki hücreleri fazla, di ğer taraftakihücreleri az say ıda üreterek uygun cevab ı vermekte ve kök ucunun k ıvrılarak aşağı75