PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

kitaplar.ankara.edu.tr
from kitaplar.ankara.edu.tr More from this publisher
13.07.2015 Views

tepenin alt ındaki bu değişme bölgesi, gövde ve hava köklerinin aksine daha dar yani 5-10 mm'lik bir bölgedir ( şekil 64). Bu bölgenin k ısalığı toprakta ilerlerken kökünpkPIw 1ok580u.eyebtŞekil 64. Kök ucundaki meristematik bölgelerin şematik görünü şü. pk, protoks ılem; pf, protofloem; p,periskl; ok, olgun ks ılem; et, emici tüy; k, korteks; e, epidermis; enk+, kaspari şeritli endodermis; gk,genç ks ılem; enk-, kaspari şeridi o ►uşmam ış endodermis; oeb, olgun elekli boru hüc.; yeb, yeni elekli boruhüc.; y, yüksük; hub, h ızl ı uzama bölgesi.(Esau, 1962)kolay kıvrılmas ın ı sağlar.Toprak alt ı köklerinde bu geli şme bölgesinin bir kaç mmüstünde kök epidermis hücreleri bitkilere göre de ğişen, genellikle 0.15-8 mmuzunluktaki ince çeperli canl ı emici tüylere dönüşür. Bunlar bitkide hayati öneme sahipoluşumlard ır ve bu yap ı kök yüzeyini belirgin bir şekilde art ım. Sadece bir tek çavdarbitkisinin kök uçlar ında 14 milyar emici tüy say ılmıştır Bu tüyler 372 m2 yüzey74

sağlarlar, bu ölçülen emici tüy yüzeyi bitkinin toprak üstünde kalan yüzeyinin 130kat ıd ır. Kök, emici tüyler vas ıtas ı ile topraktan su ve mineral maddelerini al ır. Emici tüyhücreleri sadece birkac gün canl ı kal ırlar. Kök ucu uzad ıkca, uç k ısmen üstünde yaklaşık1 cm'lik bir bölgede devaml ı emici tüyler olu şur. Su ihtiyac ın ı kolay temin eden, su vebataklık bitkilerinde, mikorhiza ve mantarlarla simbiyotik olarak beslenen bitkilerin kökuçlar ında emici tüyler görülmez.Kökün anatomisi:Embriyodan itibaren bölünme özelli ğini kaybetmeyen primer meristemlerinmeydana getirdi ği primer dokular ın tümü kökün primer yap ıs ını, kambiyum gibisekonder meristemlerin meydana getirdi ği dokular ise sekonder yap ıy ı te şkil ederler.Kökün primer yap ıs ı :Kök ucundaki meristematik bölgenin alt ında yüksüğü, üstünde ise primer yap ıy ıyani d ıştan içe do ğru koruyucu dokuyu (epiderma veya eksodermay ı), korteksi (kabuk),merkezi silindiri (iletim demetlerini) görürüz ( şekil 66).Yüksük: Kök ucunu toprak içinde ilerlemesi s ıras ında koruyan dokudur ve budokuya kaliptra'da denir. Canl ı parenkima hücrelerinden yap ılmışt ır. Hücrelermeristemde oluştukları s ıray ı korurlar, bu sebeple, görünü ş olarak kök ucundan ışınsalolarak aç ılan diziler şeklindedirler ( şekil 62). Bu hücrelerin içlerinde bol miktardanişasta tanesi bulunur.Yüksük hücreleri, polisakkaritlerden olu şmuş bir madde salg ılarlar. Salg ıhücrelerdeki diktiyozomlarda (golgi) olu şur, buradan ayr ılan salg ı dolu parçac ıklarplazmalemmaya ula şır. Burada salg ı bo şalt ılır ve daha sonra salg ı hücre çeperinin d ışınaç ıkar ıkr.Yüksüğün kök ucunun jeotropik hareketini kontrol etti ği uzun süreden beribilinmektedir. Bu harekette, hücrelerin içinde bulunan ve satellit ad ı verilen, nişastataneciklerinden olu şan, kat ı parçac ıklar rol oynar ( şekil 62). Bu parçac ıklar yerçekiminin etkisinde kald ıklarmda, ald ıklar ı bu uyar ıyı, içinde bulunduklar ı hücrenin,temasta olduklar ı plasmalemmasma aktard ıklar ı tahmin edilmektedir. Bu uyar ıya birkaçmilimetre yukar ıdaki meristem bölgesi bir taraftaki hücreleri fazla, di ğer taraftakihücreleri az say ıda üreterek uygun cevab ı vermekte ve kök ucunun k ıvrılarak aşağı75

tepenin alt ındaki bu değişme bölgesi, gövde ve hava köklerinin aksine daha dar yani 5-10 mm'lik bir bölgedir ( şekil 64). Bu bölgenin k ısalığı toprakta ilerlerken kökünpkPIw 1ok580u.eyebtŞekil 64. Kök ucundaki meristematik bölgelerin şematik görünü şü. pk, protoks ılem; pf, protofloem; p,periskl; ok, olgun ks ılem; et, emici tüy; k, korteks; e, epidermis; enk+, kaspari şeritli endodermis; gk,genç ks ılem; enk-, kaspari şeridi o ►uşmam ış endodermis; oeb, olgun elekli boru hüc.; yeb, yeni elekli boruhüc.; y, yüksük; hub, h ızl ı uzama bölgesi.(Esau, 1962)kolay kıvrılmas ın ı sağlar.Toprak alt ı köklerinde bu geli şme bölgesinin bir kaç mmüstünde kök epidermis hücreleri bitkilere göre de ğişen, genellikle 0.15-8 mmuzunluktaki ince çeperli canl ı emici tüylere dönüşür. Bunlar bitkide hayati öneme sahipoluşumlard ır ve bu yap ı kök yüzeyini belirgin bir şekilde art ım. Sadece bir tek çavdarbitkisinin kök uçlar ında 14 milyar emici tüy say ılmıştır Bu tüyler 372 m2 yüzey74

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!