PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

vard ır. Parankima hücreleri genellikle öz ışınlarım olu ştururlar. Sekonder kal ınlaşma veodun oluşumu gimnospermler ve angiospern ılerle, dikotiledonlarda görülür.Monokotiledonlarda normal sekonder kalmla şma görülmez.Gimnosperm odunu :Genellikle tipik kenarl ı geçit taşıyan trakeidlerle az say ıda parankimahücresinden yap ılmışt ır. Trakeidler kambiyumda meydana geldikleri radyal s ıralanmay ımuhafaza ederler. Yani görünü şleri düzenlidir ( şekil 21). Bu trakeidlerin çeperlerindekikenarl ı geçitler oldukça büyüktür ve sadece radyal çeperlerde bulunur. Pinus (çam)odununda parenkimaya yaln ız öz ışmlar ında ve reçine kanallarmda rastlan ır. Reçinekanallar ı parenkima hücrelerinden olu şan bir kanalla öz ışmlarma bağlanır. juniperus(ard ıç), Thuja (maz ı) gibi bitkilerde odunda parankima hücrelerine de rastlan ır.Enine kesitte gimnosperm odununda ç ıplak gözle bile görülen sene halkalar ıvardır. Mevsim farklar ı, bitkinin hayat faaliyetlerine büyük ölçüde etki eder. Bitkinin enfaal olduğu devre ilkbahard ır. Bitki ilkbaharda çok miktarda su iletimine ihtiyaçgösterir. Dolay ıs ı ile ilkbaharda meydana gelen trakeidlerin çaplar ı geniş ve çeperleriincedir. Odunda bu tip trakeidlerin meydana getirdi ği aç ık renkli halkaya ilkbaharodun denir. Yaz ın başlaması ile çevredeki su miktar ı azal ır ve bitkinin faaliyetinde birazalma görülür. Bu devrede kambiyumdan daha küçük çapl ı ve kalın çeperli trakeidleroluşur. Bunlar ın meydana getirdikleri koyu renkli halkaya da yaz odunu denir. Odunoluşumu sonbaharda sona erer. Ertesi ilkbaharda te şekkül eden geni ş trakeidli odun,sonbaharm koyu renkli ve küçük çapl ı hücreleri üstünde aç ık renkli olarak gözükür.Böylece bir aç ık renkli ve bunu takip eden bir koyu renkli halka bir sene halkasm ıoluşturur. Girnnospermlerde öz kollar ı oldukça s ıkt ır. Öz kollar ında besin maddeleridepo edilir. Bu besin maddesi ço ğu zaman ni şastad ır.Boyuna tanjantal kesitte, kesitin isabet etti ği mevsimin trakeidlerinin boyunakesitleri ve bu trakeidlerin yan ve birle şme çeperlerindeki kenarl ı geçitlerin eninekesitleri görülür ( şekil 21). Kesitteki reçine kanallar ı, öz ışınlar ı mercekler şeklindedir.Boyuna radyal kesitte, trakeidlerin boyuna kesitleri görülür. Ilkbahar odunundabonılarm çaplar ı geni ş, çeperleri ince iken, yaz odununda çaplar ı daral ır ve çeperlerikalmlaşır. Uçuca birle şme bölgelerinde kenarl ı geçitler vard ır. Öz ışınlar ının eninekesitleri görülür. Gimnospermlerde öz ışınları sadece parenkima hücrelerinden(homosellülar öz ismi) veya parenkima ve trakeidlerden (heterosellülar öz ismi)25