PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

kitaplar.ankara.edu.tr
from kitaplar.ankara.edu.tr More from this publisher
13.07.2015 Views

Şekil 86. Çe şitli meyve tipleri. (A-B) etli meyveler; A-bakka (Vitis, üzüm), B-drupa (Punus cerasus,vişne), (C-N) aç ılan kuru meyveler; C-folükül (Delphinium, hezaran), D-legümen (Pisum, bezelya), E-septisid kapsül (Digitalis, yüksükotu), F-lokusid kapsül ( Viola, meneekşe), G-dentisid kapsül (Saponaria,sabunotu), H- İ-porsid kapsül (Antirrhinum, aslanağzı, Papaver somniferum, haşhaş), J-K-piksid kapsül(Anagalis, farekula ğı, Hyoscyamus, banotu), L-septifragal kapsül (Geranium, turnagagas ı), M-silikuva(Diplotaxis, yabaniroka), N-silikula (Capsella bursa-pastoris, çobançantas ı), (O-Y) Aç ılmayan kurumeyveler; O-nuks (Corylus, fınd ık), P-akene (Taraxacum, karahidiba), R-karyopsis (Trilicum, buğday),S-T- iki merikarpl ı şizokarp meyve (Fonekulum, rezene, Acer, akçaağaç), U-çok merikarpl ı şizokarpmeyve (Malva, ebegümeci), V-segmentli silikuva (Raphanus, turp), Y-segmental legümen (Arachis,yerfıstığı).(Yakar-Tan ve Bilge, 1976)Etli meyveler, Bakka ve Drupa olarak ikiye ayr ılır;Bakka (Berry): Ovaryumun çeperini olu şturan bütün temel dokular meyveningeli şimi sıras ında etli ve sulu bir dokuya dönü şür. Hatta baz ı diğer çiçek organlanda budokunun oluşuna i ştirak edebilir. Örne ğin Lycopersicon (domates) da, sulu dokununbüyük kısmı plesentadan geli şmi ştir. Bütün meyve tabakalar ı (perikarp) ince çeperli108

hücrelerden yap ılmıştır. Perikarp ı etli, kal ın ve sulu olan ve burada üç tabaka ay ırtedilen meyvedir.1- En dışta içinde meyveye renk veren pigmentlerinde yer ald ığı eksokarphücreleri,2- Eksokarpm alt ında oldukça geni ş yer i şgal eden ve genellikle sukkulentparenkima hücrelerinden olu şmuş, mesokarp tabakas ı,1- En içte yine ince çeperli hücrelerden olu şmuş endokarp vardır.Bu etli perikarp ın içinde bir ( Vitis, üzüm) veya birkaç tohum (Lycopersicon,domates) bulunur. Berry tipi bir meyve olan Citrus (Turunçgil) meyvesina özel olarakhesperidyum denir. Coffea (kahve), Sambucus (mürver), Hedera (bir sarma şık türü),Cucumis (karpuz) ve Musa (muz) meyveleri da berry'dir. Bunlar alt durumluovaryumdan geli ştikleri ve perikarp ın yap ısına ekstra karpeller k ısımlar çok az i ştirakettiğinden teorik olarak yalanc ı meyvelerdir.Drupa: Prunus persica (kay ısı) da görüldüğü gibi, perikarptaki hücrebölünmesinin büyük kısmı yani meyvenin geli şme ve olgunlaşmas ı, döllenmedenhemen önce veya hemen arkas ından olur. İlk gelişme bütün yönlerde olurken, dahasonraki geli şme daha çok meyvenin radyal yönündedir ve bu geli şme mesokarpm içkısımlar ında olur. Olgun meyvenin epidermisinde (eksokarp) kütikula birikimi ve tekhücreli tüyler görülür. Mesokarp parankimatik hücrelerden olu şmuştur. Bu hücrelerinboyutları içten d ışa doğru büyürken şekilleride meyvenin uzun eksenine paralel olarakovalleşir. Endokarp sklereid hücrelerinden yap ılmıştır ve meyvenin d ış şekli ileuyumludur. Çekirdek ismini alan bu endokarp kuru ve sert bir yap ıdad ır ( Prunus, erik,kay ısı ; Pistacia, antepfıstığı ; Juglans, ceviz). Bir nut olan Coccos'da (hindistan cevizi)mesokarp ı fibrilli bir yap ı gösteren bir drupad ır.3- Agregat (birle şik) meyve:Apokarp ginekeumun olgunlaşmas ı ile oluşur. Bir sap üzerinde tek olabilece ğigibi, eksen üstünde bir ço ğu bir arada bulunabilir. Fakat olgunla şma sıras ında bütünümeydana getiren tek tek çiçekler, tek bir meyve gibi geli şirler. Örnek: Rubus(böğürtlen).4- İğit (yalanc ı) meyve:Yalanc ı meyveler birkaç şekilde oluşabilir:109

Şekil 86. Çe şitli meyve tipleri. (A-B) etli meyveler; A-bakka (Vitis, üzüm), B-drupa (Punus cerasus,vişne), (C-N) aç ılan kuru meyveler; C-folükül (Delphinium, hezaran), D-legümen (Pisum, bezelya), E-septisid kapsül (Digitalis, yüksükotu), F-lokusid kapsül ( Viola, meneekşe), G-dentisid kapsül (Saponaria,sabunotu), H- İ-porsid kapsül (Antirrhinum, aslanağzı, Papaver somniferum, haşhaş), J-K-piksid kapsül(Anagalis, farekula ğı, Hyoscyamus, banotu), L-septifragal kapsül (Geranium, turnagagas ı), M-silikuva(Diplotaxis, yabaniroka), N-silikula (Capsella bursa-pastoris, çobançantas ı), (O-Y) Aç ılmayan kurumeyveler; O-nuks (Corylus, fınd ık), P-akene (Taraxacum, karahidiba), R-karyopsis (Trilicum, buğday),S-T- iki merikarpl ı şizokarp meyve (Fonekulum, rezene, Acer, akçaağaç), U-çok merikarpl ı şizokarpmeyve (Malva, ebegümeci), V-segmentli silikuva (Raphanus, turp), Y-segmental legümen (Arachis,yerfıstığı).(Yakar-Tan ve Bilge, 1976)Etli meyveler, Bakka ve Drupa olarak ikiye ayr ılır;Bakka (Berry): Ovaryumun çeperini olu şturan bütün temel dokular meyveningeli şimi sıras ında etli ve sulu bir dokuya dönü şür. Hatta baz ı diğer çiçek organlanda budokunun oluşuna i ştirak edebilir. Örne ğin Lycopersicon (domates) da, sulu dokununbüyük kısmı plesentadan geli şmi ştir. Bütün meyve tabakalar ı (perikarp) ince çeperli108

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!