PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

kitaplar.ankara.edu.tr
from kitaplar.ankara.edu.tr More from this publisher
13.07.2015 Views

Çiçek renkleri: Çiçeklerin en göze batan özelli ği renkleridir. Bunu özelliklepetallerde, hücre içinde bulunan renk pigmentleri sa ğlar. Hücrede renk maddeleri, hücreöz suyunda çözünmü ş halde, renkli kristaller halinde ve renkli plastidler halindebulunurlar. Tabiatte ençok görülen mavi, ku -mızı renkli petallerin hücrelerindeantosiyan renk maddesi vard ır. Bu maddeyi de Papaver sp. (gelincik), Rosa sp. (ku-anz ıgül), Viola sp. (menek şe), Hyacynthus sp. (sümbül) ve diğer birçok bitki çiçeğindegörüraz. Klorofil pigmentinin bulunmas ı çiçeğe yeşil rengi katar. Baz ı çiçeklerdegörülen portakal rengi ve sar ı renk, hücrelerde kristal halinde veya plastit halindebulunan karetenoidlerden, yine sar ı renk hücrelerde ya ğ damlac ıklar ı şeklinde görülenflavonoidlerden ileri gelir. Çiçek petallerindeki hücrelerde, mavi-k ırmız ıantosiyaninlerin, ye şil klorofllin, portakal rengi ve sar ı karotenoidlerin, flavonoidlerinyan yana veya bir arada bulunmas ı ile çiçeklerdeki gökkuşağı renkleri ortaya ç ıkar.Çiçeklerdeki beyaz renk, renk maddesi ta şımayan hücrelerin güne ş ışığını tamamenyans ıtmas ı ile oluşur. Histolojik yap ı da renklenmeye çe şitlilik katar. Örne ğin; Baz ıbitkilerde d ışta renk pigmentleri ta şıyan epidermis ve altmda renksiz bir s ıra hücretabakas ı vard ır. Bu renksiz hücreler epidermisten geçerken renklenmi ş ışığı geriyans ıtarak ışığın titreşmesini sağlar ve çiçekte neon 'arabalar ında görülen parlakfosforlu renkleri olu şturur. Epidermisteki papillar yap ı kadifemsi görüntüyü Sağlar.Çiçeklerin bu renklenmesi tozla şmaya yard ım eden böcekleri çağırdığı kadar, insanlar ınestetik duygular ına hitap eden süs çiçeklerinide belirler.Stamen (erkek organ): Stamen, ucundan anterler ç ıkan bir fılamentten (sap)oluşur_ İki loblu olan anter içinde flamentin sonland ığı konnektif dokusu ile birle şmiştir.Her bir lobda içinde polen taneleri olan iki polen kesesi vard ır. Stamenlerin de yaprakmetamorfozundan olu ştuğu ileri sürülmektedir.Filamentte, ço ğunlukla hadrosentrik bir demet, bunu çeviren geli şmiş vakuolleriolan ve küçük hücre aras ı bo şluklar ı bulunan parankima dokusu vard ır. Hücrelerin özsularında genellikle renk maddeleri bulunur. D ışta ise hücre çeperleri kütinle şmiş birepidermis vard ır. Epidermiste tüyler ve trikomlar görülebilir. İ letim demeti anterin ikilobunun ortas ında, steril bir doku olan konnektifin içinde sona erer.Tipik bir angiosperm anteri her birinde iki polen kesesi bulunan, konnektifdokusu ile bağl ı iki tekadan meydana gelmi ştir (şekil 79). Polen keselerinin d ışındadüzgün dizilişli bir epidermis vard ır. Epidermis hücreleri polen keselerinin aç ılmabölgelerinde yani stomiyumlarda oldukça küçülctür. Epidermisin alt ında endotesyum96

hücre tabakas ı bulunur. Bu tabaka polenler olgunla şt ıktan sonra polen kesesininaç ılmas ını sağlayan, mekaniksel bir dokudur. Ba şlang ıçta parankinıatik olan bu dokuhücrelerinin çeperleri, polen geli şimini s ırasında özel şekilde kahnlaşır. Bu hücrelerinepidermise bakan çeperleri ince kal ırken, diğer çeperlerinde sütunlar şeklindekahnlaşmalar olur. Anter olgunlaştıgmda, kuruyan bu tabaka hücrelerinin çeperlerindekifarkl ı kalmlaşmadan dolay ı ortaya ç ıkan mekaniksel kuvvetle polen keseleri stomiyumbölgelerinden aç ıl ırlar. Endotesrunun altmda daha sonra anterin geli şmesi esnas ındaezilerek şekilsiz bir hal alan bir kaç s ıral ı hücreden oluşan ara tabaka vard ır. Aratabakanın altmda, çekirdekleri büyük ve çok say ıda olan (polinüklead), bol sitoplazmal ıbüyük hücrelerden yap ılmış tapetum tabakas ı bulunur. Bu tabaka polenler geli şirkenbesin olarak kullanılır ve parçalan ır. Genç anterde içte polen ana hücreleri vardır.idkpkB'AB"Şekil 79. A- Anter d ış görünü şü (y- yar ık, t- teka, f- filament) Anatomik yap ılar ı: B'- Genç anter, B"-Aç ılm ış anter (t- teka, id- iletim demeti, pk- polen kesesi, ay- aç ılma yeri, e- epidermis, et- endotesyum,at- ara tabaka, ta- tapetum, Tr- tetradlar. (Yakar-Tan ve Bilge, 1976)97

hücre tabakas ı bulunur. Bu tabaka polenler olgunla şt ıktan sonra polen kesesininaç ılmas ını sağlayan, mekaniksel bir dokudur. Ba şlang ıçta parankinıatik olan bu dokuhücrelerinin çeperleri, polen geli şimini s ırasında özel şekilde kahnlaşır. Bu hücrelerinepidermise bakan çeperleri ince kal ırken, diğer çeperlerinde sütunlar şeklindekahnlaşmalar olur. Anter olgunlaştıgmda, kuruyan bu tabaka hücrelerinin çeperlerindekifarkl ı kalmlaşmadan dolay ı ortaya ç ıkan mekaniksel kuvvetle polen keseleri stomiyumbölgelerinden aç ıl ırlar. Endotesrunun altmda daha sonra anterin geli şmesi esnas ındaezilerek şekilsiz bir hal alan bir kaç s ıral ı hücreden oluşan ara tabaka vard ır. Aratabakanın altmda, çekirdekleri büyük ve çok say ıda olan (polinüklead), bol sitoplazmal ıbüyük hücrelerden yap ılmış tapetum tabakas ı bulunur. Bu tabaka polenler geli şirkenbesin olarak kullanılır ve parçalan ır. Genç anterde içte polen ana hücreleri vardır.idkpkB'AB"Şekil 79. A- Anter d ış görünü şü (y- yar ık, t- teka, f- filament) Anatomik yap ılar ı: B'- Genç anter, B"-Aç ılm ış anter (t- teka, id- iletim demeti, pk- polen kesesi, ay- aç ılma yeri, e- epidermis, et- endotesyum,at- ara tabaka, ta- tapetum, Tr- tetradlar. (Yakar-Tan ve Bilge, 1976)97

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!