Cilt 1 Pdf - Batıya Yön Veren Metinler

ORTA ÇAĞ DÜŞÜNCE VE PRATİĞİPapinianus ve büyük hatip Demosthenes 69 yasaya herkesin itaat etmesi gerektiğine,yasa Tanrı’nın lütfu, akil adamın emri, aşırılıkların törpüleyicisi,devlet kumaşının dokuyucusu ve suçun defedicisi olduğu için razıymışgibi görünürler ve politik bir yapıda birlikte yaşayan insanların bu yüzdenyasa uyarınca davranmalarının uygun olduğunu savunurlar. Herkes yasayauymak zorundadır, ta ki içlerinden biri, şans eseri yanlış davranma, hatayapma ehliyetini haiz olsun! Prensin yasanın bağlayıcı yükümlülüğündenazade olduğu söylenir, ama bu doğru değildir. Şöyle ki, prens yasal olarakhakkaniyet gözetmeme hakkını haizdir, ama ancak ve ancak hakkaniyetgözeten bir kişiliğe sahip olması ve hakkaniyeti yasanın öngördüğü cezadankorktuğu için değil, sevdiği/benimsediği için seçen biri olması halinde.Prens devletin çıkarlarını da bu anlayışla koruyup geliştirmeli; her şeydekendi istek ve çıkarlarından önce tebaasının yararını gözetmelidir. Zatenkamunun söz konusu olduğu yerde, kim prensin kendi istek ve çıkarlarındanbahsedebilir ki? Ta ki yasayla tanımlanmış veya ortak çıkara da hizmetedecek olsun, bu yasal olarak mümkün değildir. Bu gibi şeyler söz konusuolduğunda (prensin) sergilediği irade hüküm gücünde, aynı konuda onuhakkıyla hoşnut eden hususlar ise yasa gücünde olmalıdır, 70 çünkü bu koşullaraltında verdiği karar hakkaniyeten uzak olmayabilir. “Yüzünden,” derEfendimiz, “benim hükmüm olduğu belli olsun, gözlerin yalnız hakkaniyetgözetsin”; çünkü o saf/bozulmamış yargıcın adaletli kararı en doğru olandır.Dolayısıyla, prens ortak çıkarların gözeticisi ve adaletin esiridir; sıradan insanadına üstlendiği sorumlulukla, yanlış yapan, zarar veren herkesi adaletiylecezalandırır. İtidalle yönettiği maiyeti gibi, değneği de hakkaniyettensapanları doğru yola sokar ki, Kutsal Ruh onu kutlayıp “Asan da maiyetinde beni rahatlattı,” desin. Prensin kalkanı da güçlüdür, ama bu kalkan zayıfolanları kötülerin yönelttiği oklardan koruyan bir kalkandır. İcraatından enbüyük faydayı sağlayanlar aciz olanlardır, çünkü prens sahip olduğu gücüöncelikle onlara zarar verenlere karşı kullanır. Kılıç taşıması, kana susamışbiri olmaksızın kan dökmesi ve sık sık insanları ölüme mahkûm ettiği halde,bir cani olarak vasıflandırılmaması bundandır. Şayet büyük Augustin’einanıyorsak, Davut Peygamber çok savaştığı için değil, Uriya uğruna kandöktüğü için kana susamış biri olarak anılır. Oysa Samuel, Amalech’in şişmankralı Agag’ı katlettiği halde, hiçbir yerde kana susamış bir cani olarakanılmaz. Gerçekten de prenslik kılıcı bir güvercinin kılıcı gibidir, hasmıyla69 Demosthenes (İÖ 384-322): Atinalı ünlü politikacı, kekemeliğini ağzına çakıl taşları koymak suretiylegideren ünlü hatip.70 Burada, Justinian Kodu’nun Orta Çağda hükümdar ile yasa ilişkisine dair kritik nitelikli bir pasajıolan Digna vox C. 1.14.4’e gönderme yapmaktadır.345