Cilt 1 Pdf - Batıya Yön Veren Metinler

BATI’YA YÖN VEREN METİNLERşövalyeler, dindar keşişler, şarkı söyleyip gezen halk ozanları, yetenekli zanaatkârlarve bahar bayramında neşeyle dans eden köylülerle doldurur. Örneğin, Geçmiş veŞimdi adlı eserinde Thomas Carlyle’ın modern İngiltere’nin “İhtirasa Övgü”sünü(Mammon-Gospel) On İkinci yüzyılın toplumsal görüntüsünden ayırırken sergilediğitavır olumsuzdur. John Ruskin, gotik mimari hakkında sanatsal zevklerde bir devrimyaşandığını kaydeder. Yunan ve Roma mimarisinin aksine, gotik mimariyi “en güçlüolanları bile huşuya sevk eden bir güce sahipti, en mağrur ruhlarda bile büyük birheyecana neden oluyordu: İşçilerin tüm yeteneğinin parıldamasını sağlayan ve sahibinintüm coşkun hislerine hitap eden bir mimariydi,” 3 sözleriyle ulular.Orta Çağın Romantik dönemdeki idealleştirilmesinin, tarihsel gerçekleri, abartılıaşağılamalar kadar saptırmış olduğu da kuşkusuzdur. Ancak, aşağılayanlar ve Romantiklerarasında bir seçim yapmamız gerekirse, Romantikleri seçmemiz uygunolur, çünkü onlar abartmalarına rağmen en azından Orta Çağ teriminin ne kadaruygunsuz olduğunu takdir etmiş, kullanılmaya devam ediliyor olmasının yegâne mazeretinin“gelenek” olduğunun ayırdına varmışlardır. Kısmen onların iştiyakları, kısmende Orta Çağ âlimlerinin çalışmaları sayesinde, şimdi artık On İki ve On Üçüncüyüzyıllardaki “yüksekliği” olduğu gibi görebiliyoruz. “Yükseklik” yani, üniversiteleri,skolastisizmi, şövalyelik idealini, gotik sanatı ile insan ruhunun en yüce eserlerindenbazılarını ortaya çıkaran büyük bir medeniyet.Buna karşın, Henry Osborn Taylor’un “lekeli gerçeklik” (spotted actuality) olarakadlandırdığı bir durumun varolduğunu da inkâr edecek değiliz. Son tahlilde, hangiçağ en yüksek ideallere uymayı başarabilmiştir ki! Ama bugün (umarım) artık kimseOrta Çağın “antik” ile “modern” arasında kısır bir geçiş dönemi değil, entelektüelve kültürel açıdan bir başlangıç olduğunu inkâr edemeyecektir. Orta Çağ tarihçilerimodern seküler medeniyetin tohumlarının tarihin bu döneminde atıldığını keşfetmişbulunmaktadır. Ancak, bizim amacımız açısından daha da önemlisi, Orta Çağın,Aydınlanma dönemine kadar gücünü kaybetmeyen Hıristiyan dünya görüşünü yaratmışolmasıdır. Bu olgu -bakış açısına bağlı iyi veya kötü biçimde- Batı düşüncesinive davranış biçimini etkilemiştir.Yüksek Orta Çağ dönemini anlayabilmek için onun toplumsal muhtevasını bilmemizgerekir. On iki ve On Üçüncü yüzyıllar, bir sosyal devrimin başlangıcına şahitoldu: Yüzyıllar süren durgunluktan sonra şehir hayatı diriliyor, nüfus sürekli artıyor,siyasi ittifaklar oluşuyor (özellikle Fransa, İngiltere ve İspanya’da), tarımda ve üretimbiçimlerinde teknolojik gelişmeler görülüyordu. Yine de J. H. Randall’ın bu dönemtoplumunu “acı ve uzun bir zahmet döneminden sonra basit bir geçim sağlamayıbeceren öncü bir toplum” 4 olarak karakterize edişi halen geçerlidir. Ekonomi hâlâtemelde tarıma dayanıyordu. Yarı kırsal şehirler, engin bir tarım denizinin ortasındaki3 Venedik’in Taşları (New York, 1860), III. cilt, s. 215.4 Modern Aklın Oluşumu (Cambridge, Mass., 1940), s. 13.206