Cilt 1 Pdf - Batıya Yön Veren Metinler

BATI’YA YÖN VEREN METİNLERSenatuconsult’lar senatonun talimat ve buyruklarıdır; tartışmalı da olsalex gücündedir. İmparatorluk nizamnameleri imparatorun emir, kararnameveya yasa yoluyla verdiği buyruklardır ve imparatorun imperium’una (emretmeyetkisine) bir lex vasıtasıyla sahip olduğuna bakılırsa, bunların da lexgücünde olduğuna şüphe yoktur.Bildiri yayınlama hakkına sahip olanlar Romalılarca seçilen sulh yargıçlarıdır.Yargı yetkisi şehir valileri tarafından benimsenen -biri kentli, diğeriperegrine 86 - iki preator 87 tarafından yayınlanan bir bildiri, aslında kapsamlıbir kanun mahiyetindedir. Aynı şekilde, yargı yetkisi Romalıların şehirlerindekiquaestors 88 tarafından benimsenen curule aediles 89 bildirileri de kanunmahiyetindedir. Curule aediles bildirileri Caesar’ın şehirlerinde 90 yayınlanmaz,çünkü bu şehirlere quaestor tayin edilmez.Âkil adamların mütalaaları, yasaların oluşturulması sürecinde ileri sürdüklerigörüşler ve kararlardır. Oluşan fikir birliği lex gücündedir. Fikir birliğioluşmadığı durumda kararı yargıç verir. Bu, İmparator Publius AeliusHadrian’ın (117-138) kanun gücündeki tebliğidir.* Dr. Haluk Emiroğlu’nun “Roma Hukuku’nun Bilgi Kaynaklarından Corpus Iuris Civilis veTürkiye’de Hukuk Resepsiyonu” konulu makalesinden alıntı:Hukuk kurumları anlamına gelen Institutiones, uygulanan hukukun anahatlarını belli bir düzen içinde saptamak, bir başka deyişle, uygulanan hukukhakkında genel bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Bu nedenle Institutiones,hukuk bilimine başlangıç konusunda bir ders kitabı niteliğindeydi. Gerçi,hukuk öğretiminin temel konusu, Digesta ve Codex’de bir araya getirilenmetinlerdi. Digesta, Cumhuriyet Dönemi ve Klasik Dönem hukukçularınıneserlerinden alınan parçaları içeriyordu. Codex ise, imparator emirnamelerininsistematik bir derlemesiydi. Ancak, her ikisi de çok ağır ve ayrıntılarladolu olduğundan, uygulanan hukukun temel kavramlarını ve kurallarını anlamak,öğrenmek bakımından elverişli değildi. Bu nedenle uygulanan hukukuntümü hakkında genel bilgi verecek nitelikte bir bölümün hazırlanmasızorunluluğu duyuldu. Iustinianus 533 yılında bu bölümün hazırlanması için,86 Preatorların biri kentteki Romalılara, diğeri kentteki yabancılara hizmet ederdi. Yabancılara hizmetedene peregrine denirdi.87 Preator eski Roma’da yurttaşlar arasındaki uyuşmazlıkları çözen yargıç ve yönetici konumundakikişi.88 Eski Roma’da hazine yöneticisi.89 Eski Roma’da imar/bayındırlık memurları.90 Büyük orduları barındıran, dolayısıyla huzursuzluğun hâkim olduğu şehirler (istismara açık olmalarıitibariyle) imparatorun kişisel denetimi altındaydı, yani kamu yönetimi itibariyle senatoyabağlı şehirlerden ayrı tutulurdu.170