Cilt 1 Pdf - Batıya Yön Veren Metinler

BATI GELENEKLERİNİN KAYNAKLARIcünün de kayıtsız şartsız sahibidir. En önemlisi, savaş ve barış meselelerinitartışan da halktır. Halk, ittifaklar, düşmanlıkların askıya alınması veya yapılacakanlaşmaların ön şartlarını kabul veya reddetme yetkisini de haizdir.Bunlar göz önüne alınınca, insan esas gücün halkta ve anayasanın demokratikolmasında bulunduğunu düşünüyor.İşte, devletin birbirinden farklı bu üç organı arasındaki güç dağılımı böyledir.Şimdi de bu organların, arzu ederlerse, nasıl birbirlerini desteklediğiveya karşı çıktığını açıklamalıyım.Dediğim gibi, konsül, yönetimin elindeki tüm işler itibariyle mutlak gücesahipmiş gibi görünmekle birlikte, hem halkın, hem de senatonun desteğinemuhtaç. Onlar olmadan elindeki işi başarıyla sonuçlandıramıyor. Zaman zamanlejyonlarının ihtiyaçlarını ikmal etmek zorunda olduğu açık ama senatokararı olmaksızın ne mısır, ne giysi, ne de maaş gönderebiliyor. Dolayısıyla,senatonun savaştan uzak durma veya komutanı engelleme niyetine bağlıolarak, komutanın tüm planları altüst olabiliyor. Aynı şekilde; konsülünherhangi bir başka girişimi sonuçlandırıp sonuçlandıramaması da senatoyabağlı. Çünkü senato, yılın sonunda onun yerine geçecek yeni bir konsül atamaveya onun emri altındaki bir başka konsülle devam etme yetkisini haiz.Senato, generallerin başarılı oldukları durumlarda bile, bu başarıyı şan veşerefle taltif edebileceği gibi, başarının üstünü örtüp söz konusu generalinkredisini düşürebiliyor. Şu anlayışla ki, yüksek başarı halkın önüne somutbiçimde, yani “zaferlerle” konur. Ne var ki, generaller, senato oybirliğiylekarar verip gerekli parayı bahşetmezse, bu zaferleri hak ettiği gibi şatafatlıbir biçimde kutlayamadığı gibi, bazı durumlarda hiç kutlayamıyorlar. Halkagelince; konsüller merkezden ne kadar uzak olursa olsun her şeyden önceonların gözüne girmek zorundalar. Çünkü barışın da, anlaşmaların da şartlarınıkabul veya reddedecek olan halktır ve daha da önemlisi, konsüllergörev süreleri (bir yıl) dolup bulundukları makamdan ayrılırken halka hesapvermek zorundalar. Bütün bunlardan ötürü, konsüllerin senato ya da halkınhissiyatını göz ardı etmesi son derece riskli.Dediğim gibi, büyük güce sahip senatoya gelince; kamusal faaliyette önceliklekalabalıkları dikkate almak ve onların isteklerine saygı göstermekzorunda. Devlete karşı işlenen suça verilen cezayı -ki, ölüm cezasıdır- kararnamesihalkın onayından geçmeden infaz edemez. Benzer biçimde, senatörleridoğrudan ilgilendiren -mesela senatonun geleneksel otoritesini azaltanveya senatörleri işgal ettikleri makam itibariyle saygınlık, hatta mal, mülktenmahrum eden- olası yasaların kabulü veya reddi de halkın inhisarında.En önemlisi, şayet halkın vetosunu tribunlar da destekliyorsa, senato kararnameçıkaramayacağı gibi, resmi veya gayriresmi olarak toplanamaz bile.155