Cilt 1 Pdf - Batıya Yön Veren Metinler

BATI’YA YÖN VEREN METİNLERBir’den nasıl doğar? İşte (dünyanın oluşumunu betimlemeye girişmeden önceEflâtun’un Timaios’ta 27 c veya Philebos’ta 25 b, yaptığı gibi), sadece Tanrı’yabaşvurarak çözülebilen bir sorun. Oysa yok saymayı düşündüğümüz kısım,sayının kaynağı sorununu kesin biçimde çözer veya bu, birbiriyle bağlantısızayıf ve pek dikkat çekmeyen bir açıklamalar serisidir: 1 Önce Aristo’nunbize tanıttığı biçimiyle ideal sayının oluşumuna ilişkin, Eflâtuncu teori kısacahatırlatılır: Sayı Bir’in, büyüğün ve küçüğün belirsiz dyadına 47 uygulanmasındandoğmuştur (6–9); 2. Sonra (9-13’te) bu teorinin ilkesi belirtilir: Biçim ya daidea aslında sayıdır; 3. Son olarak (13-18’de), ideal sayılardan oluşturulmuşsıfatıyla düşünülür dünyanın organizasyonuna ilişkin, düş kırıklığı yaratacakkadar kısa altı satırlık bölüm: Düşünülür dünyanın maddesi belirsiz dyaddır;biçimi, Bir’dir; maddeden ve biçimden, kendi sıralarında, düşünülürlerin gerikalanı hakkında bizi bilgilendiren sayılar doğar; öyle ki, sonuçta düşünülürdünya hakkında bilgi verici ilke, bir anlamda Bir’dir, diğer anlamda sayıdır.İdeal sayılar teorisine ilişkin, hiç de beklenmedik ve değersiz özetin ardındanaçıklama, hemen altıncı satıra bağlanarak, son iki satırdaki düşünceleregeri döner; altıncı satırda şöyle denir: “Çünkü sayı, ilk değildir ve Bir, dyaddanöncedir.” Oysa bu kısmın sonu, eylem halinde görmeye benzeyen Zekâ’yıdyad olarak sunar; çünkü görme iki şeyi, “görülen bir şey”i ve “gören bir şey”ivarsayar.VI. ve VII. kısımlarda incelenen problem, Grek felsefesinin şu eski problemidir:Çok, Bir’den nasıl doğar? Plotinus’un bu konudaki düşüncesinin asılgelişim biçimlerini ortaya koymaya çalışalım: 1. (17–9) Bir nesnenin Bir’densonra ortaya çıktığını varsayalım; bu, sadece Bir’in, ezeli olarak bizzat kendinedönmesiyle mümkündür; 2. (19–27) Herhangi bir şeyin Bir’den geldiğinivarsayalım; bu, Bir’in hareket etmediği anlamına gelmez (hareket burada engenel anlamda alınmıştır ve örneğin Bir’de bir niyeti veya iradeyi belirtebilir);çünkü bu herhangi bir şey, Bir’den sonraki ikinci terim olamaz; fakatHareket’ten sonra olan üçüncü terimdir; bu ise varsayıma karşıttır; 3. (27–37)Bu şartlardan ikincisi nasıl yerine getirilir? Eylemde bulunmayan Bir’i ışığın,ısının, soğuğun veya kokunun kaynaklarından biri gibi düşünürsek, şart yerinegelir; 4. (37–40) Burada düşünce durur; eğer Bir’den çıkmışsa, bir şeyinne olduğunu bilmek değil; fakat bir şeyin, niçin Bir’den geldiğini araştırmaksöz konusudur. Bir, türetir; çünkü yetkin bir varlık türetmelidir; 5. Art arda ikiaçıklamada Plotinus, Bir’den sonra gelen terimin niçin Zekâ olduğunu gösterir.(VI. kısmın sonundaki) ilk açıklama sadece ikinci açıklamada incelenentemel problemi çözülmemiş olarak bırakır; çünkü burada Plotinus’un yaptığıgibi, Zekâ’nın Bir’i gördüğünü ve onunla aracısız birleştiğini; ruhun sadece47 Karşılıklı olarak birbirini tamamlayan iki ilkenin birliği (ç.n.).114