Sayı 1 - Hacettepe Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Öğretimi ...

Şarkılara Söz Veren ŞiirlerDillerde dolaşan öyle şarkılar var ki kimlerin bu şarkıların sözlerini yazdığını bilmiyoruz, daha doğrusu buşarkılara söz verenlerin hangi şairler olduğunun pek farkında değiliz. Dilin nasıl kullanıldığı her alanda olduğu gibişarkılarda da önemlidir. Popüler kültür ortamında üretilen şarkıların sözlerinin özensiz, tüketim kültürüne uygunolması da kullan-at kültürünün bir parçasıdır. Oysa hâlâ dinlediğimiz birçok şarkıda dil daha özenli kullanılmıştır.Şiir dilinin kendine ait bir anlatım dili olduğunu, şairlerin kelimeleri günlük kullanım değerlerininüstünde çağrışıma açık zengin bir hayal dünyasının kapılarını aralayarak kullandığını söyleyebiliriz.Kişi, şiir dili hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmasa da şiirleri okuduğu zaman zihninde canlananlar,hayal dünyasını besleyen zengin ifadeler, kelimelerin yarattığı sihirli bir dünya insanı bir anda sarar.Şiirlerin bestelenmesi zor olsa da bazı şiirler bestelerle öyle bütünleşiyor ki onları şiirolarak değil de şarkı olarak söylemek, hatırlamak kaçınılmaz oluyor. Bunda dilin ve şiirlerde seçilenkelimelerin etkisi olduğunu belirtmeliyiz. Özellikle kelimelerin anlamlı bir bütünlük içinde yansıtılması, kelimelerinbesteyle bütünleşmesi, bu şiirlerin şiirden ziyade şarkı olarak benimsenmesini sağlamıştır, diyebiliriz.Şiir dilinin bir parçası olan şarkı sözleri, bestelenmek üzere yazılır; ancakbu durum dilin kullanımının özensizleşmesine neden olmamalıdır. Belirttiğimiz başlıktanhareketle şarkılara söz veren şiirleri ve şairleri bilenlere hatırlatmak, bilmeyenlere tanıtmak isteriz.28 Ağustos 2008’de kaybettiğimiz İlhan Berk’in bir şiiriyle başlamak istiyoruz:Ne Böyle Sevdalar GördümNe Böyle AyrılıklarNe zaman seni düşünsemBir ceylan su içmeye inerÇayırları büyürken görürüm.Her akşam seninleYeşil bir zeytin tanesiBir parça mavi denizAlır beni.Seni düşündükçeGül dikiyorum elimin değdiği yereAtlara su veriyorumDaha bir seviyorum dağları.İlhan Berkİlhan Berk’in şiirini okuduğumuzda bizi saran, yüzümüze yayılan tebessümün nedenikelimelerin bize çizdiği görüntü, yani gözlerimizin önüne gelen olası manzaradır. Şiirdeki manzaranıngözler önüne gelebilmesi, kelimelerin bütünlüklü olarak şiirde kullanılmasıyla sağlanır. “Mavi, deniz, sen…”kelimeleri ve “Gül dikiyorum.” bir cümle olarak söylenildiği anda, akla gelen ilk anlamından farklıbir anlam taşımazken; şiirde kelimelerin birbirine tutunma biçimi, şiirdeki kelimeleri ilk anlamındanfarklı bir anlama taşır. Bu bakımdan şairler zaten dil işçisi, kelime kuyumcusu olarak görülür.29