Sayı 1 - Hacettepe Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Öğretimi ...

H A C E T T E P E’ N İ N ‘A’ S IBiz Türkçecilere göre Hacettepelilerikiye ayrılır: Hacettepe’nina’sını kısa söyleyenler veHacettepe’nin a’sını uzun söyleyenler.Şaka bir yana, gerçekten Hacettepe adınınsesletiminde iki farklı tercih söz konusu. İlkhecedeki a sesinin kısa veya uzun söyleyişiyönündeki bu tercihlerden acaba hangisidoğru? Bunu matematikte çok başvurulansağlama yöntemi ile cevaplamayaçalışalım. Hacettepe sözcüğüaslında Hacet Tepesi sözöbeğinin kısaltılmış biçimidir.Şimdi bir deneyelim bakalım,Hacettepe (kısa a ile)dediğimiz kadar kolaylıklaHacet Tepesi diyebiliyormuyuz, diyemiyor muyuz?Bu işin dilbilimsel boyutu.Bir de Hacettepe adınınefsane yönü var. Aşağıdaikisine kısaca değinelim:“Hacettepe, Ankara’nınortasında yüksekçe bir tepedir.Bir zamanlar, sevgililerinbuluştukları,kavuşmaları, evlenmeleriiçin el açıp dua ettikleri, hacettebulundukları bir yerdir.Ankaralıninelerinanlattıkları efsane şöyle:Bir zamanlar Ankara’nın çok tamahkâr,gözünü dünya malı bürümüş bir sultanıvarmış. Her sabah tepeye çıkar, Tanrı’yael açar, hacetini söyler: “Neyi tutsam altınolsun.” diye yalvarırmış… Bir sabah, tepedeHızır’ı karşısında buluvermiş. Hızır:“Peki” demiş. “Git sarayına, neye dokunursanaltın olacak…” Sultan sevinerekgitmiş. Neye elini sürse altın oluyormuş.Sofraya oturmuş, ekmeğe el atmış, altınolmuş. Başlamış ağlamaya… Derken, Hızıryine görünmüş. “Niye ağlıyorsun?” demiş.Sultan: “Neye dokunsam altın oluyor.Açlıktan öleceğim... Beni kurtar.” diyeyalvarmış. Hızır: “Bu sana ders olsun. Git,hacette bulunduğun tepede yıkan, abdest al,iki rekât namaz kıl, eski haline dönersin.”der. Bunu yapar ve altın belâsından kurtulur.Tepeye de “ Hacet Tepesi” derler.“Hacettepe, hastalıklarına dermanarayan, dileklerinigerçekleştirmek isteyenAnkaralıların ziyaretettiği bir yermiş. ‘Hacetkapısı’ olarak anılantepenin adı zamanla‘Hacettepe’ olmuş.18’inci yüzyılın ikinciyarısından günümüzekadar gelenHacettepe, o yıllardaAnkaralılar için hacetkapısıymış. Sıkıntıdaolan herkesinyardımına koşan YağlıDede adındaki birermiş, öldüğü zamanbu tepeye gömülmüş.Ankaralılar YağlıDede’yi bu tepedekimezarında sık sık ziyareteder, ondan yine yardımdilerlermiş. Dişi ağrıyandiş ağrısı için, karnı ağrıyankarın ağrısı için Hacettepe’ye gelir, sağlıkdilermiş. O zamandan bu zamana değişmeyentek şey, Hacettepe’nin hâlâ hastalara şifadağıtan bir hacet kapısı olduğu… Çünkü butepede artık Hacettepe Hastanesi bulunuyor.”Reşide GÜRSUEfsaneler Mehmet Önder ve Gözde Aloğlu’na aittir.15