--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Su, genellikle tüm toplumlarda pozitif bir anlam taşır, yaşamın devamlılığının
göstergesidir. Eski Ahit’te su, inananları kurtaran, günahlarından arındıran, temiz olmalarını
sağlayan bir unsur olarak yansıtılır. Musa ve İsrailoğulları’nı Mısırlılar’dan kurtarmak
için "Rab" denizi kara etmiş, suları yararak onların kurtulmasını sağlamıştır 15.
"Rab" Musa’ya İsrailoğulları’ndan Levililer’i alıp günahlarından arındırmak için onların
üzerine su serpmesi gerektiğini söylemektedir 16.
Hıristiyan yazılı kaynaklarında, 4. yüzyılın ikinci yarısında Thmuis Piskoposu Serapion’un
su üzerine okunan bir duayı bildiği aktarılır. Kilise düzeni hakkında bilgi veren
Suriye’de yazılmış (4. yüzyıl sonu) "Apostolischen Konstitution" içinde bu duanın,
havari Matta’ya ait olduğu ifade edilir.
Kiliseye girmeden önce, bu kutsanmış su içine elin daldırılıp haç çıkartılması, kiliseye
temizlenmiş, günahlarından arınmış olarak girmeyi sembolize eder. Su burada
"lustrasyon" yani tanrıya sunulan temiz ve günahsız kurban olarak kullanılmıştır 17. Kutsanmış
su, inananlar tarafından evlerine götürülebilmiş ya da hastalara şifa olsun diye
açılıp kapanabilen kaplar içine konmuştur 18. Bu tür nişler "kolymbion" olarak adlandırılmıştır
19. Bunlar Suriye’deki özellikle Hauran bölgesindeki bazı Erken Hıristiyan Dönemine
tarihlenen kiliselerde de görülür 20.
Naosun güney duvarının batıya yakın bölümünde de bir kapı açıklığı bulunmaktadır.
Naosta dağınık durumdaki sütun gövde, kaide ve başlıkları, bu bölümün orijinal görünümü
hakkında fikir vermektedir. Farklı ölçü ve biçimlere sahip, ancak Korinth düzeni
özelliklerini yansıtan kaidelerin hangilerinin arkad dizisi için kullanıldığı kesin değildir.
Naostaki sütun gövdeleri, sütunlardan oluşan bir arkad dizisinin olduğunu gösterir.
Naosun batı duvarındaki Korinth başlıklı plasterler ve doğudaki bemaya ait iki paye
arasında, doğu-batı doğrultusunda 3,01 m.lik aralarla yerleştirilmiş üç sütun ve dört
kemerle arkad dizileri oluşturulmuş, böylece naos diğer bölge kiliselerinde de olduğu
gibi orta nef, kuzey ve güney yan nef olmak üzere üç bölüme ayrılmıştır. Sütunlar ile
kemerler arasındaki başlıklardan biri kırık olmak üzere ikisi güney yan oda da, bir başlık
ise kilise dışında, ancak yakınında yer almaktadır. Sütun gövdelerinin çapı 40 cm.
ile 50 cm. arasında değişmekte olup Korinth başlıklar ise 60 cm. çapındadır. Kilisenin
güneybatısındaki yapı kalıntısı önünde yer alan sütunun çapı da 60 cm.dir. Kilise çevresinde
aynı ölçüyü veren başka bir sütun yoktur. Bu sütun ve başlıkların kiliseden önce
aynı yapıda kullanıldığı kesindir. Şu andaki duruma göre in situ şeklindeki sütunlar
kilise için yapılmış, ancak başlıklar devşirme olarak kullanılmıştır. Buradaki Korinth
başlıkların bölgedeki benzerleri özellikle Elaiussa-Sebaste ve Kanlıdivane’deki tapınak
mezarlarda yer alır. Bunlar 2. yüzyıl ile 3. yüzyıl başına tarihlendirilmektedir 21. Erken
Hıristiyan Döneminde bu tarz başlıklar sadece Emirzeli, 2 Numaralı Kilise’de apsiste
kullanılmış görülmektedir 22.
Naostaki, boyutlarıyla diğerlerinden farklı kaidenin bir yüzü oluklu olup alt kısmı
iki sıra silmeli, üzeri ise paye olarak devam etmektedir. Bölgede yer alan Çatıören Ki-
Adrassos için bkz. Hild-Hellenkemper 1990, age., 159; E. Alföldi-Rosenbaum, The Necropolis of Adrassus (Balabolu)
in Rough Cilicia (Isauria), 1980, 53 vd. Fig. 7-8 Pl. LIV, 2; Yanıkhan için bkz. Hild-Hellenkemper 1990, 459, Işıkkale
için bkz. S. Eyice, "Richerche e Scoperte Nella Regione di Silifke Nella Turchia Meridionale", Milion I, 1988, 21
vd. Tav. VII, 2.
15 Çıkış, Bap 14.
16 Sayılar, Bap 8:7
17 K. Onasch, "Weihwasser", Liturgie und Kunst der Ostkirche in Stichworten, 1981, 375.
18 B. Brenk, "Ein frühchristliches Weihwasserbecken in Leiden", Studien zur spätantiken und byzantinischen Kunst.
F.W. Deichmann gewidmet (Hrsg. O. Feld-U. Peschlow), I, 1986, 77-78; E.M. Ruprechtsberger (Red.), Syrien, Von
den Aposteln zu den Kalifen, 1993, 224.
19 H. C. Butler, Early Churches in Syria 4 th -7 th Centuries, 1929, 216.
20 Ruprechtsberger 1993, a.g.e., 224 Abb. 16; Butler 1929, a.g.e., 216 vd. Fig. 218-220.
21 A. Machatschek, Die Nekropolen und Grabmäler im Gebiet von Elaiussa Sebaste und Korykos im Rauhen Kilikien,
1967, 108 vd. Taf. 38. 41-42. 44. 46. 48-51.
22 A. Aydın, Emirzeli. Eine hellenistische bis spätantike Siedlung im Rauhen Kilikien, 1999, 66 vd. Taf. 11,1-2.
88