--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

BANDIRMA ARKEOLOJİ MÜZESİ’NDEN
BİR GRUP TİCARÎ AMPHORA
Cenker AT‹LA*
Bandırma Arkeoloji Müzesi 21 Haziran 2003 tarihinde açılmış olmasına karşın,
Daskyleion ve Kyzikos kazı buluntularının sergilendiği, çevre köylerden satın alma yoluyla
müzeye kazandırılan eserler ve Balıkesir Arkeoloji Müzesi’nden gönderilmiş eserlerden
oluşan zengin bir koleksiyona sahiptir. Bu çalışmada, Balıkesir Müzesi tarafından
Necmi Tolunay koleksiyonundan satın alındıktan sonra, Bandırma Müzesi’ne gönderilen
ticarî amphoralar incelenmiştir 1.
Müzede, Arkaik Dönemin başlarından Bizans Dönemine kadar değişik tiplerde
amphoralar sergilenmektedir. Bandırma’nın 30-40 km. güneyinde bulunan Daskyleion’un,
Phryg, Lydia ve Pers Dönemi boyunca büyük ve zengin bir kent olması, Antik
Çağda bir çok ünlü şarap üreticisi kentle, ticarî ilişkiye girmesinde etken olmuştur 2. Hellenistik
ve Roma Döneminde ise Kyzikos önemli bir merkez olarak karşımıza çıkmaktadır.
Daskyleion’un denize sınırı yoktur. Bu sebepten, Kapıdağ Yarımadası çevresindeki
kentleri, liman kenti olarak kullanmış olmalıdır. Bundan dolayı, yörede yapılacak
sualtı araştırmalarında, Daskyleion’da görülen Arkaik, Klâsik ve Hellenistik Döneme ait;
Khios, Klazomenai, Lesbos, Thasos, Mende, Samos, Miletos, Rhodos, Knidos, Kos,
Sinope, Amastris amphoralarıyla 3, Roma Dönemi ve Bizans Dönemine ait batıkların ve
amphoraların bulunması büyük bir olasılıktır. Bu çalışmada da görüleceği gibi, Marmara
Denizi’nde kapsamlı araştırmalar yapılmamış olmasına karşın 4, İ.Ö. 7. yüzyılın sonlarından
Bizans Dönemine kadar (M.S. 14. yüzyıla kadar) geniş bir zaman dilimine ait
ticarî amphoralar bulunmuştur.
Kat. No. 1, Lesbos Amphoras› (Resim: 1)
Env. No.: 305
Yükseklik: 62 cm., A¤›z Çap›: 11,5 cm., Kaide Çap›: 3,1 cm.
Tan›m: Dışa çekik, yuvarlatılmış ağız kenarı. Omza doğru genişleyen boyun.
Dudağın hemen altından çıkan baston formunda, yuvarlak kesitli kulplar. Kulpların
omuzla birleştiği yerde fare kuyruğu adı verilen, kulpun devamı şeklinde yapılmış plâs-
* Araş. Gör. Cenker ATİLA, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, İzmir/TÜRKİYE
1 Bu makalenin hazırlanması sırasında bana destek olan ve her tür çalışmamı yürütebilmem için bana uygun ortam
sağlayan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Raif Güler’e teşekkürlerimi sunarım.
Ayrıca, Bandırma Arkeoloji Müzesi Müdürü Elmas Kaya’ya, Arkeolog Esma Durmaz’a, Bandırma Arkeoloji Müzesi’ni
Koruma ve Yaşatma Derneği Başkanı Erdoğan Moralı’ya teşekkür ederim.
2 Atila 2003, s. 25.
3 Atila 2003, s. 25 ff.
4 Marmara Adası, Saraylar Köyü açıklarında Doç. Dr. Nergiz Günsenin başkanlığında yürütülen sualtı kazılarında oldukça
önemli ve güzel buluntular elde edilmektedir. Marmara Adası kazılarında çıkan ticarî amphoralar Bandırma Müzesi’nde
sergilenmesine karşın, bu malzemeler çalışmamızın dışında tutulmuştur.
69