--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Ayrıca, Dieter Klein tarafından 1999 yılında yayımlanmış olan, "Küçük Gümüfl ve
Bronz Grek Sikkelerinin Koleksiyonu" isimli Almanca katalog-kitaptaki 814 numaralı
sikke, Ptolemaios Keravnos’a tarihlemiş olduğumuz sikkeler (bkz., burada kat. no. 5-
130) grubuna girmektedir 7. 814 numaralı sikke, "Küçük Asya’dan bilinmeyen bir flehir"
sikkesi olarak M.Ö. 277-270 yıllarına tarihlenmiştir. Sikkenin bu tarihi ve Anadolu kökenli
olarak gösterilmesi önemlidir. Çünkü bu tanımlama bizim tezimizi daha da güçlendirmektedir.
Bu katalog bizim yayımladığımız makalenin tarihinden önce yayınlanmıştır.
Bu nedenle 814 numaralı bu sikke de bizim definemizden olmalıdır. Ön yüzünde
Demeter başı ve arka yüzünde kartal olan bu tiplere, 1999 yılında Münih Devlet Sikke
Kabinesi’nde rastladım. Ayrıca Münih’te özel bir koleksiyonerde bu tiplerden iki adet olduğunu
tespit ettim. Münih sikke pazarına 1996 ve 1997 yılları içinde gelmiş olan bu
küçük bronz sikkeler o güne kadar pek dikkat çekmemiştir. Bunun nedeni, bu küçük
bronzların Mısır’daki Ptolemaios Hanedanlığı sikkeleri sanılmış olmasıdır. Münih Kabinesi’nde
gördüğüm 4 sikkenin, bilinmeyenler sınıflandırmasına konmuş olduğunu gördüm.
Münih’teki özel koleksiyondakiler ise, ön yüzdeki türbanlı kadın başının 2. Berenike
sanılmasından dolayı, III. Ptolemaios (M.Ö. 246-221) dönemine tarihlenmişti.
Avrupa’nın en önemli antika pazarı olan Münih şehrinde, 1997 yıllarında ortaya
çıkmış bu yeni tip küçük sikkeler gösteriyor ki, bunların hepsi 1996 yılında bulunmuş
olan Trakya Definesi’nden dağılmış olmalıdır. Bu yayınımızla sikkelerin gerçek buluntu
yerlerini ve dağılmış olan definenin birleştirilmesini bir ölçüde gerçekleştirmiş olduk.
Kırklareli Müzesi’ndeki 69 sikkeyi, Birol Şahin isimli bir kişinin 1996 yılında müzeye
satmış olduğunu, müzenin resmi kayıtlarından tespit ettik. Bu kişinin Kırklareli
İli’nde oturduğunu, kuyumculuk yaptığını ve aynı zamanda Kırklareli Müzesi’ne bağlı
koleksiyoner olduğunu da müzeci meslektaşlarımızdan öğrendik 8. Böylece ilk kez Ankara’da
karşımıza çıkmış olan bu ünik sikke buluntuları ile Kırklareli Müzesi’nde ikinci
kez karşılaşmamız bizim için bir şans ve sevinç kaynağı oldu. Çünkü biz bu sikkelerin
Ankara’daki bölümü ile ilgili yayınımızda, sikkelerin Türkiye Trakyası’nda bulunmuş olduğunu
söylemiştik. Aynı zamanda Ankara’ya gelen grubun bu kadar olamayacağını
da düşünmüştük. Böylece Kırklareli Müzesi’ndeki büyük grubun ortaya çıkmasıyla öngörümüz
gerçekleşmiş oldu.
Define sikkelerinin Ankara’daki ve Kırklareli Müzesi’ndekilerin kondüsyonları ve aynı
renk patina ile kaplanmış olmaları bu defineyi bütünlememizi daha da kolaylaştırmıştır.
Asıl önemlisi definenin iki büyük parçasının da aynı yıl (büyük olasılıkla 1996) ortaya
çıkmış olmasıdır. Kırklareli Müzesi’ndekiler 1996 yılında müzeye satılmış, Ankara’dakiler
ise, 1997 yılında Ankara’ya gelmiş ve koleksiyoner Ahmet Erdener’e satılmıştır.
Kırklareli Müzesi çalışmalarını sürdürdüğümüz günler içinde bu definenin nerede bulunmuş
olabileceğini de araştırdık. Definenin Edirne’nin Enez İlçesi’nin (antik Ainos) bir köyünde
bulunmuş olduğunu, Kırklareli Müzesi Koleksiyoneri Sn. Bahattin Nilikar bize söyledi 9.
Böylece, Ptolemaios Keravnos Dönemine tarihlediğimiz definenin bronz sikke sayısı
130’a ulaşmış oldu. Define sikkeleri üç farklı tiptir. Biz üç farklı tipi sadece Ankaralı
koleksiyoner Ahmet Erhan Erdener’de bulunan sikkelede görmekteyiz. Kırklareli Müzesi
buluntuları tek tip (Demeter’li ve kartallı) sikkelerden oluşur. Bizim gördüğümüz Münih
örnekleri ve Dieter Klein tarafından yayınlanmış tek sikke ise, yine Demeter’li tiptir.
Definedeki sikkelerin çapları; en dar 10 mm. ve en geniş 14 mm.dir. Ağırlıkları
ise, en hafifi 0.67 gr. ve en ağırı 3.69gr. arasında değişmektedir 10. Sikkelerin yönleri,
genellikle 12 istikametindedir. Bazılarının yönleri ise, 1, 3 ve 6 yönündedir.
6 Bkz., şurada Dieter Klein, "Sammlung Von Griechischen Kleinsilbermünzen und Bronzen” Nomismata 3 (Historischnumismatsche
Forshungen), Milano 1999: s. 95, no. 814.
7 Bkz., a.g.y. ve burada kat. no. 5-130.
8 Kırklareli Müzesi’ndeki çalışmalarım esnasında ilgi ve alakalarından dolayı, Müze Müdürü Sn. Zülküf Yılmaz’a, Arkeolog
Sn. Nalan Güven’e, memurlar Sn. Kadriye Aktoprak, Sn. Canan Emre ve bekçiler Sn. Mehmet Akman, Sn. Fehmi
Hatır, Sn. Bedri Hatır, Sn. İlyas Gavalcı, Sn. Erdoğan Akpınar’a teşekkürü bir borç bilirim.
9 Sn. Bahattin Nilikar’a burada teşekkürü bir borç bilirim.
10 Bkz. Kat. No. 1-61
326