--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

KIRKLARELİ MÜZESİ’NDE BULUNAN PTOLEMAİOS
KERAVNOS’A AİT BİLİNMEYEN BRONZ SİKKE DEFİNESİ
Melih ARSLAN*
1996 yılında Türkiye Trakyası’nda bulunmuş olan bu definenin büyük bir bölümü
Kırklareli Müzesi ve Ankaralı bir koleksiyonerde bulunmaktadır. Kırklareli Müzesi’nde
69 ve Ankara’da Ahmet Erhan Erdener koleksiyonunda ise, 61 sikke bulunmaktadır. Biz
burada iki ayrı yere dağılmış olan defineyi yayınlamaktayız. Bu define de, hemen bütün
toplu sikke buluntularında olduğu gibi parçalanmıştır. Biz defineyi ilk kez Ankara’da
gördük. 1997 yılında Ankara’ya getirilmiş ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin izinli koleksiyoneri
Sn. Ahmet Erhan Erdener’e 1 satılmış bu define sikkeleri tarafımızdan yayımlanmıştır
2.
Makedonya ve Trakya Kralı Ptolemaios Keravnos’un bu çok önemli bronz sikke
grubuna, 2001 yılında Trakya müzelerinde yapmış olduğumuz nümismatik araştırmalar
esnasında ikinci kez rastladık. Kırklareli Müzesi’nde defineden 69 sikke bulunmaktadır.
Definenin Ankara bölümünü, 1998 yılı sonunda, "Ptolemaios Keravnos’a Ait Yay›nlanmam›fl
Bir Bronz Sikke Definesi" başlığıyla İngilizce bir makale olarak yayımlamıştık 3.
Böylece bu çok önemli sikke buluntuları ve sonuçlarını nümizmatik dünyası ile paylaşmış
olduk. İlk kez karşılaşılmış olan bu önemli sikke buluntularının nümizmatiğe ve eskiçağ
tarihine yapmış olduğu kazanımları, Türkiye bilim dünyasına da burada duyurmak
istedik. Bu nedenle 2004 Mayıs’ında Konya’da düzenlenen 26. Uluslararası Arkeoloji,
Kazı ve Araştırma Sonuçları Sempozyumu’na bu bildiri ile katılmayı uygun bulduk.
Çok kısa bir süre Makedonya ve Trakya Krallığı’nı işgal etmiş olan Ptolemaios
Keravnos’a (M.Ö. 280-279) ait bu bronz define grubu, şimdilik 130 adet sikkeden oluşmaktadır.
Şimdiye kadar Ptolemaios Keravnos’un adını taşıyan ve onun sikkesidir denilecek
bir başka örnek bilinmiyordu. Sadece nümismatik literatürlerde bu kralın sikke
bastırmış olduğundan bahsediliyordu 4. Wilhelm Hollstein tarafından, "Ptolemaios Keravnos’un
Sikkeleri" başlıklı bir makale yayınlanmıştır 5. Söz konusu bu makalede, Lysimachos’un
adı ve unvanı olan (ön yüzde, Büyük İskender’in Zeus Ammon boynuzlu diademli
başı ve arka yüzde, sola oturan Athena, çelenk taşıyan Nike ve palmiye dalı taşımakta
ve sol yanında kalkan bulunan) klâsik Lysimachos tipli, iki tetradrahmi ve bir
drahmi’nin Lysimachos’un ölümünden hemen sonra (281 veya 280) tahta geçen, Ptolemaios
Keravnos tarafından bastırılmış olabileceği ileri sürülmüştür.
* Melih ARSLAN, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, 06240-Ankara/TÜRKİYE E-Mail: arslanmelih@ttnet.net.tr
1 Koleksiyonundaki bu sikkeleri yayımlamama izin vermiş olduğu için, Sn. A. E. Erdener’e teşekkür ederim.
2 Arslan-Özen 2000, pp. 59-66, pl. 9-11.
3 a.g.y.
4 Bkz., Historia Numorum, s. 230, bölüm: Interval, (286-277 B.C.) ve ayrıca D. R. Sear, Greek Coins 2, s. 629 no. 6779
Interregnum, 288-277 B.C.
5 Bkz., şurada Wilhelm Hollstein, "Münzen Des Ptolemaios Keraunos", Schweizeriche Numismatische Rundschau
Band 74, 1995: s. 13-24.
325