--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

kaya yüzeyine işlenmiş üç adet niş bulunmaktadır (Resim: 9). 11.0 m. açıklığa sahiptir.
İçeri doğru 0.90 m. derinliğindedir. Yapılan incelemelerde mezarın ve bu nişlerin yakınında
herhangi bir yazıtla karşılaşılmamıştır.
Könger Höyük ve Çevresi: Yukarıda tanımlanan kaya mezarı ve nişler arasında
yer almaktadır. Güney-kuzey doğrultusunda 38 m., doğu-batı doğrultusunda 33.30 m. ve
10 m. yüksekliğindedir. Höyük doğuda ana kaya, batıda dağın yamacına yerleştirilmiştir
(Resim: 10). Höyüğün doğusu ve kuzeydoğusu tamamen tahrip edilmiştir. Höyükte siyah
mat, parlak ve kısmen Karaz 22 türüne benzeyen keramikler, çok açık kırmızı Demir Çağı
23 ve Ortaçağ 24 keramikleri (Resim: 11) ile bir adet işlenmiş obsidiyen âlet, bol miktarda
obsidiyen parçaları ve maden cürufu bulunmuştur. Höyüğün içi hafriyatla boşaltılmış
durumda olup hafriyat toprağı içersinde önemli maddî kalıntılar yer almaktadır. Höyük büyük
bir oranda tahrip edilmiş olup araştırmalarımız esnasında bu tahribatı kanıtlayan el
arabası, kazma kürek gibi kaçak kazı malzemeleri tespit edilmiş bunlar valilik ve kaymakamlık
makamlarına rapor edilmiştir. Yaklaşık 300 m.lik bir uzunluk içerisinde bulunan kaya
mezarı, höyük ve nişler son derece önemli birer kültür varlığı olması yanında, bölgenin
tarihsel gelişimini yansıtması açısından da son derece önemli konumdadır. Ayrıca höyüğün
hemen kuzeyindeki kayalık alan üzerinde sunu çukurları tanımlanmıştır.
Ara Köy Camii: Ara Köy Camii üzerinde yapım tarihi ile ilgili herhangi bir yazıt
yoktur ancak, içeride sac levha üzerinde yazılmış 1870 tarihi bulunmaktadır. Plân kuruluşu
olarak dört ahşap direkli, ahşap örtülü bir camidir. Son cemaat yeri ve minaresi
yoktur. Caminin kapısı ve minberi orijinaldir. Orijinal olan taş mihrabı sonradan Kütahya
çinileri ile kaplanmıştır. Günümüzde onarıma alınmış ve büyük ölçüde yenilenmiştir.
Ebehatun Türbesi: Seydibaba Köyü merkezindeki türbe, 3.70x2.30 m. ölçülerinde
dikdörtgen plânlıdır. Türbe düzgün kesme taş malzemeden yapılmıştır. Mimarisi oldukça
farklı olup dikdörtgen tabanlı ve yukarı doğru kademeli olarak daralmaktadır. Altta
3.70x2.30 m. ölçülerinde dikdörtgen cenazelik üzerine, 3.32x1.88 m. ölçülerinde dikdörtgen
bir gövde oturtulmuştur. Üzeri tekne tonozla örtülmüş ancak dış tonoz kaplamaları
sökülmüştür.Türbenin batısında cenazelik bölümüne açılan 0.30 m. genişliğinde
ve 0.45 m. yüksekliğe sahip bir açıklık bulunmaktadır. Gövde kısmının dışa açıklığı yoktur.
Üzerinde: "Karabörkoğlu Halil Efendi Kanber Sene 1227" ibaresi bulunmaktadır.
Seydibaba Mezar› ve Namazgâh›: Köyün doğu mezarlığı içersinde, mezarlık duvarına
bitişik duruda, üzeri açık bir türbedir. 6.86x6.86 m. ölçülerindeki türbenin içinde
kesme taştan yapılmış küçük bir mihrap ve bir mezar bulunmaktadır. Doğu duvarı orijinaldir,
batı duvarı yenilenmiştir. Duvar yüksekliği 1.45 m.dir. Girişi kuzeybatı köşeye
yerleştirilerek doğrudan yola açılmaktadır.
Seydibaba Köyü Mezar Tafllar›: Şiran’ın Seydibaba Köyü’nde bulunmaktadır.
Mezarlık alanı bir yolla ikiye bölünmüştür ve burada üç grup mezar taşı tespit edilmiştir.
İlk gruptaki mezar taşları ortalama 1.60 m. yükseklikte olup üzerlerinde Türkmen
boy simgeleri bulunmaktadır. Bunlardan doğudaki mezarlıkta 6, batıdaki mezarlıkta 3
mezar taşı tespit edilmiştir (Resim: 12). İkinci gruptakiler ise daha geç tarihli olduğunu
düşündüğümüz ve lâhit şeklinde düzenlenen mezarlardır ki, bunların üzerinde de ibrik,
balta, tepsi, minare ve cami tasvirleri görülmektedir. Üçüncü gruptaki, batı mezarlığında,
sarıklı gövdesiyle birlikte tek blok halinde yapılmış bir mezar taşıdır. Mezar taşları
üzerinde herhangi bir tarih bulunmamaktadır, ancak doğu mezarlıkta bulunan bir mezartaşının
üzerine boy işareti nakşedilmiş ve Arapça "Allah" yazılmıştır.
22 Karaz keramiği ve dağılım alanları için bkz., H. Z. Koşay-K. Turfan, "Erzurum Karaz Kazısı Raporu" Belleten, XXII/91
(1959), 349 vd.; H. Z. Koşay-H. Vary, Pulur Kaz›s›, 1960 Mevsimi Çal›flmalar› Raporu, Ankara, 1964; H. Z. Koşay-H.
Vary, Güzelova (Tufanç) Erzurum Kaz›s› 1961, Ankara, 1967; A. Sagona-M. Erkmen-C. Sagona, "Excavations at
Sos Höyük, 1997" 20. KST/2, Ankara, 1998, 205-20; G. Arsebük, "Altınova’da (Elazığ) Koyu Yüzlü Açkılı ve Karaz Türü
Çanak Çömlek Arasındaki İlişkiler", VIII. TTKong. I, (Ankara 11-15 Ekim 1976), Ankara, 1979, 81-92; M. Pehlivan,
En Eski ça¤lardan Urartu’nun Y›k›l›fl›na Kadar Erzurum ve Çevresi (Bas. Dok. Tezi), Erzurum, 1984, 34 vd.; J. Yakar,
The Later Prehistory of Anatolia, The Chalcolithic and Early Bronze Age, BAR International Series 268, 2, Oxford,
1985, 301-302; S. Güneri, "Erzurum ve Çevresindeki Höyüklerin Yüzey Araştırması" 5. AST/2, Ankara, 1987,48 vd.;
A. Ceylan, "2002 Yılı Erzincan, Erzurum, Kars ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması" 21. AST/2, Ankara, 2004, 263-272;
M. Karaosmanoğlu-M. Işıklı-B. Can, "2002 Pasinler Ovası Yüzey Araştırması" 21. AST/2, Ankara, 2004, 301-310.
23 A. Parker, “Northeastern Anatolia: on the periphery of empires” AS 49 (1999), 137 fig. 2, 138 vd.
24 A. Sagona, "An Archaeological Survey of the Bayburt and Kelkit Region, North-Eastern Anatolia: The Pre-Classical
Period", AST VII, Ankara, 1990, 425 vd.
294