--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

2003 YILI GÜMÜŞHANE YÜZEY ARAŞTIRMASI
Süleyman Ç‹⁄DEM*
Haldun ÖZKAN
Hüseyin YURTTAfi
1-11 Eylül tarihleri arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler
Genel Müdürlüğü'nün 21.08.2003 tarih ve 713.1 sayılı izni ile Gümüşhane ve
Bayburt illeri ile ilçelerinde, Yrd. Doç. Dr. Süleyman Çiğdem başkanlığında, Doç. Dr.
Hüseyin Yurttaş, Yrd. Doç. Dr. Haldun Özkan ve Bakanlık temsilcisi Cumhur Sal'ın katılımı
ile gerçekleştirilen yüzey araştırması sonucu şu veriler tespit edilmiştir 1.
GÜMÜfiHANE MERKEZ
Keçikale: Gümüşhane şehir merkezinin 20 km. doğusunda, Bayburt-Gümüşhane
anayolunun sağında yer almaktadır (Resim: 1). 1560 m. yükseltide ana kaya üzerine
inşa edilmiş, 78x27 m. boyutlarındadır. Moloz taş örgülü duvarların büyük bir kısmı
hâlâ sağlam durumdadır. Kale duvarlarının yükseltileri 5-15 m. arasındadır. Kalenin güney
ve kuzey kesimlerinde su sarnıcı ve depolar yer almaktadır. Kalenin batısında yaklaşık
15 m. uzunluğunda doğal bir kaya altı sığınağı bulunmaktadır. Sığınağın girişine
duvar örülmüştür. Winfield –Bryer 2 Bizans kalesi olarak değerlendirmişlerdir.
Akçakale: Gümüşhane şehir merkezinin kuzeydoğusunda, 1530 m. yüksekliktedir.
Gümüşhane-Bayburt karayolunun 5. km.sinden 12 km. kuzeye gidilerek ulaşılmaktadır.
Ana kaya üzerine yuvarlak plânlı olarak moloz taşlarla yapılmıştır. Kale olmaktan
çok gözetleme kulesi niteliğindedir. Kule içerisinde bir su sarnıcı yer almaktadır. Doğubatı
uzunluğu 12 m.dir. Kulenin güney tarafı büyük ölçüde tahrip olmuş durumdadır.
Gözetleme kulesi Ortaçağ özellikleri göstermektedir 3.
Kabanbafl› Ma¤aras› I-II: Akçakale Köyü'nün güneyinde bulunan bu iki mağara
birbirlerinden farklı özellikler gösterir (Resim: 2).1450 m. yükseklikteki birinci mağara 6
* Yrd. Doç. Dr. Süleyman ÇİĞDEM, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü Öğretim Üyesi, Erzurum/TÜRKİYE
Yrd. Doç. Dr. Haldun ÖZKAN, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Erzurum/TÜRKİYE
Doç. Dr. Hüseyin YURTTAŞ, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Erzurum/TÜRKİYE
1 Bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde maddî ve manevî katkılarından dolayı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne,
Gümüşhane Valisi Sn. Hasan Basri Güzeloğlu’na, Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sn. Yaşar Sütbeyaz’a,
Atatürk Üniversitesi Araştırma Fonu yetkililerine, Torul ve Şiran kaymakamlıklarına, Gümüşhane Valiliği Basın
ve Halkla İlişkiler Müdürü Sn. Engin Doğru’ya, Bakanlık temsilcimiz Sn. Cumhur Sal’a, Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji
Bölümü Öğretim Elemanı Araş. Gör. Sn. Birol Can’a, Torul Halk Eğitim Merkezi Müdürü Sn. Remzi Terzi’ye ve
dağları aşmamızı sağlayan şoförlerimize en içten şükranlarımızı sunuyoruz.
2A. Bryer-D. Winfeld, The Byzantine Monument and Topography of The Pontos Vol. I, 1985, Washington D. C., 312; T. A.
Sinclair, Eastern Turkey An Architectural and Archaeological Survey Vol. II, London, 1989, 133-134; Gümüşhane ve çevresinde
Bizans egemenliği için bkz., E. Honigman, Bizans Devletinin Do¤u S›n›r› (Çev. F. Işıltan), İstanbul, 1970, 50 vdd.
3 A. Bryer-D. Winfeld, The Byzantine Monument and Topography of The Pontos, 310; T. A. Sinclair, Eastern Turkey, Vol.
II, 133; G. Akgün Uslu,Gümüflhane ve Çevresinin Tarihi-Sanat Eserleri, İstanbul, 1980,16.
285