--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

şik tonozla örtülen iç mekân, 4.35 m. yüksekliktedir. Cami güney duvarda iki, batı duvarda
bir mazgal pencereden ışık almaktadır. Batı duvardaki pencerenin alt bölümüne
bir de niş açılmıştır. Güney duvarda, üst örtüyü destekleyen iki kemerin başlangıçlarının
arasına yerleştirilen yarım daire plânlı mihrap nişi bulunmaktadır. Duvarları yerde 1
m. yüksekliğe kadar kaplayan ahşap çıtalarla, bunun üzerinde 1.5 m.lik yüzeyi kaplayan
seramikler yenidir.
Herhangi bir kitabe ve süsleme bulunmayan yapının inşa tarihi bilinmemektedir 3.
Bu çevrede yaptığımız araştırmalarda Aşağıölek Köyü’nde, İçgeçit Köyü Camii’nde
olduğu gibi dikdörtgen plânlı bir cami tespit edilmiştir. Koyu renk moloz taş malzeme
ile inşa edilen bu yapı, düz çatılı tavanı ve düz atkılı pencereleri ile dıştan herhangi
bir özellik göstermemektedir (Resim: 5).
Cami günümüzde tamir edilmektedir. Yerli halktan, caminin kuzey cephesinde,
bugün sadece izlerini görebildiğimiz kalıntıların medrese olduğunu ve 1994 yılında yıkıldığını
öğrendik. Caminin doğu yönünde de, abdest almak için yapılmış havuzun yer
aldığı üzeri açık küçük bir avlu bulunmaktadır.
Kuzeyden güneye alçalan eğimli bir alana kurulan camiye batı cephenin ortasına
açılan düz atkılı kapıdan girilmektedir. Yapı, doğu-batı yönünde dikdörtgen plânlıdır.
Geniş bir sivri kemerin tavan hizasında desteklediği beşik tonozla örtülen iç mekân,
4.20 m. yüksekliktedir. Cami güney duvarda üç, doğu duvarda bir pencereden ışık almaktadır.
Güney duvardaki mihrap nişi, yarım daire plânlı olup doğu kenara yakındır.
Tamamen sıvalı durumdaki iç mekân duvarlarında herhangi bir süsleme veya kitabeye
rastlanmamakta olup inşa tarihi bilinmemektedir.
İçgeçit ve Aşağıölek köylerindeki bu camiler, doğu-batı yönünde dikdörtgen plânlı
düzenlemeleri ve içten kemerlerle desteklenen beşik tonoz örtüleri ile Tatvan’a bağlı
Paşaelmalı Köyü’ndeki Büyük Mahalle Camii’ne (1685-1686) benzemektedir 4.
Ahlat ve köylerindeki araştırmalarımız Otluyazı, Kırıkkaya, Çatalağzı ve Ovakışla
köylerinde yapılmıştır.
Ahlat ilçe merkezinin yaklaşık 7 km. kuzeybatı yönündeki Madavans olarak bilinen
mevki (Resim: 6), kuzey-güney yönünde uzanan derin bir vadinin iki yanında kayalara
oyulmuş yaşama mekânları, bir kilise kalıntısı, Sultan Seyit Ziyareti olarak halk
arasında saygı gösterilen Türk dönemine ait mezarlık ve cami ile dikkatimizi çekmiştir.
Vadinin batı yönünde, Ahlat ilçe merkezinin yaklaşık 4 km. uzağındaki Sultan Seyit
Ziyareti’ndeki mezarlık, basit taşlarla oluşturulan fazla yüksek tutulmamış duvarla
çevrelenmiştir. Batıdan doğuya alçalan eğimli bir alana kurulan mezarlıkta, küçük ölçülerdeki
basit taşlarla belli edilen mezarların kime ait olduğu ve tarihlerini ortaya koyan
kitabeleri mevcut değildir.
Mezarlığın batı kenarının ortasındaki kayalık, cami olarak düzenlenmiştir. Kayaya
oyularak yapılan camiye giriş doğudan sağlanmıştır. Giriş kapısının üzerine geniş
bir pencere açılmıştır.
Cami, kuzey-güney yönünde, birbiri içinden geçilen üç bölümlü düzenlemeye sahiptir
ve içten kırma çatı ile örtülmüştür. Caminin güney duvarına mihrap nişinin açıldığı
ilk bölümü, 8.60x4.50 m. ölçüleri ile diğerlerinden daha geniş tutulmuştur. Bunun kuzeydoğusundaki
kapıdan girilen ikinci bölümün üzeri ortadaki yuvarlak kemerle desteklenmiştir.
Kuzeydeki en küçük mekânın doğu duvarında yer alan ocak nişi ve bunun üzerindeki
baca, bu mekânda cenaze yıkandığını akla getirmektedir. Bunun benzer bir örneğini,
yine Paşaelmalı Köyü’ndeki Büyük Mahalle Camii’nde (1685-1686) görmüştük.
İlk çalışmalarımızı 2002 yılında yaptığımız Otluyazı (Hulik) Köyü’nde bu yıl araştırmalarımıza
devam edilmiş, cami ve medrese ile Hasan Bey ve Ömer Bey evleri incelenmiştir.
3 Caminin yeni konan tanıtım levhasında yapım tarihi olarak M.1585 tarihi verilmektedir.
4 Kadir Pektaş, "Bitlis ve Çevresinde Ortaçağ ve Sonrası İncelemeleri (1999)", 18. Araflt›rma Sonuçlar› Toplant›s› I,
(22-26 Mayıs 2000 İzmir), Ankara, 2001, s. 6-7.
174