--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Sincik ‹lçesi’ndeki Eserler
1. Taflkale Han› I: Sincik İlçesi, Malatya İli ve Nemrut Dağı’nın kesiştiği dağlık bir
coğrafyaya hâkim bir bölgede yer alan Taşkale Köyü’nde bulunmaktadır. Köyün alt tarafında
250-300 m. mesafedeki yapı büyük oranda sağlamdır. Ancak üst örtülerde göçmeler
olduğu gözlenmektedir. Eski Kâhta – Malatya kervan yolunun bir durağını teşkil
eden hanın duvar uzunlukları farklıdır. Dıştan dışa batısı 21.45, doğusu 20.90, kuzeyi
18.45 ve güneyi 17.20 m. uzunluğundadır. Ortadaki dikey dikdörtgen şekilli mekân, dört
yönden 3.35-3.70 m. arasında değişen genişlikteki galerilerle kuşatılmıştır (Resim: 3).
Galerilerin yükseklikleri dolgulara rağmen 4.80 m.dir. Güney cepheden kemerli bir açıklıktan
ulaşılan ve beşik tonozla örtülü olan orta mekân ile galeriler, ortak duvarlarında
yer alan yuvarlak kemerli açıklıklarla birbirine bağlanmaktadır. Bu kemerlerin açıklıkları
ile ayakların genişlikleri farklılıklar göstermektedir. Ortadaki mekânın üzerini örten tonozla,
galerilerin üzerini kapatan beşik tonozun bazı yerleri yıkılmış durumdadır.
Dış duvarları kaba yonu taş ile kaplanan ve duvarların iç yüzleri ve tonozları moloz
taş ile sıralı olarak örüldüğü tespit edilen kervansarayın ne zaman ve kim tarafından
yapıldığı kesinlikle bilinmez. Ancak Malatya-Harput güzergâhındaki Şişman Han,
Erzincan Refahiye arasındaki Yer Han ve Mirçinge Han gibi yapılarla olan benzer özelliklerinden
dolayı XIII. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmektedir 3.
2. Taflkale Han› II: Sincik İlçesi, Malatya İli ve Nemrut Dağı’nın kesiştiği dağlık
bir coğrafyaya hâkim bir bölgede yer alan Taşkale Köyü’nde bulunmaktadır. Taşkale
Hanı I’in yaklaşık 250 m. güneybatısında ve tarihî köprünün 70 m. kadar kuzeyinde,
Şeytan Deresi’nin Han Deresi’ne döküldüğü alanda kurulmuş olan ve Eski Kâhta – Malatya
kervan yolunun bir durağını teşkil ettiği sanılan kervansarayın sadece bir duvar
parçası tespit edilebilmektedir. Batı duvarının alınabilen uzunluğu, 22.50 m., kuzey kenarının
ise 11.30 m.dir. Kaba yonu taşlarla örülen duvarların kalınlığı 1.20 m.dir. Yapı
bir sel sonucu tamamen toprak altında kalmıştır. Mevcut haliyle iki sahınlı ve sadece
bir barınaktan ibaret bir yapı sergilemesinin, yanı sıra yol güzergâhındaki diğer hanlar
da dikkate alındığında hanın XIII. yüzyıl eseri olabileceği düşünülmektedir 4.
3. Taflkale Köprüsü: Sincik İlçesi, Malatya İli ve Nemrut Dağı’nın kesiştiği dağlık
bir coğrafyaya hâkim bir bölgede yer alan Taşkale Köyü’nde bulunmaktadır. Yandere’den
Taşkale Köyü’ne götüren yolun 9. km.sinde Han Deresi üzerinde bulunan beton
köprüye yaklaşık 500-600 m. mesafede, Taşkale hanlarının bulunduğu yerde yer alan
köprünün günümüzde iki gözü tespit edilebilmektedir. Aslında üç kemer gözlü olduğu
sanılan köprünün, Eski Kâhta-Malatya kervan yolunun bir parçası olduğu düşünülmektedir
5 (Çizim: 12).
4. Taflkale: Sincik İlçesi, Malatya İli ve Nemrut Dağı’nın kesiştiği dağlık bir coğrafyaya
hâkim bir bölgede yer alan Taşkale Köyü’nde bulunmaktadır. Deköy mezrasının
alt tarafındaki kaleden bazı duvar parçaları dışında her hangi bir iz mevcut değildir.
Gerger ‹lçesi’ndeki Eserler:
1. Gerger Kalesi: Eski Gerger veya Nefs-i Gerger’de bulunmaktadır. Yer yer duvar
ve sur parçalarına sahip olan kaleden günümüze pek bir şey kalmamıştır. Kalenin
yamacında, yaptığımız incelemeler esnasında bol miktarda sırlı Ortaçağ seramik parçalarıyla
karşılaştık. Fakat bunlar çok küçük parçalar olduğundan, bütünü hakkında bir
fikir yürütmek oldukça güçtür.
3 İ. Aytaç, "Selçuklu Döneminde Malatya-Kahta Kervanyolu ve Kervansarayları", I. Uluslararas› Selçuklu Kültür ve
Medeniyeti Kongresi Bildiriler, C. I, Konya, 2001, s. 57.
4 İ. Aytaç; "Selçuklu Döneminde Malatya-Kahta Kervanyolu ve Kervansarayları", I. Uluslararas› Selçuklu Kültür ve
Medeniyeti Kongresi Bildiriler, C. I, Konya, 2001, s. 58.
5 İ. Aytaç; "Selçuklu Döneminde Malatya-Kahta Kervanyolu ve Kervansarayları", I. Uluslararas› Selçuklu Kültür ve
Medeniyeti Kongresi Bildiriler, C. I, Konya, 2001, s. 57.
145