--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

JEOARKEOLOJI ARAfiTIRMALARI
F. Sancar OZANER
Purdue Üniversitesi’nden Dr. Nicholas Rauh ve Nebraska Üniversitesi’nden Dr.
LuAnn Wandsnider’in, ekipleri ile birlikte Gazipaşa (Antalya) çevresinde 2002 yılında
yürüttükleri yedinci araştırma sezonuna, 12-29 Ağustos tarihleri arasındaki 12 günlük
bir zaman diliminde katılınarak jeoarkeolojik amaçlı jeomorfoloji çalışmaları yapılmıştır.
Jeomorfoloji çalışmasının ilk bölümünü yukarıda adı geçen araştırmacıların Gazipaşa’da
bulunduğu dönemde birlikte yapılan jeoarkeoloji amaçlı çalışmalar; ikinci bölümünü
ise ABD’li araştırıcıların ülkelerine dönmelerinden sonra tarafımızdan yapılan
salt jeomorfoloji çalışmaları oluşturmuştur. İşbirliği içerisinde gerçekleştirilen arazi çalışmaları
aşağıda belirtilen iki amaca dönüktür:
- Bıçkıcı Deresi vadisindeki paleo-vejetasyonu öğrenmek için akarsuyun taşkın
tabanı ve taraçalarındaki uygun lokasyonları tespit ederek polen amaçlı kil örneklerinin
alınması.
- Kızılin Plajı ve gerisindeki dar kıyı ovasının jeomorfolojik evrimini ortaya koyabilmek
amacıyla kıyıdan itibaren gerideki kalker yamaç zonuna kadar sistematik trenç
açılarak örnekleme yapılması.
İlk amacı gerçekleştirmek için önce Bıçkıcı Deresi’nin mansap kesiminde iki ayrı
lokalitede açma yapıldı. Ancak her iki lokalitede uygun killi zonlar bulunamadığı için
terkedildi.
Daha sonra, Bıçkıcı Deresi yatağının biraz daha yukarı kesiminde Süleyman Demirci’nin
tarlasının yamacında örnekleme yapıldı. 6 numaralı lokalite olarak kaydedilen
bu lokalite, Bıçkıcı Deresi’nin 75 m. uzunluğunda ve 24 m. genişliğindeki en alt taraçasının
doğal taraça yamacıdır. Burada en üstteki 20-25 cm. kalınlığındaki alterasyona
uğramış zonun altındaki, akarsuyun eski taşkın tabanını yansıtan 130 cm. kalınlığındaki
kumlu kil tabakasından örnekleme yapıldı.
Daha sonra Bıçkıcı Deresi vadisinin biraz daha yukarı kesiminde akarsuyun en
yüksek taraça dolgusu üzerinde örnekleme yapıldı. 7 numaralı açma (trenç) olarak işaretlenen
bu kesit Pazarcı Mezarlığı’nın yaklaşık 450 m. güneyinde, yolun 23 m. kuzeyinde
lastikci Ahmet Tuncer’in serasının güney yamacında yer almaktadır. Sera yeri
hazırlamak amacıyla oluşturulan bu yamaç biraz daha derinleştirilip perdahlanarak örnekleme
için kullanıldı. Burada 98 cm. kalınlığında kırmızı renkli bir alterasyon zonunun
altında 30 cm. kalınlığında içerisinde küçük çakıllar içeren sarımtırak renkli bir killi-kalişli
zon ile onun altındaki sarımtırak kahverengi bir kil zonundan örnekleme yapıldı.
8 numaralı trenç, 7 numaralı trençin hemen üstündeki Mehmet Kileci adındaki
vatandaşın tarlasının orta yerinde açıldı. Toplam 2 metre derinlikte kazılan bu açmada,
üstteki pulluk zonunun altındaki üç farklı killi zondan sistematik örnekleme yapıldı.
Yukarıda adı geçen trençlerin yerlerinin tespiti trenç açma ve örnekleme çalışmaları
LuAnn Wandsnider ve öğrencileriyle birlikte gerçekleştirilmiştir.
İkinci amacı gerçekleştirebilmek için, Hacımusa Çayı’nın denize karıştığı yerin
hemen kuzeyindeki Kızılin Plajı’nda, kıyıdaki ön kumul ve gerisindeki dar kıyı ovasında
kalker yamaca kadar trençler açılarak (Trenç 9, 10, 11 ve 12) çökelme ortamı analizine
yönelik örnekleme yapıldı.
Bunlardan 9 numaralı lokalite, ön kumulun doğu yamacında, belediyenin kum
ocağı olarak çalıştırması sonucunda oluşan yaklaşık 3 metre derinliğindeki doğal kesit
olup örnekleme için doğrudan bu kesit kullanılmış, ayrıca bir trenç açılmamıştır (sadece,
kepçe ile kesit yüzeyi sıyrılarak tazelenmiştir). Adı geçen bu trençlerin açılması
temsilcinin nezaretinde olmuş, örnekleme yapılması sırasında ekipteki ABD’li öğrenciler
(Matt Douglass ve Ben Koziol) yardım etmiştir.
126