--KAPAK ARAÞTIRMA kopya - Kültür ve Turizm Bakanlığı

olanağına sahiptir. D mekânı geniş bir koridor görevi üstlenmiş gibidir, köşede kalan C,
ortada sıkışan E mekânlarını avlu ile birlikte F, G ve H mekânları ile birbirine bağlamaktadır.
Kuzeydoğu köşede yer alan I mekânı en küçük birimdir ve yüksek kotta kalmaktadır.
Moloz yoğunluğu nedeniyle diğer mekânlarla ilişkisi saptanamamıştır. Batı bitişiğinde
yer alan B mekânına ait nişin bir bölümü bu birimin altında kalmaktadır. I
mekânının üç duvarı tamamen tahrip olduğundan geçiş veya geçişlerin yönleri tespit
edilememektedir. J mekânı yapının güneyini büyük ölçüde çevrelemekte ve yukarıdan
aşağıya uzanan sokak ile ilişkisini sağlamaktadır. F mekânı da bir geçenekle avluya
açılabilmektedir. Dolayısıyla A, B ve küçük I mekânı dışındaki diğer birimler avluya rahatlıkla
ulaşabilmektedir.
‹fllev: İncelenen duvarlar ve plâna göre yapının en az iki evreli olduğu saptanmıştır.
Yıkıntı ve molozların yerinde kalması duvarların izlenmesini güçleştirmekte, orijinal
plânın anlaşılabilmesini olanaksız kılmaktadır. Öncelikle son evrenin işlevini belirlemek
gerekir. Günümüzdeki konumu ile yapının dört tarafını sokak çevrelemektedir.
Bu düzenleme yapının diğer yapılardan soyutlanmasını sağlarken, ulaşım trafiğini de
kolaylaştırmaktadır. Kentte yer alan konutlara ulaşan sokaklar bulunmaktadır, ancak bu
yapı gibi dört yanı sokakla çevrili olan başka örnek şimdilik bilinmemektedir. Salt bu özgün
durum bile yapının resmî olabileceğini düşündürmektedir. Korunmuş dış duvarların
nitelikli ve özenli işçiliği diğer yapılar içerisinde tapınak ve bazilika gibi önemli ve
resmî olanlarda ancak görülmektedir. İçindeki sarnıcı ile büyük bir avlusu, güney bölümde
birbirine geçenekli altı ve kuzey kesimde kalan iki mekândan oluşan yapı büyük
alanı ile diğer konutlara göre oldukça büyük ve çok mekânlıdır. Fakat avlu ve sarnıcın
varlığı ile konutlarla ortak özellikler de gösteren yapının niceliği ve işlevinin belirlenebilmesi
için bulgular henüz yeterli değildir. Güney sokağının karşısında işlik yapısının
bulunması, C, D, E, F, G, H mekânlarının birbiriyle ve aynı zamanda avlu ile ilişkili olması
resmi bir yapı olabileceği gibi zengin bir ailenin bol bölümlü konutu olasılığını da
düşündürmektedir.
Tarihleme: Yapının tarihlenebilmesini sağlayacak küçük buluntu ele geçirilemediğinden
veri olarak salt duvar örgü tekniği ve taş işçiliği bulunmaktadır. E ile H mekânlarını
ayıran duvar içerisinde ikinci kullanım malzeme ve seramik parçalarının bulunduğu,
bir kısmının iri bloklarla büyük bölümünün parça taşlarla örüldüğü yukarıda anlatılmıştı.
Diğer iç mekân duvarlarının korunan bölümleri az olmasına karşın özellikle alt
bölümlerde blok, üst bölümlerde ise düzensiz parça taş kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Bazı iç duvarların ilk evreden olabileceği de varsayılarak E ile H mekânlarını ayıran duvarın
özelliklerine göre ikinci evrenin Geç Roma-Erken Bizans dönemleri içerisinde olduğu
önerilebilir. İlk evrenin ise; dış duvarların örgüsü ve nitelikli işçiliğine göre Roma
Dönemi içerisinde olduğu düşünülmektedir.
II. KELBESSOS
Nevzat ÇEV‹K
‹sabella P. PÉDARROS 3
2003 yılı için, önceden plânlanan bir program sadece Kelbessos’un savunma
sistemi ve sur duvarlarını içermektedir. Buna bağlı olarak sur duvarlarının topografik
haritası çıkarılmış ve duvar-taş işçiliği detaylıca araştırılmıştır.
Savunma Sistemi ve Sur Duvarlar› (Resim: 8): Denizden 1150 m. yükseklikte bulunan
Kelbessos’a Saklıkent yoluyla ulaşılmaktadır. Ağırtaş mevkiinde, hemen asfalt
yoldaki pınarın güneyinde, ormanla kaplı tepede yer almaktadır. Yola yakınlığı ve doğası
nedeniyle her zaman tahribata açık ve definecilerin de sıklıkla ziyaret ettikleri ve
kaçak kazı yaptıkları bir yer olarak dikkati çekmektedir. Antik kentin eteklerinin piknik
alanı olarak kullanıldığı da dikkate alınırsa, kentin ne denli tahribata açık ve savunmasız
olduğu anlaşılır.
3 Bu çalışma N.Çevik ve İ. P. Pédarros tarafından, "The Fortified Site of Kelbessos", Anatolica Antiqua 2004’te yayına
verilmiştir.
105