Anneden Allah'a: Bağlanma Teorisi ve İslâm'da Allah Tasavvuru

Anneden Allah’a: Bağlanma Teorisi ve İslâm’da Allah Tasavvuruonlar üzülmeyeceklerdir. Onlar ki inandılar ve sakınmaktadırlar. Dünyahayatında da ahirette de müjde onlara, Allah’ın kelimeleri değişmez. İştebüyük kurtuluş budur.” (Yunus 10/62–64) buyrulmaktadır.SonuçBağlanma teorisinin; gelişim, sosyal ve kişilik psikolojisi açısından önemlifonksiyonlar icra ettiği kadar, din psikolojisi için de yeni araştırma alanlarıaçan ve farklı bakış açıları sağlayan bir teori olduğu söylenebilir. Birey içinsığınılacak güvenli bir alan oluşturması bakımından dinî kavramlaştırmaiçin faydalı bir model sunan bağlanma teorisi; psikolojik sorunlarla başaçıkmada güvenli bir yer olarak dinin ve Tanrı tasavvurunun fonksiyonlarınıortaya koyabilir. Özellikle Allah’a güvenli olarak bağlanan insanlar,güvensiz bağlanma ilişkileri olan insanlara göre fiziksel, sosyal ve duygusalolarak daha olumlu bir hayat sürerler. Tanrı’ya güvenle bağlananlar,diğer insanlarla daha sıkı sosyal ilişkilere girerek kaygı ve endişeden uzakçok daha pozitif bir ruh sağlığına sahip olurlar. Bağlanma teorisine göre,Tanrı’yı müşfik, sevecen, rahmet ve merhamet sahibi olarak gören bireylerindaha yüksek benlik saygısı ve daha olumlu bir benlik kavramına sahipoldukları görülmüştür. Bağlanma teorisi bireyin dinî gelişimi ve Tanrı tasavvurunuanlamak için din psikologlarına sağlam bir temel sağlayabilir.Bundan dolayı din psikolojisi alanının ülkemiz bağlamında, bağlanma teorisininzenginliği ve genişliğinden yararlanarak İslâm dinini anlama vekavramada çok önemli açılımlar yakalayabileceğine inanıyoruz.Bağlanma teorisi dinamiklerine göre, İslâm’da birey Allah ilişkisinin dinamikbir yapılanma gösterdiği söylenebilir. Bireyin Allah’la olan her ilişkisi,O’nunla yakınlığı elde etmeyi teşvik eder. Allah’ın uzaklığına gösterilecekinsani tepki O’na yakınlığı aramayı gerektirir. Şüphesiz Allah, hayatın,bilginin, arzunun, gücün, konuşmanın, acımanın, iyinin ve gerçek olanher şeyin kaynağıdır. Allah-insan ilişkisinde, Allah’ın Rahmet ve Adaletiarasında şaşmaz bir denge vardır. O Kadir-i Mutlak’tır ve aynı zamandaRahman ve Rahim’dir. Kur’an insana O’nun esirgeyici ve bağışlayıcı, sığınılacakve koruyan olduğunu hatırlatmaya devam eder. Allah’a güvenlebağlanabilen bireyin bütün dua ve niyazlarında, günlük işlerinde merhametve şefkat merkezi kavramlardır. Merhamet ve şefkat içeren sözcüklerİslâmî Tanrı anlayışı, insan ile Tanrı arasındaki ilişki, insan ile yaratılmışlarıngeri kalanı arasındaki ilişkileri belirleyen en temel sözcüklerdir.57