Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma PlanıMadencilik ÖİK Raporu Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu Genel Endüstri Mineralleri III(<strong>Nadir</strong> <strong>Toprak</strong> <strong>Elementleri</strong>-<strong>Kıymetli</strong> <strong>ve</strong> <strong>Yarı</strong> <strong>Kıymetli</strong> <strong>Taşlar</strong>) Çalışma Grubu RaporuMADENCİLİK ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONUBaşkan : İsmail Hakkı ARSLAN - ETİ GÜMÜŞ A.Ş.Raportör : Ergün YİĞİT - ETİ HOLDİNG A.Ş.Koordinatör : Pınar ÖZEL - DPTENDÜSTRİYEL HAMMADDELER ALT KOMİSYONUBaşkan : Dr.İsmail SEYHAN - MTABaşkan Yrd. : Ekrem CENGİZ - MTARaportör : Oya YÜCEL - MTARaportör : Mesut ŞAHİNER - MTAGENEL ENDÜSTRİ MİNERALLERİ(KIYMETLİ VE YARI KIYMETLİ TAŞLAR)Genel Endüstri Mineralleri Alt KomisyonuBaşkan : Haşim AĞRILI - MTA<strong>Kıymetli</strong> <strong>ve</strong> <strong>Yarı</strong> <strong>Kıymetli</strong> <strong>Taşlar</strong> Çalışma GrubuBaşkan : Dr. Kemal TÜRELİ - MTA7http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik631.pdf
Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma PlanıMadencilik ÖİK Raporu Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu Genel Endüstri Mineralleri III(<strong>Nadir</strong> <strong>Toprak</strong> <strong>Elementleri</strong>-<strong>Kıymetli</strong> <strong>ve</strong> <strong>Yarı</strong> <strong>Kıymetli</strong> <strong>Taşlar</strong>) Çalışma Grubu Raporu1. GİRİŞ:1.1. Sektörün Tanımı <strong>ve</strong> Sınıflandırılması<strong>Kıymetli</strong> <strong>ve</strong> yarı kıymetli taşlar (Süs taşları) tarih öncesi çağlardan beri güzellik,zenginlik <strong>ve</strong>statü simgeleri olarak kullanılmışlardır.Günümüzde süs taşlarının bir kısmı, az da olsa sanayindekullanılır.<strong>Kıymetli</strong> yarı kıymetli taşların tümünü kapsayan <strong>ve</strong> genel kabul görmüş net bir tanımlamayoktur.Buna rağmen bir malzemenin kıymetli-yarı kıymetli taş (süs taşı) sayılabilmesi için bazıtemel kriterler vardır.Bunlar dayanıklılık,güzellik,nadirliktir.Dayanıklılık;Bu kavram sertlik,kırılganlık,darbelere <strong>ve</strong> dış etkenlere dayanım gibi özelliklerleaçıklanır.Güzellik; Her ne kadar göreceli bir kavramsa da taşın temiz, şeffaf, çekici renkli <strong>ve</strong> işlenebilirboyutlarda olması gibi bazı özelliklerini içerir.<strong>Nadir</strong>lik; Bir objeyi değerli kılan onun az rastlanır olmasıdır. Örneğin binlerce karatlık elmasüretimi içersinde sadece bir kaç yüz karatı pembe elmasdır. Dolayısıyla bir pembe elmasındeğeri sıradan bir elmasın binlerce katıdır.Bu temel kriterlerin dışında taşınabilirlik, kesilebilme, parlatılabilme, ışık yansıtma, ışıkkırma,bünyesinde safsızlıklar içerme gibi bazı özelliklerde taşların değerlerini belirleyen <strong>ve</strong> artırandiğer unsurlardır.<strong>Kıymetli</strong> taşları, yarı kıymetli taşlardan ayıran kesin bir tanımlama yoktur.Yüzyıllardan bu yanasürüp gelen geleneğe uyularak elmas,zümrüt, safir <strong>ve</strong> yakut kıymetli taşlarkategorisinde,diğerleri yarı kıymetli taşlar kategorisinde yer alır.Bu dört kıymetli taştraşlandığında asil taş kategorisine dahil olur.Genel anlamda süs taşları denildiğinde doğal kökenli taşlar kastediliyorsa da, süs taşı kavramıbazı organik materyalleri (mercan,kehribar,inci gibi) <strong>ve</strong> gelişen teknolojinin bir sonucu olaraksentetik <strong>ve</strong> imitasyonları da içermektedir.Gemoloji (süs taşı bilimi) mineralojinin çok yeni bir alt disiplini olarak yukarda adı geçenmalzemenin incelenmesi,tanımlanması <strong>ve</strong> sınıflanması konusunda çalışır.Amaç süs taşını gerekham ,gerekse işlenmiş haliyle,üzerinde yıpratıcı <strong>ve</strong> zarar <strong>ve</strong>rici hiç bir test yapmadan en doğruşekilde tanımlamaktır.Malzemeye maddi bir değer biçmek ise deneyime dayalı kişisel birtercihtir.Keza taş kesimi (lapidary) <strong>ve</strong> mücevher yapımı (kuyumculuk) gemoloji ile çok yakındanilgilidir.<strong>Kıymetli</strong> yarı kıymetli taşlar (süs taşları);- Yüksek sıcaklıklı mağmadan silikatların kristalleşmesiyle,8http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik631.pdf
Change language