144 • Ankara Üni<strong>ve</strong>rsitesi SBF Dergisi • 62-4gerçekleştirilen PD çalışmaları dışında edinilen tüm formel <strong>ve</strong> enformel<strong>geribildirim</strong> bilgisidir. Geribildirim denince, çoğunlukla akla ilk olarak belirliaralıklarla uygulanan PD çalışmalarının “açık görüşme” aşamasındagerçekleştirilen bilgi paylaşımı gelmektedir. Performans <strong>geribildirim</strong> bilgisininsadece belirli aralıklarla gerçekleştirilen PD sürecine özgü olmadığı, budönemler dışında gerçekleştirilen her türlü formel <strong>ve</strong> enformel <strong>geribildirim</strong>döngüsünün de son derece önemli bir bilgi kaynağı olduğu belirtilmektedir.Oransal açıdan bakıldığında, belirli aralıklarla gerçekleştirilen PD çalışmalarıdışında oluşan <strong>geribildirim</strong> akış yoğunluğunun, PD sistemi vasıtasıyla ortayaçıkan <strong>geribildirim</strong> yoğunluğundan bir hayli yüksek olduğu görülmektedir.Dolayısıyla PD sistemi dışındaki <strong>geribildirim</strong> <strong>olgusu</strong>nun özellikle üzerindedurulmalı <strong>ve</strong> yaygınlaşması sağlanmalıdır. Bu durumu Şekil 1’de görmekmümkündür.İşletme İçi Geribildirim Döngüsü(Üstler, Astlar, Çalışma Arkadaşları,Özdeğerleme)İşletme Dışı Geribildirim Döngüsü(Müşteriler, Sosyal Çevre)PERFORMANSDEĞERLEME DÖNEMLERİDIŞINDAKİGERİBİLDİRİMAKIŞI (Formel-Enformel)DEĞERLENENMüşterilerden,Tedarikçilerdenvb. SağlananFormelGeribildirim AkışıPerformansDeğerlemeDönemlerininSağladığıGeribildirim AkışıSosyal Çevreden(Aile, Arkadaşlargibi) SağlananEnformelGeribildirim AkışıŞekil 1: İşletme İçi <strong>ve</strong> İşletme Dışı Geribildirim Ağı144
Kurtuluş Kaymaz • Davranış Boyutuyla Performans Geribildirim Olgusu <strong>ve</strong> Süreci • 145Belirli aralıklarla gerçekleştirilen PD çalışmalarının içerdiği <strong>geribildirim</strong>süreci ile PD dönemleri dışında gerçekleştirilen formel <strong>ve</strong> enformel <strong>geribildirim</strong>döngüsü birbirini tamamlamakla birlikte, bazı noktalarda birbirinden ayrıözellikler göstermektedir. Bu durumu birkaç madde ile özetlemek mümkündür(Graber, 2004: 7-8):a-Sözkonusu iyi <strong>ve</strong>ya kötü <strong>performans</strong> analizinin, üzerinden 3 ay, 6 ay<strong>ve</strong>ya 1 yıllık süre geçtikten sonra yapılması, ilgili değerlendirmenin o andayapılması kadar olumlu sonuçlar <strong>ve</strong>rmeyecektir. Çalışanın yaptığı hataların,hatanın yapıldığı andan uzun bir süre sonra dile getirilmesi ya da <strong>geribildirim</strong>adı altında paylaşılması yeterli düzeyde etkili olmayabilir. Bunun yerinesürekli, düzenli <strong>ve</strong> anında <strong>performans</strong> bilgi paylaşımını öngören PD sistemidışındaki <strong>geribildirim</strong> mekanizmasını benimsemek <strong>ve</strong> bu sürece dönük birkültür yaratmak, işin <strong>ve</strong> kişinin gelişimi açısından son derece önemtaşımaktadır. Ayrıca, PD sisteminin değerleme periyodlarını kısaltarak, örneğinayda bir kez, bilginin dejenerasyonunu engellemek de olasıdır. Ancak sıkdeğerleme dönemlerinin tedirginlik, bıkkınlık yaratacağını da unutmamakgerekmektedir.b-Bir çalışanın belirli bir dönemde yaptığı tüm işlere ait <strong>performans</strong>düzeyinin, 1-2 saatlik açık görüşme süresine sığdırılarak değerlendirilmeyeçalışılması yeterli değildir.c-Belirli aralıklarla uygulanan PD sürecinde, <strong>geribildirim</strong>in konusu,miktarı <strong>ve</strong> yönü çoğunlukla yöneticilerce belirlenmektedir. Ancak PD sistemidışındaki süreç, kişinin <strong>geribildirim</strong>in konusu, miktarı <strong>ve</strong> yönü üzerindekikontrolünü arttırmakta, tercihleri bütünüyle <strong>geribildirim</strong> arayan kişiyebırakmaktadır.d-Diğer taraftan <strong>geribildirim</strong>in zamanlaması da belirli aralıklarlauygulanan PD sisteminde belirlidir <strong>ve</strong> yönetim tarafından karara bağlanır. Buzaman, genellikle PD sisteminin uygulanmasının ardından gündeme gelen “açıkgörüşme” evresine isabet etmektedir. Ancak PD sistemi dışındaki <strong>geribildirim</strong>sürecinin işleyişi daha önceden belirlenmiş bir zaman dilimi ile sınırlı değildir.İş hayatının <strong>ve</strong> belki de sosyal yaşamın tüm uygulamalarında <strong>ve</strong> günün heranında başvurulan önemli bir bilgi kaynağıdır.e-Belirli aralıklarla uygulanan PD sisteminde, <strong>geribildirim</strong> alınacakkaynaklar belirlidir <strong>ve</strong> değerleyen/değerlenen matrisleri ile önceden ortayakonulmaktadır. PD sistemi dışındaki <strong>geribildirim</strong>de ise, <strong>geribildirim</strong> bilgisininedinileceği kaynağın tercihi, bütünüyle kişiye aittir. Bu çerçe<strong>ve</strong>de çalışan,kaynağın saygınlığına, uzmanlık düzeyine, sosyal yakınlık derecesine görekendisine en akılcı gelen kaynağı seçip, <strong>geribildirim</strong>i bu kaynaktan alma yolunutercih edecektir.145