davranış boyutuyla performans geribildirim olgusu ve süreci

160 • Ankara Üniversitesi SBF Dergisi • 62-4iyi ilişkilerde bulunulan kişilerin uygun ve doğru anını kollayarak olumludeğerlendirmeleri yansıtan geribildirim bilgisinin yakalanmaya çalışılması,olumlu imaj sağlamak amacıyla sergilenen davranışlar olarak gösterilebilir(Akt. Herold vd., 1987: 827).Geribildirim aramanın zamanlaması da imajı doğrudan etkilemektedir.Düşük performans sergilenen bir işin hemen ardından doğrudan geribildirimalma yöntemi ile geribildirim aranması, kaynağın olası olumsuz değerlendirmeleriniengelleyebilmekte, kişinin kaynak nezdindeki imajını güçlendirebilmektedir.Tam tersi durumda ise, yani performans geribildiriminin, düşükperformans sergilenen bir işin belirli bir süre sonrasında alınması halinde,kaynağın sert eleştrilerinin dozajı azalacağından, kişisel imajın sarsılmaderecesi düşüş gösterebilmektedir (Ashford vd., 2003: 782).5.1.2. Geribildirim Arama Davranışının KapsamıGeribildirim arama davranışı, sadece bireysel faktörler ile değerlendirilebilecekbir içerikte değildir. Geribildirim arama davranışını etkileyen dışsalçevre unsurlarının da varlığını unutmamak gerekmektedir. Yani geribildirimarama davranışının kapsamını net bir şekilde ortaya koymak gerekmektedir ki,Hanser ve Muchinsky (1978) kapsam sözcüğünü, geribildirim aramadavranışını etkileyen çeşitli unsurların oluşturduğu “geribildirim çevresi” olarakifade etmektedirler (Ashford vd., 2003: 776).Örgütsel yapılanmada çeşitli unsurların geribildirim arama davranışınıetkileyebildiği görülmektedir. Örneğin, yatay örgüt yapısı güçlendikçe, yanidaha basık bir örgütsel piramid yaratılmaya çalışıldıkça, bir üste bağlıpozisyonların sayısı artış göstereceğinden, değerlendirilmesi gereken ast sayısıdoğru orantılı olarak artmakta ve performans değerleme çalışmalarızorlaşmaktadır. Ast sayısının artışına bağlı olarak, performans takibi konusundaaşırı yük gündeme geldiğinden, üstün geribildirim sürecini etkin şekildeişletebilme olasılığı düşmektedir (Jackson, 1997: 3).Çevresel etmenlerin, geribildirim olgusunu dolaylı veya doğrudanetkilediğini birkaç araştırma sonucu ile ortaya koymak mümkündür. Walsh,Ashford ve Hill (1985), VandeWalle vd. (2000), Wiliams, Miller, Steelman veLevy (1999), Miller ve Levy (1997) gibi araştırmacıların yapmış olduklarıçalışmalar, geribildirim arama davranışı ile çevresel faktörlerin karşılıklıetkileşimine atıfta bulunmaktadırlar. Örneğin, Walsh, Ashford ve Hill (1985)araştırmalarında, işletmedeki işgören devir hızının yüksekliğinin yarattığıendişe veya kaygının, geribildirim arama davranışına yönelimi blokladığınıortaya koyacak kanıtlar sunmuşlardır. Çalışmada bu durum, yüksek orandakibelirsizliğin (işgören devir hızının yüksekliği nedeniyle), geribildirim160