davranış boyutuyla performans geribildirim olgusu ve süreci

142 • Ankara Üniversitesi SBF Dergisi • 62-4Davranış Boyutuyla Performans GeribildirimOlgusu ve Süreci1. GERİBİLDİRİM VE GERİBİLDİRİM ARAMADAVRANIŞI KAVRAMIGeribildirim kavramı, yirminci yüzyılın başlarında çoğunlukla“sonuçlara dönük bilgi – knowledge of results” adı altında kullanılmaktaydı. Budönemde sonuçlara dönük bilginin, davranışlar üzerinde etkilerinin bulunduğuçeşitli araştırmalarla ki, bu çalışmalardan en belirgin olanı, 1905 yılında Juddtarafından kaleme alınan “Practice without knowledge of results-SonuçlaraDönük Bilgi Olmaksızın Çalışmak” başlıklı makaledir, ortaya konmayaçalışılsa da yeteri ölçüde sonuca ulaşılamamıştır. Mühendislik disiplinleritarafından sıkça kullanılıyor olmasına rağmen, “geribildirim” kavramınınbilimsel anlamda insan davranışlarını açıklamada araçsallaştırılması, 1943yılında Rosenblueth tarafından kaleme alınan bir makale ile gerçekleştirilmiştir(Baker/Buckley, 1996: 22).Geribildirim, yönetim literatüründe sıkça kullanılan kavramlardanbirisidir. Özellikle iletişim, karar alma, güdülenme, örgütsel değişim,performans değerlendirme, işgören tatmini ve eğitim yönetimi konularıylabağlantılı analizlerde karşımıza çıkmaktadır (Herold/Greller, 1977: 142).Birey, çevresini anlamlı kılmak amacıyla sürekli araştırmaya, bilişselsüreçleri kullanarak bilgiyi haritalamaya ve tüm davranışlarını düzenleyerek,içinde bulunduğu çevreye tam uyum sağlamaya çalışmaktadır. Örgüt düzeyindedüşünüldüğünde ise birey, örgütün çeşitli beklentilerine cevap vermeyeçalışarak uyum sürecini etkinleştirme çabasındadır. Örgütsel düzlemde uyumsürecinin başarısı büyük oranda doğru ve yeterli düzeyde bilgiye ulaşmayabağlıdır. Bu bilgi, bireyin, örgütün beklentilerini karşılayacak ve kişiselhedeflerine ulaşmasını sağlayacak temel davranışlara yönelmesinikolaylaştıracaktır. Bu kapsamda, sözkonusu bilgi, genel anlamda “geribildirim”adı altında ifadesini bulmaktadır (Ashford, 1986: 465).142