davranış boyutuyla performans geribildirim olgusu ve süreci

150 • Ankara Üniversitesi SBF Dergisi • 62-4bilgisinin kızgınlık, çatışma şeklindeki istenmeyen davranışların ortayaçıkmasına zemin hazırlayabileceği, bunun da düşük performansı tetikleyebileceğiendişesini taşımaktadır. Bu durumda geribildirim veren kişi, ya olumsuzgeribildirim vermeyi ertelemekte ya da olumsuz değerlendirmelerin şiddetiniazaltarak geribildirim vermeyi tercih etmektedir (Larson, 1989; 410).Bireyin kendi benlik imgesini (self-image) destekleyen geribildirimbilgisini tercih ettiği savı, benlik tutarlılığı kuramı (self-consistency theory)tarafından da desteklenmektedir (Audia/Locke, 2003: 633). Benlik tutarlılığıkuramına göre, kişinin davranışları ile kişilik özellikleri, değer yargıları,inançları vb. arasında uyum ve istikrar bulunmaktadır (Budak, 2000: 586). Buçerçevede, kişi benlik imgesini “Benlik imgesi, kişinin kendisi hakkındahissettiklerinin ve düşüncelerinin toplamıdır. Bu imaj gerçekçi olabileceği gibifantastik veya idealleştirilmiş de olabilmektedir (Budak, 2000: 583).”doğrulayacak, kendi kişilik özellikleri, değer yargıları veya inançları ile tutarlıgeribildirim bilgisine daha açık hale gelmektedir.Benlik tutarlılığı kuramına karşı, kendini onaylama kuramı (selfaffirmationtheory) daha farklı bir görüşten yola çıkmaktadır. Kendinionaylama teorisi, kişinin benlik kavramları açısından, bilişsel uyumsuzlukyaratan tehdidin etkisini, tehditle ilgisiz başka bir konudaki becerileri üzerindeodaklanarak ve bu beceriyi olumlayarak azaltmaya çalıştığı tezini önesürmektedir. Örneğin, spor konusunda pek becerikli olmayan birinin,entellektüel becerilerini ön plana çıkarması gibi (Budak, 2000: 585). Bu tanımdoğrultusunda kendini onaylama teorisi, olumsuz geribildirimden uzak durmakiçin insanların sürekli olumlu konumlanacağını ve dolayısıyla olumludeğerlendirmeler alabileceği şartları yaratmaya çalıştıklarını öne sürmektedir(Bernichon vd., 2003: 195).Bir başka açıdan bakıldığında ise, sadece beklenen düzeyin altındaperformans gösteren çalışanların değil, aynı zamanda yüksek performanssergileyenlerin de kimi zaman daha az oranda geribildirim arama davranışınayöneldikleri görülmektedir. Bu davranış şekli, performansı yüksek olankişilerin zaten spesifik bir alanda gerekli olan tüm bilgi, beceri ve yetkinlikleresahip oldukları düşüncesini taşımalarından kaynaklanmaktadır (Audia/Locke,2003: 633).2. Aşama: Olumsuz Geribildirim Bilgisinin DeğerlendirilmesiGeribildirim olgusu değerlendirilirken genellikle fayda-maliyet analiziyapılmakta, geribildirimin muhtemel sonuçları analiz edilmektedir. Edinilecek150