TürkmenisTandaky aýallar: ikinji sorTly raýaTlar olar diňe eden ...

Sosial kesellerden bolan inçekeseliň ýaýramaklygy durmuş derejesiniň pesdigini aňladýär.Soňky 20 ýylyň dowamynda ýurtda, bagtyýarlykda ýaşaýan ilatyň az böleginiň ýaşaýyşdurmuşstandartynyň göze ilerli gowulanandygyna garamazdan, umuman alanyňda,durmuşyň standarty ilat köpçuligi üçin ep-esli erbetleşdi. Yurtdaky işsizlik garyplykdaýaşaýan, gündeki iýmit rasiony çaý we milli nandan ybarat bolan adamlaryň sanynyköpeltdi. Şu hasabat üçin geçirilen barlag işleriň dowamynda käbir eneler özleriniň18 ýaşyna ýeten ogullarynyň fiziki taýdan ösüşde yza galandygy üçin, harby gullugaalynmaýandygyny aýtdylar.Olaryň sözlerine görä, ol çagalar adamyň kadaly ösmegiüçin zerur bolan kaloriýasyz, witaminsiz, doly bahaly iýmitsiz ösüp ýetişipdirler. Şeýledurmuş şertleri bolansoň, inçekesel diýip diagnoz kesgitlenen adamlaryň sanynyň hemganymat köpelendigini çaklamak mümkinçiligi döreýär. Emma bu barada resmi taýdantassyklanan maglumat ýok, bar bolan resmi statistika ýa halkara guramalaryň berenmaglumatlary hakykaty doly görkezenok we bu kesele garşy durmaklygyň yöllarynykesgitlemeýar.Şeýle hem jynsy gatnaşyk ýoly bilen VIÇ-infeksiýasynyň geçmegi bilen bagly wakalaramýok, emma bu meseledäki hakyky ýagdaý hökümet tarapyndan hödürlenen idealsuratlandyrmadan has uzakdadygyny duýmak bolýar. VIÇ-iň ýaýramagy jelepçilikproblemasynyň ösmegi bilen bagly, häzir bolsa ýurtda bu problemanyň azalýandygynygörkezýän alamatlar göze ilenok. VIÇ-infeksiýasy bilen bagly wakalaryň sanlary, ilatyňerkek böleginiň arasyna pugta ornaşan neşekeşlik tendensiýasynyň ösüşi ýaly, aýallaryňarasynda-da neşe serişdelerini ulanýanlaryň sany bilen deň derejede artýär.Owganystan bilen Orsyýetiň hem-de Ýewropanyň arasyndaky neşe trafiginiň ugrundaýerleşen Türkmenistan, neşe serişdeleriň ýokary derejedäki elýeterliginiň pidasy bolupgalýar. Bu bolsa jemgyýete öz täsirini ýetirýar. Haçanda 2011-nji ýylyň ýazynda nikotinliçilimlere gadaganlyk girizilende, köp sanly ýaş çilimkeşler çilime arzan bolan beňi gaplap,ony çekip başladylar. Türkmen häkimiýetleri neşe problemasyny, neşäni resmi ýazgarmak,neşe bilen bagly jenaýat edenlere berk jeza ulanmaklygy höweslendirmek ýaly çärelerbilen çözmekçi boldular. Munuň netijesinde köp neşekeşler araga geçdiler, olar şeýlelikbilen lisenziýalaryň ýa has ýokary salgytlaryň kömegi bilen döwletiň has berk regulirläp,ýagny düzgünleşdirip biläjek sferasyna geçirildiler. Emma neşekeşleri reabitirlemek(ýaňadan öňki kaddyna getirmek) boýunça alyp baryan işi netijelikden entek has daşdadurýar. Neşekeşleriň hossarlarynyň sözlerine görä, neşebentleriň mertebesi kemsidilýar,olara ýardam berjek medisina enjamlaryň bolsa waragy çykan. Bu zatlaryň netijesindeneşekeşler öz maşgalasynyň pul serişdesiniň hasabyna özlerini bejertmeli bolýarlar, bubolsa seýrek ýagdaýlarda şowlulyga getirip bilýär.“Men narkologiki hassahanada özüme bellenilen wagty dolulygyna geçirdim,emma men ol ýerde niç bir bejergi almadym we şol sebäpdenem ol, türmäni ýadyňasalýan, ýerde bolan döwrümde derdimden saplanyp bilmedim. Olar bizi gezelençetmek üçin daşaryk hem çykarmany sakladylar, prostyň ýaly zatlaram bermediler,otagdagy howanyň temperaturasy daşarynyň sowugy ýa-da ýssysy ýaly deň derejede(Türkmenistandaky aýallar: ikinji sortly raýatlar Olar diňe eden-etdilige sezewar bolmakda we kazyýet adylsyzlygyň öňünde deňhukukly) 41