TürkmenisTandaky aýallar: ikinji sorTly raýaTlar olar diňe eden ...
TürkmenisTandaky aýallar: ikinji sorTly raýaTlar olar diňe eden ...
TürkmenisTandaky aýallar: ikinji sorTly raýaTlar olar diňe eden ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
yzyna talap edýärler. Köp <strong>aýallar</strong> polisiýadan arzasyny yzyna gaýtaryp bermek baradakyhaýyşyny, äriniň “günäsini bireýýam geçendikleri” bilen düşündirýärler.Polisiýa işgärleri tarapyndan bildirilýan düşünmezlik hem öz gezeginde zorluklaryňpidasy bolan käbir <strong>aýallar</strong>yň işi soňuna, ýagny kazyýete ýetirmek isleginiň amalaaşyrylmasynyň öňünde uly päsgelçilik bolup durýar. Adatyça <strong>olar</strong> aýalyň derdini kabuletmäge taýar, düşünmäge ukyby bolmadyk erkekler bolup çykýär. Polisiýa işgärleri käteerkeklik raýdaşlygyna eýeren bolup, “eger aýal öz öýünde ýa-da başga ýerde zorlugasezewar bolan bolsa, onda onuň özunde bir gep bardyr, onuň özi günäkärdir” diýlen,ýalňyş illýüziýanyň girdabyna düşýärler. Polisiýanyň beýle işgärleri rehimlilik ýalyduýgyny başdan geçirmeýärler. Üstesine-de <strong>olar</strong> <strong>aýallar</strong>yň hak-hukuklaryny goramakboýunça özleriniň gönümel borçlaryny-da ýerine ýetirip, zorlygy ulananlary, JenaýatKodeksiň talaplaryna laýyklykda 22 jogapkärçilige çekenoklar.Hususanda, ärleri uly wezipeleri eýelýan ýa-da hukuk goraýjy edaralarda isleýan <strong>aýallar</strong>juda agyr ýagdaýda galýärlar. Bu <strong>aýallar</strong>a özlerine goragdyr pena tapmaklyk iki esseagyr düşýär, çünki <strong>olar</strong>yň ýokarda agzalýan wezipelerde işleýan ärleriniň ellerinde ulyhäkimiýet we ähli zerur mümkinçilikleriň bolmagy zerarly, ol <strong>aýallar</strong>yň kanun ýollarybilen arz <strong>eden</strong>lerinde-de haýsydyr bir položitel netijäniň gazanyljagyna ynam bolmaýar.Hukuk goraýjy organlarda işläp ýören, emma öz ärleri tarapyndan zorluga uçranzenanlaryň hem öz hukuklaryny goramakda degişli çäreleri görmändiklerini subut edýänwakalaryn bolandygy belli.Zorlugyň pidasy bolan käbir <strong>aýallar</strong>yň adyndan pes derejeli polisiýa işgärleriniň üstundenarza-şikaýatlaryň ýazylýandygy bu hasabat üçin geçirilen barlag işleriň dowamyndaanyklandy. Şeýle bolan ýagdaýlarda polisiýa işgärleri gülýärler, zorlugyň pidasy bolanaýala “äriň seni uran bolsa, diýmek, onda muňa bir bahana bardyp, seniň günäň bardyrwe sen ýumruga mynasyp bolansyň, indiki-de äriň aýdany bilen b<strong>olar</strong>syň” diýip, <strong>olar</strong>äriniň tarapyny tutýärlar. Şeýle wakalar hukuk goraýjy organlaryň bu ugurdan degişliiş alyp barmaga ukypsyzdygyny görkezýär. Olaryň pikiriçe, är-aýalyň urşy ýaly beýlebolugsyz zatlara üns bermegiň zerurlygy ýok, şonuň üçinem <strong>olar</strong> zorlugyň pidasynyňýazan arzasyny yzyna aldyrtmak üçin ellinde baryny edýärler.Arza-şikaýatlaryň üstünden işlemek, <strong>olar</strong>a reaksiýa bildirmek, zorluga sezewar edilenpidalaryň polisiýa bölüminde ýüzbe-ýüz bolýan problemasynyň <strong>diňe</strong> bir tarapy bolupdurýar. Problemanyň <strong>ikinji</strong> bir tarapy, döwlet strukturalaryň zorluklar hakyndakyaz sanly habarlaryň ahyrky netijede beýle problemanyň ýoklygyny aňladyp biljekçaklamasynda. Döwlet düzümindäki edaralar zorluklaryň ýüze çykmasyny ýoketmekde ýa zorluga duçar bolanlary ýgtybarly goramakda hiç bir çäreleri geçirmägeymtylanoklar. Emma muňa garamazdan, Türkmenistanda <strong>aýallar</strong>yň dörtden üç bölegi22 Aýallaryň zirluk edilmegine garşy aýratyn kanun bolmasa-da zorlukly hereketler umumylykda Jenaýat Kodeksi bilenbasyrylýar.24 (REPORT 2•2013)
Change language