PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

GIRI ŞTARİH VE İ SLAM TAR İHÇ İ LİĞİGenel Bilgiler:"Tarih", Arapça as ıll ı bir kelime olup, lügatte, "vaktin bilinmesi" anlam ı n ıifade eder. Bu anlamda, tarih, e şyan ın zaman ı n ın kendisinde sona erdi ği gayesi vevaktidir, tarihin konusu da zaman ve insand ır (1)."Tarih" kelimesinin asl ı konusunda çe şitli görü şler ileri sürülmü ştür. " İ slamTarihçili ği Üzerine" adl ı eserimizin birinci bölümü'nde bu konuda geni ş aç ı klamalardabulunduk. Burada, öz olarak şunu söyleyebiliriz; "tarih" kelimesi esasitibariyle, zaman anlam ı ta şı r; fertlerin ve toplumlar ın durumlar ın ı ve hareketlerini"vakit" içerisinde belirler. Böyle bir anlam ta şı mas ı sebebiyledir ki, müslümanlarHicri y ı l ı " İ slâm Takvimi"nin ba şlang ıc ı yapt ı lar."Tarih" kelimesi teknik bir tâbir olarak Arap dünyas ında ilk defa GüneyArabistan Arapça's ında kullan ıld ı . "Ahbâr ilmi" anlamında kullan ılan bu tâbir,ıst ılanda, insanl ığın hal tercümesi say ı lan bir ilmin özel ad ıdı r.Tarih ilmi "tarih" kelimesinin anlam ına göre çok de ğ i şik tarzlarda tan ı m-lanm ışt ı r. Geni ş anlamda "tarih", geçmi şte meydana gelen olaylar ı n ve yap ı lani şlerin tümünü ifade eder. Bu yönden tarih ilmi, insanl ığı n geçmi şinin dü şüncesininve ya şay ışı n ın genel panoramas ı d ı r. Bir ba şka tan ı ma göre ise tarih, insantopluluklar ı n ı n veya milletlerin geçmi şte madde ve mana alan ı nda gösterdiklerigeli ş meleri, toplumlar ın birbirleriyle olan kar şı l ı kl ı ili şkilerini, uygarl ı klar ı n ıiç ve d ış sorunlar ı n ı kapsayan bir bilimdir. insanl ığın yarat ı l ıştan bu güne dekgeçirdi ğ i a ş:Imal -in, madde ve mâna plan ı ndaki geli şme ve olgunla şmas ı n ı , bugünküduruma nas ı l geldi ğini inceleyip bildiren bir bilim olan tarih, ya şan ı lan zaman ıdaha iyi değerlendirmek ve gelece ğe daha iyi haz ı rlanmak, bilinçli ya şant ı sürmekve mutlu yar ınlara eri şmek için ö ğrenilmesi kaç ı n ılmaz bir ilimdir. Geçmi şin1 Muhammed b. 'Abdurrahman es-SahâvI (831-902/1427-1497); el-Plânbi't-Tevbih li-men Zemme't-Tarih, tah, ve tahlil, F. Rosenthal, Beyrut-Lübnan,s. 14, 16-17.1