PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Öte yandan, İslam Tarihi, sebep ve sonuç yönünden birbirini izleyen olaylardanibaret olan insanl ık tarihinin yeni bir dizisidir. islam inanç yap ı sı ve ilahiilkeleri ile bunlar ın müslümanlar üzerindeki etkileri, Müslümanlar ın yaşamlar ı ,uygarl ık, kültür ve bilimsel durumlar ı, madde ve mana alan ında yapt ı klar ı ilerlemeler,Hz. Peygamberin ve ra şid halifelerinin yönetimleri, İslam Peygamberive ash"abt, müslüman devletler ve milletler dönemlerinde meydana gelen önemliolaylar, müslüman ülkelerin ve milletlerin genel özellikleriyle tan ıt ı lmalar ı islamTarihinin ba ş l ıca konular ı n ı olu şturur.İslam Tarihi dal ında, ba şlangı çtan günümüze kadar, birbirinden de ğerlionbinlerce kitap vücuda getirildi. islam Tarihi her devirde yeniden yaz ı ld ı. Budurum, bize, ayn ı konulardan yeniden sözedilmesi gibi görünebilir. Ancak, İ slamTarihinin her devrinde yeni ku şaklar taraf ından yeniden de ğerlendirildi ği ve azda olsa bu yönden, yeni inceleme ve ara ştı rmalar yap ı ld ığı , meydana gelen olayların değ i şik zamanlarda yeni bir anlay ış ve metotla incelendi ği, tenkid ve tahliletabi tutuldu ğu da bir gerçektir.Gerçekte, islam Tarihi alan ında yenilik getirmek kolay bir i ş değildir, fakattemel kaynaklar ın tan ı n ı p taranmas ı , ilk elden bilgilerin ortaya ç ı kar ı lması , yeni veorijinal eserlerin meydana getirilmesi olaylar ın yeni boyutlar kazanrnas ı n ı, tazeveriler ışığında yeni değerlendirmelere sahne olmas ı n ı , dolay ı s ıyle tarihin daha iyianla şılması n ı sağlayacakt ır. Mesela, en eski islam tarihi kitaplar ında özellikleİslam tarihinin idari, siyasi' ve askeri hadiseleri üzerinde durulurken, yak ın devirlerdeyap ı lan ara şt ırma ve incelemelerde Müslüman toplumun özellikle sosyal vepolitik, ekonomik ve kültürel yap ı sına ağı rl ı k verilmekte, İslam Tarihi hakk ındayeni bakışlar ortaya ç ı kmaktad ır. Bunda, yeni tarihi malzemenin ortaya ç ı kışın ı nda önemli pay ı vard ı r. Ku şkusuz, Taberi, İ bn Sa'd, Mes'udi ve benzeri ilk devirlertarihçilerinin eserleriyle ça ğı mı zdaki İslam Tarihi çal ışmalar ı kar şı laştı rı ld ığında,en az ından, ku şaklar aras ındaki bakış açı lan ve değerlendirmeler yönünden önemlifarkl ı l ı klar oldu ğu görülür.Gerçek şu ki, İ slam Tarihi konusunda çok eser yaz ı ld ı ve çok farkl ı değerlendirmeleryap ı ld ı . Müslüman tarihçiler genellikle nakli tarihçili ğe veya rivayetlerinaktar ı lmasına dayanan tarih yaz ı c ı lığına değer verdiler. Ancak olaylara önemverirlerken, olaylarla ilgili haberleri metin ve senet yönünden ele ştirmediler.Genellikle kar şı la ştırma, ele ştiri ve tahlil onlar ın eserlerine girmedi. Bununlabirlikte, Zehebi, İ bn Haldun, Ahmed Cevdet, Şehbenderzade vb. tarihçiler, klasiktarihçili ğ in d ışında, tenkitçi bir metod ve kar şı la şt ırmal ı haber ve olay de ğerlendirmeanlay ışı ile yeni eserler meydana getirdiler.Asl ında, tarih kavram ı n ın anlamlar ın ı , tarihçili ğin esaslar ı n ı ve tarihçininvazifesini bilmemiz gerekti ği gibi, her milletin tarihini mensub oldu ğu kültürçevresi içerisinde, meydana geldi ğ i şartlar ı ve geçirdi ği a şamalar ı göz önünde bu-37