PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

de ya şad ığı bir dönem olan Hicrl lII/M. IX. yüzy ılda İ slam tarihi alan ında ciddiçal ışmalar yap ı ld ı . Daha önce mevcut olan İ slam tarihi kaynaklar ı veya yaz ı k vesözlü vesikalar değerlendirilerek büyük hacimli kitaplar yaz ı ld ı .İslam Tarihinde Sire türünde ilk eser verenlerin Muhammed b. İ shak (öl.151/768), İ bn Hi şam (öl. 218/833), Urve (öl. H. 93),Ebü Ayya ş ve Zührl (öl. 124)vb. şah ıslar oldu ğu belirtilir.İ slam Tarihinin te şekkül devrinde yeti şen önemli ki şilerden biri de "Kitabu'l-Mübteda" adl ı eserin yazar ı Vehb b. Münebbih (öl. 110/728)'dir. Tabeil ve İ bnKuteybe gibi tarihçiler 'onun kaybolan eserinin baz ı bölümlerini bize ula şt ırdtlar.Hicri III/IX. yüzy ıl, öteki İslam ilimlerinde oldu ğu gibi, İslam Tarihçiliğindebir dönem noktas ıd ır. Bu dönemde yeti şen ünlü tarihçiler İslam Tarihininbir bilim dal ı olarak yerle şip geli şmesinde fevkalade önemli rol oynad ı lar. Ş imdi,tarih ara şt ınc ı lann ın devaml ı olarak müracaat ettikleri bu klasik tarihçilerden bazılann ı , b ırakt ıklar ı ünlü eserleriyle birlikte, öz olarak tan ıtmak istiyoruz.İ bn İ shak (öl. Hicri 151): İ bn İ shak ilk Siret yazarlanndand ı r. "el-Mebas ve'l-Megazi", adl ı kitab ı Siret sahas ında yaz ılanlann ilki say ı l ı r. İ bn Hi şam onu "es-Siretu'n-Nebeviyye"adl ı kitab ında özetledi. "Sonra gelen öncekini unutturur" kural ıgere ğ i İ bn İ shak' ın eseri unutuldu, İ bn Hi şam' ın eserine önem verildi. öyle ki,nakilciler bile ondan bir şeyler nakletmek istemediler; neredeyse onun dünyada tekbir nüshas ı bile kalmayacakt ı . Oysa, İ bn Hi şam' ın bu kitaba dayal ı bir kitap telifetmesi İ bn İ shak' ınkinin ihmal edilmesini gerektirmez. Üstelik, İ brı Hi şam, çokgeni ş ilmi gücüne rağmen ondan birçok hususu ihmal etti, baz ı şeyleri de hazfetti.Nitekim İ bn Hi şam, onda bulunan birçok şiiri de benimseyip almad ı . Halbuki, ş i-irlerin Hz. Peygamber devri için ayr ı bir önemi vard ır; bu şiirler olmasayd ı, bufarkl ı l ı klar olmazd ı . Ş iirin Hz. Peygamber devri için ifade etti ği önemi bilen herkezonlar ın hazfedilmesine üzüldü. Ayn ı durum tarihçiler ve tarihi sevenler içinde sözkonusudur, zira İ bn İshak' ın kitab ı ayn ı zamanda bir genel tarih kitab ıd ı r.İ bn İshak' ın kitab ı , Hz. Peygamberin SiretiBir. Çok sevdikleri ve bütünimkanlar ıyla Sünneti'ne uymak istedikleri Peygamberlerini tan ı mak müslümanlar ınöncelikle önem verdikleri bir husustur. Hz. Peygamberi örnek ya şant ı s ı ve üstünözellikleriyle tan ımak müslümanlar ın özellikle üzerinde durduklar ı bir konu olduğugibi, müslüman olmayanlar da islam Peygamberini, hayat ı n ı ve özelliklerinitan ımak isterler. Mesela, Frans ı z şairi, tarihçisi ve bakan ı Alphonse Lamartine (öl.1869), "Histoire de Turquie" (Türkiye Tarihi) adl ı eserinin önsözünde İ slam Peygamberinitüm yüce özellikleriyle tan ıt ır. Ona olan hayranl ığı n ı dile getirir. Bat ı l ıyazar ve ara şt ır ı c ılar aras ında onun kadar Hz. Peygamber hakk ında olumlu şeyleryazan nadir bulunur. Onun içindir ki, ça ğı m ı z ın en büyük müslüman bilginlerindenbiri olan seçkin ara şt ır ı c ı ve alim Muhammed Hamidullah, Lamartin'in ad ıge-23