PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

27. müslüman tarihçi oldu ğunu, ilk müslüman tarihçilerden ondan önce yaşamış 27 tarih yazar ı bulundu ğunu haber verir ve günümüzde bunlara ba şkaisimler de ilâve edilebilece ğini söyledikten sonra şu isimleri ilk İ slam tarihçilerilistesine ekler: Akil b. Eb İ Tâlib, Ziyâd b. Ebî Süfyan, Mahreme b. Nevfel, Da ğfelb. Hanzala, Ubeyd b. Şerye el-Cürhümt Ebü Kitâb, el-Hatif b. Zeyd b. Cuavne,Zeyd b. Keyyâs en-Nemrt İ bnu'l-Kerra el-Ye şkurt Yezid b. Bekr b. De'b, İ sa veYahya'n ın çocuklar ı , Alaka b. Kerim el-Kilâbl, Sakhar b. Ayya ş (Abbas el-Kilabl),Ürve b. Zübeyr, Salih b. İ mran Amir es- Şa'bt Vehb b. Münebbih, Katadeb. Diâme, İ bn Şihab ez-Zührt Ebâ Mihnef Lut, Ş ebil b. Ürve Müsâ b.Ukbe, Ebû Umeyr Mücâhir b. Sa'id el-Hemdant Abdullah b. Abbas b. Ebî Rebia,Muhammed b. es-Sa'ib el-Kelbt, Avane b. el-Hakem (33).İ lk siyer ve İ slam Tarihi çal ış malar ın ın Hicretin 100. y ı l ından sonra ba şlad ığı-n ı daha önce söyledik. İ lk Megâzi ve Siret çal ış malar ı Hicretin 120. y ı l ı nda Ömerb. Abdülaziz devrinde yap ıld ı. Zühri, Hic ıi 121'de, "Megâzi" konusunda müstakilbir kitap yazd ı . Bu konuda ikinci isim III. halife Hz. Osman' ın o ğlu Eban (100/718)'d ır. Hicretin 20.y ı l ı nda do ğan Eban, Emevi halifesi Abdülmelik zaman ı ndaMedine valili ğ i ve kad ı l ık yapt ı. Eban b. Osman'dan sonra do ğan ve ortaya ç ıkanUrve b. Zübeyr de Megâzi'de bir hüccetti. Urve'den sonra Ş urahbil b. Sa'dâi zikretmekgerekir. Zühri'nin talebelerinden Musâ b. Ukbe (öl. H. 141) ve Muhammedb. İ shak (öl. H. 150) Megâzi ilmini geli ştirip olgunla şt ırd ılar. Bu durum bize,Hz. Muhammed'in Sireti'nin onun ölümünden çok k ısa süre sonra yaz ıld ığı na aç ıkdelil te şkil eder. İ mam Şa'bi (öl. 109 H.), Vehb b. Münebbih (öl. 114 H.), As ı m b.Ömer b. Katade el-Ensa ıl(öl. 121 H.) Megâzi ve Siret sahas ında isim yapm ış ilkyazarlardand ır (34). es-Sahâvt, Welhausen, Muhammed Hamidullah, Horovitz, H.Lammens, Ş emseddin Günaltay ve Mevlana Şibli gibi ilim adamlar ı en eski İ slamtarihçileri ve siyer yazarlar ı hakk ı nda ayr ınt ı l ı bilgiler verirler.İ lk tarihçiler, insanl ığı n geçmi şine ait önemli olaylar ı ve bunlarla ilgili çe şitlikaynaklar ı eserlerinde derleyip toplad ılar. Ancak, tenkitsiz ve tertipsiz olarak derlenenbu haberler sonraki tarihçiler için önemli güçlükler ortaya ç ı kard ı . Değ i şikkaynaklardan gelen ve farkl ı yönlerde bilgiler veren haberler kar şı s ında sonrakitarihçiler vehme kap ı ld ı lar, farkl ı yönlerdeki rivâyetleri birbirinden temyiz edemedilerveya birle ştiremediler. Bazan da onlar ı daha anla şı lmaz ve kar ışı k bir durumasoktular, uydurduklar ı birtak ı m rivâyetleri de onlara ilave ettiler. Onlardan sonra33 M. Hamidullah, Siretubni İshak, mukaddime s. yb ve yt. Bu ilk müslümantarihçiler için bkz.: İbn Nedim (Ziyad b. Ebi Süfyân), Fihrist, s. 89; en-NeveviTehzibu'l-Esmâ,426 -Akil b. Ebi Talib için-; Ebû Saffan Mahreme b. Nevfel fiçinde ayn ı kitap, 543'e;34 Mevlânâ Şibli, Asr- ı Saadet, 30 - 55 aras ına bkz; J. Horovitz, el-Megâziu'l-Ulâve Muellifftha, 7 vd.17