PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

ideolojilerinin ya da sömürgeci ve emperyalist dü şüncelerinin etkisinde kalm ışlardı r. Baz ı lar ı da ki ş isel duygu ve dü şüncelerini, politik ve ekonomik e ğilimlerini tarihesokmu ş lard ı r.Bu amaçlardan herhangibirini gerçekle ştirmek için yaz ılan tarih, derinlemesine,geni ş lemesine ve zaman a şı m sürecine (Ça ğlar) göre bölümlere ayr ı ld ığı gibi,konular ı na göre de çe ş itli dallara ayr ı l ır. Derinlemesine (kronolojik) bölümlemede,tarihte insan topluluklar ı n ın politik, ekonomik, sosyal, dini ve fikri tarihi; geni ş lemesinebölümlemede ise, ülkelerin, bölgelerin ve şehirlerin tarihi incelenir.İ SLAM TAR İ H İ N İ N OLU Ş UMU:İslam tarihinin te şekkülü,, Kur'ân' ın nazil olmas ı ve hadislerin tedvinininyan ı sıra, çe şitli İ slam ilimlerinin yaz ı l ışı ile birlikte ba ş lar. Gerçekten müslümanlar,tarih ilminin ilk kurucular ı olmamakla birlikte, fikri yönden tarihçili ğin önderlerindendirler;islam Tarihi, Medeniyet Tarihi, Dinler ve Mezhepler Tarihi, TefsirTarihi, Dü şünce Tarihi ve Sanat Tarihi gibi tarih bilimleri yoluyla tarihçili ğ ingeli ş mesinde ve olgunla şmas ı nda önemli ı-ol oynad ı lar.islam Peygamberi Hz. Muhammed (sas), Milâdi 570 veya 571 y ı l ında, ozamanlar "Ümmul-Kura" (7) (köylerin be ş i ğ i) diye adland ır ılan Mekke'de do ğdu(8). Mekke elbette Allah' ın yeryüzündeki "melekut"unun ba şkenti, inananlar ı nbölük bölük ziyarete geldikleri, haccettikleri Allah' ın Beyti'nin, müslümanlar ı nk ı bleğah ı n ın bulundu ğu yer olmas ı sebebiyle böyle adland ı r ı lm ışt ı r.Ünlü ara şt ı r ı c ı ve seçkin bilgin Muhammed Hamidullah, Mekke'nin sayd ığı m ı zmeziyetler yüzünden "Ümmul-Kura" ad ına lay ı k olduğ unu ifade ettikten sonra,Mekkelilerin tarih ilmini bildiklerini, İ slâm'dan önce Mekke'de tarihi meselelerleilgili özel bir bakanl ığı n bulundu ğunu, ayr ıca Hâriciye Bakanl ığı ile ortak çal ışanbir Tarih Kurumunun mevcut oldu ğ unu kaybeder (9). O zamanda, Mekke'de, tarihilmi alan ında en yeti şkin ki şilerden birisi Hattab o ğlu Ömer'di. Mekke SiteDevletinin D ış i şleri Bakan ı veya umâmi sefiri durumunda olan Ömer, vazifesikab ı , devletler tarihini ve hukukunu iyi bilmek durumundayd ı . Ayr ıca, Hz.Peygamber'in Müslümanlara Fars kisralar ından ve öteki topluluklardan haberverdi ğini, en-Nadr b. el- Hâris'in Fars ve Rum Tarihini çok iyi bildi ğini ve muhtemelenİ ran Tarihi hakk ında bir kitap yazd ığını en eski Siyer ve İ slam Tarihi kay-7 Tecrid Tercümesi, C. 1, s. 90-91.8 Şura süresi, 7. ayet, En'am süresi, 92.9 Muhammed Hamidullah, "Siretu'bnu İshak" (el-Meb'as vel-Megâzi)in"Mukaddime"si s. d, z. Ayr ıca bkz: ibn Abdilberr, el- İkdu'l-Ferid, 2/4546; Makrizi,"fil-Haber ani'l-Beser:'reislik rütbesi bölümü -M. Hamidullah'tan naklen-5