ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK MEVZUATI VE DEONTOLOJ‹

9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mlar›kan bir etik sorundur ve baflkalar›n›n en yüksek ç›karlar›n› desteklemeyi amaçlayanbir hareketi üstlenmektedir; fakat bunu yaparken karfl›s›ndaki kiflinin arzular›-n› isteklerini göz ard› etmek ve seçme özgürlü¤ünü k›s›tlamaktad›r. SIRA S‹ZDE Paternalist bireczac›, hastan›n menfaatlerini göz önünde bulundurarak, onun kendi kararlar›n›verme hakk›n› hiçe saymakta ve hasta ad›na karar vermektedir. Yararl›l›k ilkesininDÜfiÜNEL‹Mamac›n›n hastan›n en yüksek ç›kar›n› sa¤lamak oldu¤u göz ard› edilmemelidir. Bunuyaparken eylemin yöneldi¤i kifli aç›s›ndan yararl› olan eylemi seçmek ve paternalistbir tutumdan kaç›narak özerkli¤e zarar vermemekSORUgerekmektedir.209SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUAmerikal› filozof William James pragmatizmi, “bak›fl› ilk fleylerden, D‹KKAT prensiplerden, kategorilerden,farz edilen zorunluluklardan, son fleylere, semerelere, sonuçlara ve olgularaçevirmek” olarak tan›mlar.SIRA S‹ZDEZarar Vermeme ‹lkesiD‹KKATSIRA S‹ZDEBu ilkenin temeli kötü olan davran›fllardan kaç›nmak ve hastaya AMAÇLARIMIZ hiçbir flekilde zararvermemektir. Zarar vermeme, bilerek ac› ya da zarar vermeme yükümlülü¤ü AMAÇLARIMIZolarak tan›mlanm›flt›r.Baz› araflt›rmac›lar zarar vermeme ilkesiyle yararl›l›k ilkesini K birlikte ‹ T A Pdüflünmek-tedirler. Bu iki ilkenin birbirine yak›nl›k göstermesi ikisinin tek bir ilke olarak dü-K ‹ T A Pflünülmesine neden olmaktad›r. Ancak bunlar›n tek bir ilke olarak düflünülmesi,olas› ve son derece uygun bir tak›m ayr›mlar› karmafl›k hâle TELEV‹ZYON getirecektir. Baflkalar›nazarar vermeme yükümlülü¤ü (h›rs›zl›k, cinayeti yasaklama) baflkalar›na yar-TELEV‹ZYONd›mc› olma hükümlülü¤ünden (insanlara fayda sa¤lamak, menfaatlerini korumak,iyiyi desteklemek) çok net bir flekilde ayr›lmaktad›r.‹NTERNET‹NTERNETEczac›l›k aç›s›ndan düflünülecek olursa hastalara ilaç bilgisi sa¤lamak, yararl›l›kilkesiyle aç›klan›rken hastaya zarar verecek herhangi bir reçeteyi haz›rlamamak isezarar vermeme ilkesiyle aç›klanmaktad›r.Adalet ‹lkesi‹nsan haklar›ndan söz edilirken felsefenin en eski sorular›ndan birinin daha gündemegeldi¤i görülmektedir. Bu soru “adalet nedir?” sorusudur. Adalet, Arapça kökenlibir sözcüktür ve adil sözcü¤ünden türemifltir. Di¤er dillerdeki karfl›tlar›ndaoldu¤u gibi hak, hukuk ve hakl›l›kla s›k› s›k›ya ba¤lanm›fl ve iç içe geçmifl, ayr›cainsan haklar›yla birlikte düflünülmesi gereken bir kavramd›r. Ancak bu kavram›neflitlikle kar›flt›r›lmamas› gerekir. Eflitlik daha çok ikincil haklar›n söz konusu oldu-¤u yerlerde geçerlidir. Adalet ise birincil yani temel haklarla birlikte düflünülür. ‹kiinsandan birinin iki arabas›, di¤erinin bir arabas› varsa burada bir adaletsizliktensöz edilemez; burada söz konusu olan eflitsizliktir. Ancak, bu iki kiflinin de sa¤l›khizmeti alma hakk› varken sadece birinin bu hizmeti alabilmesi olay›nda adaletsizliktensöz edilebilir. Bu örnekte de görüldü¤ü gibi adalet kavram›n› aç›klamak içinadaletsizlik kavram›ndan yararlanmak mümkündür. Adaletsizlik, kifli ya da gruplar›ninsana ait olanaklar› gerçeklefltirebilmeleri için var olan koflullar›n elveriflsiz oldu¤uya da bu koflullar›n kifli ve kurulufllara do¤rudan ya da dolayl› engel oluflturdu¤udurumlard›r. Bu koflullar› belirlemek için gözlem yap›lmal›d›r. Buna göre kiflilerinsahip olmad›klar› fleylerin neler oldu¤u saptanarak, iki kiflinin sahip olduklar›ve olmad›klar› fleyler karfl›laflt›r›larak durumlar› saptanacak buradan da adaleteulafl›lacakt›r. Toplum yaflam›nda bireylerin temel haklar›n›n eflit da¤›t›lmas› gerekmektedir.Bu da¤›l›m›n eflit biçimde gerçeklefltirilmemesi adaletsizliktir.Adil: Adaletle ifl gören,adaletten, do¤ruluktanayr›lmayan, hakk› yerinegetiren, adaletli anlam›n›tafl›r.