ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK MEVZUATI VE DEONTOLOJ‹

204 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›k Mevzuat› ve Deontolojila karfl›lafl›lmas›na neden olmaktad›r. Bu nedenle deontoloji ile eti¤in birbirlerininyerine kullan›labilece¤i düflünülmemeli, ancak birbirlerini tamamlay›c› iki alan olarakdüflünülmelidir. Etik ile deontoloji aras›ndaki en belirgin fark, onlar›n “yöntemlerindenve ortak konulara farkl› bir aç›dan yaklaflmalar›ndan” kaynaklanmaktad›r.Yasalar ve EtikBireylerin do¤ru ve yanl›fl ya da iyi ve kötü davran›fllar›n›n ölçütleri ve kötü-yanl›fldavran›fllar›n›n cezaland›r›lmas› yasalara göre belirlenir. Bu noktada, e¤er yasalarbu düzenleme ve yapt›r›mlar› koymuflsa eti¤in ne gibi bir ifllevi olabilir diyedüflünülebilir.Etik ilkeler y›llarca süren bir geliflmenin sonucunda ortaya ç›karlar. Ancak yasaldüzenlemeler genellikle etik tart›flmalardan sonra gerçekleflir. Örne¤in Amerika’daçevre koruma konusu etik ve ahlâki bir ba¤lamda 1950’lerde tart›fl›lmayabafllanm›fl, ancak çevre korumaya iliflkin ilk temel yasa 1960’larda yürürlü¤e girmifltir.‹fl güvenli¤i ve ayr›mc›l›k sorunlar›na iliflkin tart›flmalar 1960’larda bafllam›flve 1970’lerde bu konuda bir yasa ç›kar›lm›flt›r. Sonuç olarak, belli bir konuda etiktart›flmalar bafllay›p dikkatler bu konu üzerine odakland›ktan sonra etik sorunlarayol açan konular›n çözümlenmesini sa¤layan yasal düzenlemeler gerçeklefltirilmifltir.Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, yasalaflmam›fl olsa da etik tart›flmalar›ngörmezlikten gelinmesidir. Etik tart›flmalar›n evrimleflerek yasalaflmas›, uygunbir davran›fl biçimi üzerinde bireylerin, örgütlerin ve toplumun görüfl birli¤inevarma sürecidir. Çünkü yasalar toplumun ço¤unlu¤unun tutumlar›n› yans›t›rken,mevcut etik tart›flmalar ise gelecekteki yasa koyucular›n yararlanabilece¤i bir kayna¤›oluflturmaktad›r. Ayr›ca bütün bireyler, ifl yerinde, toplumda ve karar vermesürecindeki etik de¤erlerini ve davran›fllar›n› gözden geçirmekle sorumludurlar.Bilim Eti¤iBilim eti¤i, u¤raflsal etkinliklerin tümünün yürütülmesi s›ras›nda ortaya ç›kan “de-¤er sorunlar›yla” bunlara getirilen çözüm önerilerinin tart›fl›ld›¤› alan olarak tan›mlanabilir.Bilim eti¤ine konu olan de¤er sorunlar›n› üç ana bafll›k alt›nda toplamakmümkündür:• Bilimle u¤raflanlar›n birbirlerine karfl› olan tutum ve davran›fllar›,• Bilimle u¤raflanlar›n araflt›rmaya konu olan bireylere karfl› tutum ve davran›fllar›,• Bilimle u¤raflanlar›n bilimsel raporlar› okuyacak ve sonuçlar›ndan yararlanacakolanlara karfl› tutum ve davran›fllar›.BiyoetikGenel olarak canl›lar› ilgilendiren tüm de¤er sorunlar›n›n tart›fl›ld›¤› “uygulamal›felsefe” alan›d›r. Biyoetik (ayr›ca bk. Ünite 3) daha çok eski klâsik etik teorilerininyeni t›bbî geliflmeler ve sa¤l›k sorunlar›n›n ›fl›¤› alt›nda incelenmesi ve bunlar›n yo-¤un bir flekilde ele al›nmas› olarak düflünülmelidir. Bu terim ilk kez 25 y›l kadarönce Amerikal› biyolog Van Renselear Potter taraf›ndan “Biyoetik: Gelece¤eUzanan Köprü” adl› kitapta kullan›lm›flt›r.Biyoetik kavram› bugün daha çok t›p eti¤i kavram› ile çak›flmaktad›r. Bu iki alan›nkonular›n›n yak›nl›k göstermesi bu düflünceyi desteklemektedir. Biyoetik günümüzbilimsel ve teknik geliflmelerine ba¤l› olarak yaln›z t›p ve biyoloji alanlar›ndaortaya ç›km›fl de¤er sorunlar›na yönelmifl bir alan de¤ildir. Bununla birlikte bu