ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK MEVZUATI VE DEONTOLOJ‹

Eti¤in Genel Tan›mlar›G‹R‹fiÜlkemizde eczac›l›k mesle¤inde kalitenin yükseltilmesini sa¤lamak amac›yla kanunbaz›nda birtak›m düzenlemelere gidilirken di¤er yandan da meslek eti¤i alan›ndaçal›flmalar bafllat›lm›flt›r. Özellikle sa¤l›k u¤rafllar› art›k, biyoetik, t›p ve eczac›l›keti¤i gibi alanlara yönelmifltir. Eczac›l›k eti¤i ülkemiz için yeni bir alan olmas›nara¤men son y›llarda oldukça üzerinde durulmaktad›r.Hak, yükümlülük, sorumluluk, taksir, töre, felsefe, metafizik, yarg›, kural, ilke,teori, paternalizm gibi gerekli temel kavramlar yan›nda eti¤in tan›m›n›, çeflitli iliflkilerinive ilkelerini içeren konular bu ünitenin ana yap›s›n› oluflturmaktad›r.TEMEL KAVRAMLARHak: Genel ve çok k›sa bir tan›ma göre hak; adalet ve hukukun bireylere kazand›rd›¤›kazanç ya da hukuk düzeninin kiflilere tan›d›¤› yetkidir. Bu tan›mdan anlafl›laca¤›üzere hak; hukukî düzenlemelere ya da hukukî kurallara dayan›r.Hukuk kurallar›n› devlet koyar. Devlet, düzenledi¤i hukuk kurallar› ile kiflilerebelli baz› serbestlikler ve özgürlükler, yani haklar tan›r. Devletler, siyasal varl›klarolup, hukuk kurallar›n› kendi anlay›fllar› çerçevesinde belirlerler. Bundan ötürü,dünyadaki hak yelpazesinin, ülkeden ülkeye de¤ifliklikler gösterdi¤i bilinmektedir.Bunun yan›nda, uluslararas› olan ya da evrensel denilen ve ülkeden ülkeye de-¤iflmeyece¤i varsay›lan haklar da bulunmaktad›r. Bu haklar “‹nsan Haklar›” bafll›¤›alt›nda an›lmaktad›r. “Hasta Haklar›” deyimi genelde genel de hasta-hekim ya dahasta-hastane iliflkisinde ortaya ç›kan hak unsurlar›na atfen kullan›lmaktad›r.Yükümlülük: Yüküm; yap›lmas› zorunlu/mecburi olan ifl, gösterilmesi zorunluolan davran›flt›r. Yükümlülük; yükümlü olma, belli bir ifli yapma ya da davran›-fl› gösterme zorunlulu¤udur.Yükümlülük, de¤er yarg›lar›, toplumsal gelenek-görenek,ahlâk, etik ve yasalar gibi bir tak›m kurallar›n dayatt›¤›, yap›lmas› ya da yerinegetirilmesi gereken zorunluluklard›r. Bu bir ifl olabilece¤i gibi (eczaneye gelenhastalar›n reçetelerinin ak›lc› haz›rlanmas›), bir davran›fl da olabilir (hastaya güleryüz gösterme yükümlülü¤ü gibi).Yükümlülük; kiflinin, sorumluluk alan›ndaki ifllevlerin yerine getirilmesi konusundaba¤›ml›, zorunlu k›l›nmas›d›r fleklinde de tan›mlanmaktad›r. Yükümlülük olgusu,çok çeflitli biçimlerde karfl›m›za ç›kabilir. Yasalara uymak konusunda herkessorumluluk tafl›r ve bir yasa kural›n› yerine getirmek her vatandafl›n yükümlülü¤üdür.Yükümlülü¤ü yerine getirmemenin yapt›r›m› bulunabilir. H›rs›zl›k yapma-Hak: Adalet, adaletin;hukukun gerektirdi¤i veyabirine ay›rd›¤› fley, kazanç,dava veya iddiada gerçe¤euygunluk, do¤ruluk, pay,verilmifl emekten do¤anmanevî yetki.Atfen: Yüklemek, aitoldu¤unu göstermek, maletmek.Yapt›r›m: Kanun, ahlâk gibikurumlar›n buyruklar›n›nyerine getirilmesinisa¤lama, müeyyide, yasaya,kurala karfl› yap›lan ayk›r›davran›fllara verilen ceza,yapt›rma ifli.