ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK MEVZUATI VE DEONTOLOJ‹

11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayvan Haklar›273S›ra Sizde Yan›t Anahtar›S›ra Sizde 1Yürürlükte olan 5237 say›l› Türk Ceza Kanunu’nun 1.maddesi; insan hak ve özgürlüklerini, düzen ve güvenli¤ini,hukuk devletini, kamu sa¤l›¤›n› ve çevreyi, toplumbar›fl›n› korumak, suç ifllenmesini önlemek amac›-n› tafl›maktad›r. Ayr›ca insan haklar› ile ilgili olan düzenlemelerbu kanunun çeflitli maddelerinde özel bafll›klaralt›nda yer almaktad›r.Madde 76’da soyk›r›m, bir plân›n icras› suretiyle, millî,›rkî veya dinî bir grubun tamamen veya k›smen yok edilmesimaksad›yla ifllenen bir suç olarak belirtilmektedir.Madde 77’de insanl›¤a karfl› ifllenen suçlar›n; siyasî, felsefî,etnik, ›rkî veya dinî amaçlarla toplumun bir kesiminekarfl› bir plân do¤rultusunda ifllenen çeflitli insanl›kd›fl› fiillerden olufltu¤u ifade edilmektedir.Göçmen kaçakç›l›¤› ve insan ticareti ile ilgili olan 79 ve80. maddelerde göçmen kaçakç›l›¤› yapan suç örgütlerininfaaliyetlerini önlemek üzere, göçmen kaçakç›l›¤›ve buna ba¤l› olarak insan ticareti fiilleri suç haline getirilmifltir.Buna göre:Zorla çal›flt›rmak veya hizmet ettirmek, esarete ve benzeruygulamalara tabi k›lmak, vücut organlar›n›n verilmesinisa¤lamak maksad›yla, tehdit, bask›, cebir veyafliddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kand›rmakveya kifliler üzerindeki denetim olanaklar›ndan veyaçaresizliklerinden yararlanarak r›zalar›n› elde etmeksuretiyle kiflileri tedarik eden, bir yerden baflka bir yeregötüren veya sevk eden, bar›nd›ran kifliler suçlu say›lm›fl,ayr›ca bu fiillerin 18 yafl›n› doldurmam›fl çocuk veyaküçüklere karfl› ifllenmesi ceza art›r›m nedeni olarakkabul edilmifltir.Yine bu kanun kapsam›nda 94, 95 ve 96. maddeler iflkenceve eziyeti; bir kifliye karfl› yap›lan, insan onuruylaba¤daflmayan ve bedensel veya ruhsal yönden ac›çekmesine, alg›lama veya irade yetene¤inin etkilenmesine,afla¤›lanmas›na yol açacak davran›fllar olarak kabuletmifltir. Bu suçlar›n ifllenifline ifltirak eden di¤er kiflilerinde kamu görevlisi gibi cezaland›r›laca¤› da maddeyeeklenmifltir.Ayr›mc›l›k 122. maddede yer almakta ve kifliler aras›ndadil, ›rk, renk, cinsiyet, siyasî düflünce, felsefî inanç,din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayr›m yaparak; birtafl›nmaz veya tafl›n›r mal›n sat›lmamas›, devredilmemesi,bir hizmetin icra olunmamas› veya hizmetten yararlanman›nengellenmesi, kiflinin ifle al›nmamas›, besinmaddelerinin verilmemesi, kiflinin ola¤an bir ekonomiketkinlikte bulunmas›n›n engellenmesinin suç teflkil etti-¤i belirtilmektedir.Bununla beraber halk› sosyal s›n›f, ›rk, din, mezhep veyabölge bak›m›ndan farkl› özellikler tafl›yan di¤er birkesim aleyhine kin ve düflmanl›¤a alenen tahrik eden,afla¤›layan kimselerin cezaland›r›lmas› da 215 ve 216.maddelerde yer almaktad›r.Madde 90 ilke olarak insan üzerinde deney yap›lmas›n›cezaland›rmakta; ancak durumun bilimsel ve t›bbî birdeneyi hakl› k›lm›fl olmas›n› ve ilgili kiflinin r›zas›n› suçukald›ran bir hukuka uygunluk nedeni saymaktad›r.Özel hayata ve hayat›n gizli alan›na müdahale konusunda;kifliler aras›ndaki haberleflmenin gizlili¤ini ihlâletmek, 132, 133 ve 134. maddelere göre suç say›lm›flt›r.Suçun oluflmas› için ilgilinin r›zas›n›n bulunmamas›flartt›r. Konuflmalar›n dinlenmesi ve kaydedilmesi, resimçekici veya kaydedici bir aletle özel hayat›n ihlâlive montaj fiilleri cezay› gerektirmektedir.Hürriyete karfl› suçlar bafll›¤› alt›nda 106. ve 109. maddelerdetehdit ve zorlama unsurlar› ele al›nmakta ve birbaflkas›n›n, kendisinin veya yak›n›n›n hayat›na, vücutveya cinsel dokunulmazl›¤›na yönelik bir sald›r› gerçeklefltirece¤indenbahisle tehdit eden kiflinin cezaland›r›laca¤›ve hiç kimsenin hukuka ayk›r› olarak bir yeregitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun b›-rak›lamayaca¤› ifade edilmektedir.Cebir veya tehdit kullanarak bir kimseyi dinî, siyasî, felsefîinanç, düflünce ve kanaatlerini aç›klamaya veya de-¤ifltirmeye zorlamak ya da bunlar› aç›klamaktan, yaymaktanmen etmenin 115. maddeye göre suç say›lmas›ylainsan hak ve özgürlükleri içinde en temel haklardanolan düflünce ve düflünceyi aç›klama hürriyeti korumaalt›na al›nm›flt›r.Topluma karfl› suçlar 5237 say›l› TCK’da Üçüncü K›s›mdaayr›nt›l› olarak ele al›nm›flt›r. Birinci Bölüm “GenelTehlike Yaratan Suçlar” bafll›¤› alt›ndad›r. Bu suçlar aras›ndagenel güvenli¤in tehlikeye sokulmas› k›sm›ndakiflilerin hayat›, sa¤l›¤› veya malvarl›¤› bak›m›ndan tehlikeliolabilecek biçimde ya da kiflilerde korku, kayg›veya panik yaratabilecek tarzda; yang›n ç›karan, binaçökmesine, toprak kaymas›na, 盤 düflmesine, sel veyataflk›na neden olan silâhla atefl eden veya patlay›c› maddekullanan kifliler 170. maddeye göre suçlu say›lm›flt›r.Ayr›ca madde 172’ye göre radyasyon yayma, madde173’e göre atom enerjisi ile patlamaya sebebiyet verme,madde 174’e göre tehlikeli maddeleri izinsiz olarakbulundurma ve madde 179’a göre trafik güvenli¤initehlikeye sokma suç kapsam›na al›nm›flt›r.‹kinci Bölüm “Çevreye Karfl› Suçlar” bafll›¤›n› tafl›maktad›r.Çevrenin kasten kirletilmesi 181 ve 182. madde-