ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK MEVZUATI VE DEONTOLOJ‹

270 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›k Mevzuat› ve DeontolojiHasta haklar›n›n amac›; hastan›n bir kifli olarakgeliflimini, bedensel ve ruhsal bütünlük ve itibar›n›nkorunmas›n›, hasta hekim iliflkisinde, hastan›naktif kat›l›m›n›n desteklenmesini, her hastan›ntam ve kaliteli sa¤l›k hizmetinden yararlanmas›n›sa¤lamakt›r.Hasta haklar›, daha iyi sa¤l›k ortam› için hasta vehekimlerin birlikte sahip ç›kmas› gereken haklard›r.Ülkemizde birçok temel haklar gibi, hastahaklar›n›n kullan›lamad›¤› bilinmektedir. Hastahaklar›, genellikle hekim hatalar› nedeniyle kamuoyunungündemine girmekte, bu nedenle degerçek kapsam› ile de¤erlendirilememektedir.Dünya Tabipler Birli¤i Hasta Haklar› Bildirgesi’nde;nitelikli sa¤l›k hizmeti alma hakk›, seçimyapma özgürlü¤ü, kendi kaderini belirleme hakk›,bilinci kapal› hasta, yasal olarak yeterlili¤i bulunmayanhasta, hastan›n iste¤ine karfl›n yap›langiriflimler, bilgilenme hakk›, gizlilik hakk›, sa¤l›ke¤itimi hakk›, onurunu koruma hakk›, dinî destekhakk›, sa¤l›k bak›m›nda (hizmetlerinde) insanhaklar› ve de¤erleri, bilgilendirme, onay,mahremiyet (gizlilik) ve özel hayat, bak›m ve tedavi,baflvuru bafll›klar› alt›nda yer alan konularifllenmifltir.Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n Hasta Haklar› Yönetmeli-¤i’nin amac›; temel insan haklar›n›n sa¤l›k hizmetlerisahas›ndaki yans›mas› olan ve baflta TürkiyeCumhuriyeti Anayasas›’nda, di¤er mevzuattave milletleraras› hukukî metinlerde kabul edilenhasta haklar›n› somut olarak göstermek ve sa¤l›khizmeti verilen bütün kurum ve kurulufllarda vesa¤l›k kurum ve kurulufllar› d›fl›nda sa¤l›k hizmetiverilen hâllerde, insan haysiyetine yak›fl›r flekildeherkesin hasta haklar›ndan faydalanabilmesine,hak ihlâllerinden korunabilmesine ve gerekti-¤inde hukukî korunma yollar›n› fiilen kullanabilmesinedair usul ve esaslar› düzenlemektir.Hayvanlar› koruma derne¤i ilk kez ‹ngiltere’de1825 y›l›nda kurulmufl, daha sonra pek çok ülkedekurulan benzeri dernekler 1931 y›l›nda toplanarak4 Ekim gününü “Hayvanlar› Koruma Günü”olarak kabul etmifllerdir. Ülkemizde ise ilkdernek 1955 y›l›nda Ankara’da kuruldu. “HayvanHaklar› Evrensel Bildirgesi” metni, Uluslararas›Hayvan Haklar› Birli¤i ve ona ba¤l› ulusal birliklertaraf›ndan 21-23 Eylül 1977 tarihlerinde Londra’dahayvan haklar› konusunda yap›lan üçüncüuluslararas› toplant›da kabul edildi. Bu bildirge15 Ekim 1978 tarihinde Paris’te UNESCO Merkezi’ndetörenle ilân edildi.Ülkemizde ise 5199 say›l› “Hayvan Haklar› Kanunu”24.06.2004 tarihinde yay›mlanarak yürürlü¤egirmifltir.Hayvan Haklar› Evrensel Bildirgesi; yaflam›n tekoldu¤unu, yaflayan bütün canl›lar›n ortak bir kökenioldu¤unu ve türlerin evrimi yönünde farkl›-laflt›¤›n›, yaflayan bütün canl›lar›n do¤al haklarasahip oldu¤unu ve sinir sistemi olan her hayvan›nkendine özgü haklar› bulundu¤unu, bu do-¤al haklar›n küçümsenmemesi ve hatta kolaycagöz ard› edilmesinin do¤a üzerinde ciddî zararlardo¤uraca¤›n› ve insano¤lunun hayvanlara karfl›suç ifllemesine neden olaca¤›n›, türlerin birlikteolmas›n›n di¤er hayvan türlerinin yaflama hakk›-n›n insano¤lu taraf›ndan tan›nmas›n› ifade edece¤ini,insano¤lu taraf›ndan hayvanlara sayg›gösterilmesinin bir insan›n bir di¤erine gösterdi-¤i sayg›dan ayr› tutulamayaca¤›n› dikkate alarakhayvan haklar›n› 10 madde içinde özetlemifltir.