ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK MEVZUATI VE DEONTOLOJ‹

11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayvan Haklar›249Türkiye’de Hasta Haklar›n›n GeliflimiHasta haklar› Türkiye’de 1980’li y›llarda tart›flma konusu olmaya bafllam›flt›r. AncakCumhuriyetin ilk y›llar›ndan itibaren sa¤l›k hizmetlerini düzenlemek üzere yürürlü¤egiren yasal düzenlemelerde temel insan hak ve hürriyetleri çerçevesinde baz›hasta haklar›na yer verildi¤i ve do¤rudan hasta hakk› olarak belirtilmese bile temelhasta haklar›yla örtüflen hükümlerin yer ald›¤› görülmektedir. Daha sonra Sa¤l›kBakanl›¤› faaliyetleri çerçevesinde çeflitli düzenlemeler yap›lm›flt›r. 1982 Anayasas›’n›n17. maddesinin 2. f›kras›nda; 56. ve 65. maddelerinde hasta ve bireylerinsa¤l›k ve sa¤l›kl› yaflama haklar›na iliflkin hükümler yer alm›flt›r.Dünya T›p Birli¤i’nin 1981’de Lizbon Bildirgesini, Dünya Sa¤l›k Örgütü AvrupaBirimi’nin 1994’te Amsterdam Bildirgesini, Dünya T›p Birli¤i’nin 1995’te Lizbon Bildirgesi’niBali’de gözden geçirip yay›mlamas›n›n ard›ndan ve Avrupa Konseyi’nin1997’de ‹nsan Haklar› ve Biyot›p Sözleflmesini ortaya ç›karmas›ndan sonra Türkiye,bu bildirgelerde ve sözleflmelerde yer alan hasta haklar›n› temel alarak kendiiç mevzuat›n› ve taraf oldu¤u uluslararas› sözleflmeleri de göz önünde bulundurup01 A¤ustos 1998’de “Hasta Haklar› Yönetmeli¤i”ni yürürlü¤e koymufltur.SIRA S‹ZDEHâlen yürürlükte olan 1982 Anayasas›’n›n 17, 56 ve 65. maddelerini araflt›r›n›z.Hasta Haklar›n›n Amac›DÜfiÜNEL‹MDÜfiÜNEL‹MHasta haklar›n›n amac›; hastan›n bir kifli olarak geliflimini, bedensel ve ruhsal bütünlükve itibar›n›n korunmas›n›, hasta hekim iliflkisinde, hastan›n aktif kat›l›m›n›nSORUdesteklenmesini, her hastan›n tam ve kaliteli sa¤l›k hizmetinden yararlanmas›n› sa¤lamakt›r.SORUHasta haklar›, esas olarak insan haklar›n›n ve de¤erlerinin sa¤l›k hizmet-lerine uygulanmas›n› ifade etmekte ve dayana¤›n› insan haklar›yla D‹KKAT ilgili temel belgelerdenD‹KKATalmaktad›r. Bir baflka deyiflle, insan olarak sayg› görme, kendi yaflam›n›belirleme, güvenli bir yaflam sürdürme, özel yaflamda sayg› görme SIRA S‹ZDE gibi ilkeler hastahaklar›n›n da temelini oluflturmaktad›r. Benzer flekilde, herkesin yeterli sa¤l›k ba-SIRA S‹ZDEk›m› ile sa¤l›¤›n›n korunmas› ve mümkün olan en yüksek sa¤l›k düzeyine ulaflmas›,temel insan haklar› aras›nda bulunmaktad›r. Sa¤l›k hizmetlerinin AMAÇLARIMIZ herkes için eflit, AMAÇLARIMIZulafl›labilir ve sürekli olmas› ise, hasta haklar›n›n en önemli amac›n› oluflturmaktad›r.Hasta haklar›n›n gelifltirilmesi için gösterilen çabalar›n di¤er amaçlar› flunlard›r:• Hastalara sa¤l›k hizmetlerinden tam olarak yararlanma konusunda K ‹ T A P yard›mc›olmak ve sistemle ilgili sorunlar›n olumsuz etkisini azaltmak,K ‹ T A P• Hastalarla sa¤l›k personeli aras›ndaki yararl› iliflkiyi desteklemek ve gelifltirmek;özellikle de hastalar›n sa¤l›k hizmeti sürecine daha TELEV‹ZYON aktif kat›l›m›n› cesaretlendirmek,TELEV‹ZYON• Hasta kurulufllar›, sa¤l›k personeli ve sa¤l›k yöneticileri aras›ndaki iletiflimiçin yeni f›rsatlar yaratmak, var olanlar› güçlendirmek,‹NTERNET• Temel insan haklar›n›n korunmas›n› sa¤lamak, baflta çocuklar, psikiyatrik‹NTERNEThastalar, yafll›lar ve a¤›r hastalar olmak üzere tüm hastalara sunulan hizmetininsanc›llaflt›r›lmas›n› gelifltirmek.Hasta Haklar› ve Hasta Haklar› Yönetmeli¤iHasta haklar›n›n dünyada gösterdi¤i geliflmelerden sonra Türkiye’de de bu konudakigeliflmelere duyars›z kal›nmam›fl ve hasta haklar› belgelerinde yer alan haklar,mevzuatlara uygun hâle getirilerek hasta haklar› yönetmeli¤i olarak yürürlü¤ekonulmufltur.2SIRA S‹ZDE