11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayvan Haklar›247y›l›n bafl›nda bütün özellikleri ile iki insan aras›ndaki iliflki olarak yaflanan ve dayana¤›n›güven kavram›n›n oluflturdu¤u hasta-hekim iliflkisi, günümüzde hastalar›ve hekimleri kuflatan sa¤l›k kurulufllar›n›n fabrika benzeri atmosferi içinde s›radanbir iliflki hâline gelmek üzeredir. Hastalar, geliflen t›p teknolojisi, giderek karmafl›khale gelen sa¤l›k sistemi ve insanc›ll›ktan uzaklaflan hekimlik karfl›s›nda kendilerinigüçsüz ve korunmaya muhtaç hissetmektedir. Bütün bunlar›n üstüne eklenenve sa¤l›k hizmetlerini serbest piyasa dinamiklerine (paraya) terk eden geliflmeler,hem hastalar›, hem de hekimleri köfleye s›k›flt›rmaktad›r. Bu noktada, insan›n onurununve bütünlü¤ünün korunmas›n› ve hastaya kifli olarak gösterilen sayg›n›n art›r›lmas›n›amaçlayan çabalara ihtiyaç vard›r. Bu çabalar›n bir ürünü olan hastahaklar› son y›llarda sa¤l›k hizmeti tart›flmalar›nda önemli bir yer tutmaktad›r.Yürürlükte olan 5237 Say›l› Türk Ceza Kanunu’nda insan haklar› ile SIRA ilgili S‹ZDE olan baz› düzenlemeleriaraflt›r›p inceleyiniz.1SIRA S‹ZDESa¤l›k Hakk›DÜfiÜNEL‹MDÜfiÜNEL‹MSa¤l›k hakk› ile hasta haklar›, her ne kadar bildirgelerde karmafl›k gibi görülselerde, aralar›ndaki fark› göz ard› etmemek ve birine odaklan›p di¤erini SORUgözden kaç›rmamakSORUgerekir. Genellikle öne ç›kar›lan hasta haklar›d›r. Ancak sa¤l›k hakk›n›nayr› bir grup oldu¤u bilinmelidir. Hasta haklar›yla ilgili yaz›l› belgelere D‹KKAT bak›ld›¤›ndaD‹KKAThepsinin birinci maddesinin sa¤l›k hizmetlerine ulaflma hakk› oldu¤u görülür.Gerçekten de sa¤l›k hizmetlerine ulaflabilme hakk› hastalar için çok önemli birSIRA S‹ZDEhakt›r. 10. Ulusal Halk Sa¤l›¤› Kongresi sonuç bildirgesinde de belirtildi¤i gibi,sa¤l›k ve yaflama hakk›, yani sa¤l›kl› yaflama hakk› insan haklar› kapsam›nda di¤erhak ve özgürlüklerin belki de en önemlisidir. Bu hak daha öncede AMAÇLARIMIZ belirtildi¤i gibi,anayasa ve kanunlarda da yer alm›flt›r. Ancak Anayasa’da de¤inilen sa¤l›k hakk›ylaSIRA S‹ZDEilgili ifadelerin çok yuvarlak ve zay›f kald›¤›, konuya ilgi duyanlar taraf›ndaniddia edilmektedir.K ‹ T A PK ‹ T A PSa¤l›k hakk›, bedenine sahip olma hakk›n›n önemli bir unsuru olup ana rahminedüflmeden bafllam›fl olan bir hak olarak kabul edilir. Genel olarak “hem iyi iflleyenbir organizman›n devam›n›n sa¤lanmas›n› hem de hastal›¤a TELEV‹ZYON u¤rayan bireyinTELEV‹ZYONtedavisinin sa¤lanmas›n› isteme hakk›” fleklinde tan›mlanan sa¤l›k hakk›, bir yönüyledevletin müdahalesine kapal› iken; di¤er bir yönüyle de bir vatandafl olarakdevletten talepte bulunma hakk›n› içerir. Bu hak, bireyin temel haklar›ndan olan‹NTERNETve di¤er haklar›n da olmazsa olmaz koflulu kabul edilen yaflama hakk›n›n gerçekleflmesini‹NTERNETsa¤lar. Bu yönüyle birbiriyle çok yak›n iliflkili olan iki hak olarak de¤er-lendirmek mümkündür. Bireyin yaflam›n›n ahenkli bir flekilde devam edebilmesi,sa¤l›k hakk›n›n yerine getirilmesine ba¤l›d›r. Bireyin sa¤l›¤› korunmad›¤›, sa¤l›kl›yaflamlar› için gereken önlem al›nmad›¤›, hizmetlerin verilmedi¤i bir ortamda yaflamahakk›ndan da söz etmek do¤ru olmayacakt›r.
248 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›k Mevzuat› ve DeontolojiHasta Yeterlili¤i Kavram›Hasta haklar›nda ele al›nmas› gereken kavramlardan biri de “hasta yeterlili¤i” kavram›d›r.Yeterlilik kavram›yla kiflinin “hukuksal yeterlili¤i” tan›mlanmaktad›r. Örne¤inAmerika Birleflik Devletleri’nde (ABD) hâkim, aksine bir karar vermedi¤i sürecet›bbî giriflimi reddeden kiflinin “yeterli” oldu¤u kabul edilmektedir. Genel olarakkiflinin, t›bbî durumlarda yasal tedavisiyle ilgili kararlar› alabilecek, r›za (onam,raz› olma) verebilecek yeterlilikte bulunmas› anlam›ndad›r.Bu kapsamda hastan›n sahip olmas› gereken yeterlilikler flöyle s›ralanabilir:• Bireyin doktoru ile iliflkisinden ne bekledi¤ini tan›mlayabilmesi,• Sorunlar›n› aktarabilecek ve yard›m isteyecek bir doktor tayin edebilmesi,• Sa¤l›k sorunlar›n›, duygular›n›, endiflelerini, inançlar›n› ve beklentilerini ifadeedebilmesi,• Hekimin söylediklerini, ilgili bilgiyi anlayabilecek biçimde iletiflim kurabilmesi,• Bilgiyi almas›,• Bilgiyi de¤erlendirmesi,• Konuyla ilgili karar verebilmesi, geri bildirimde bulunabilmesi, bir aksiyonplân› üzerinde karar verebilmesi.Hasta Haklar›n›n GeliflimiHasta haklar›n›n toplumsal bir boyut kazanmas› son yirmi sene içinde gerçekleflmifltir.Hasta haklar›n›n geliflimi dünyada ve Türkiye’de ayn› paralelde olmam›flt›r.Dünya’da Hasta Haklar›n›n GeliflimiHasta haklar›n›n dayanaklar› ve korunmas› konusunda ülkeler aras›nda önemlifarkl›l›klar vard›r. Genel olarak, etik yönergeleri, tabip (hekim) birliklerinin yönergeleri,genel ve kifli hukukunu düzenleyen yasalar hasta haklar›na dayanak oluflturmaktad›r.Son y›llarda hasta haklar›n›n t›bbî etikten çok yasal düzenleme ile korunmas›yönünde bir e¤ilim görülmektedir. Bu e¤ilim do¤rultusunda Hollanda, Finlandiyave Norveç gibi baz› Avrupa ülkelerinde hasta örgütlerinin de kat›l›m›yla hastahaklar› yasalar› haz›rlanm›fl ve yak›n zamanda Hollanda Parlamentosu böyle bir yasay›onaylam›flt›r. Yine Hollanda’da tabip birli¤i ile ulusal hasta örgütü, hasta ve hekimlerinsorumluluk ve haklar› konusunda ortak çal›flmalar yapm›fllard›r. Birçok ülkedehasta örgütleri, hasta haklar›n›n taraf› olarak kabul edilmektedir.Hasta haklar› ile ilgili ilk çal›flmalar›n ABD’de bafllad›¤› kabul edilir. ABD’de1970’li y›llar›n bafl›nda bir mahkeme karar›nda; hekim-hasta iliflkisinin bir ifl olmad›¤›,güvene dayanan bir iliflki oldu¤u belirtilmifltir. Hasta haklar› konusunda AmerikanHastaneler Birli¤i’nin gerçeklefltirdi¤i faaliyetlerde önemli katk›lar sa¤lanm›flt›r.Amerikan Hastaneler Birli¤i’nin 1972’de yay›nlad›¤› hasta haklar› belgesi, günümüzdede kabul edilen de¤erlere yer vermesi nedeniyle en önemli belge niteli¤indedir.Hasta haklar› ile ilgili ABD’de birçok önemli baflka çal›flmalar da olmufltur.Ancak hasta haklar›yla ilgili çal›flmalar sadece ABD ile s›n›rl› kalmam›flt›r. 1975’deAvrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi de hasta haklar› ile ilgili öneriler tasla¤›haz›rlam›flt›r.Dünya T›p Birli¤i’nin 1981’de Portekiz-Lizbon’da gerçeklefltirdi¤i 34. Genel Kurulu’ndabenimsedi¤i Lizbon Bildirgesi; Dünya Sa¤l›k Örgütü’nün 28-30 Mart1994’te Amsterdam’da gerçeklefltirdi¤i toplant›da sözü edilen Avrupa Hasta Haklar›n›nGelifltirilmesi Bildirgesi ve Dünya T›p Birli¤i’nin 1995’te Bali’de gerçeklefltirdi¤itoplant›da kabul edilen Lizbon Bildirgesi II belgeleri, hasta haklar› konusundageliflmeler aç›s›ndan önemli belgelerdir.
- Page 1 and 2:
7ECZANE H‹ZMETLER‹, ECZACILIK M
- Page 3 and 4:
146 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 5 and 6:
148 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 7 and 8:
150 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 9 and 10:
152 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 11 and 12:
154 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 13 and 14:
156 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 15 and 16:
SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDE158 Eczane
- Page 17 and 18:
160 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 19 and 20:
162 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 21 and 22:
164 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 23 and 24:
166 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 25 and 26:
168 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 27 and 28:
170 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 29:
172 Eczane Hizmetleri, Eczac›l›
- Page 32 and 33:
Kanun ve Yönetmelikler 3G‹R‹fi
- Page 34 and 35:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 36 and 37:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 38 and 39:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 40 and 41:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 42 and 43:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 44 and 45:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 46 and 47:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 48 and 49:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 50 and 51:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 52 and 53:
8. Ünite - Kanun ve Yönetmelikler
- Page 54 and 55: Eti¤in Genel Tan›mlar›G‹R‹
- Page 56 and 57: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 58 and 59: SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDE9. Ünite -
- Page 60 and 61: D‹KKATD‹KKATSIRA S‹ZDESIRA S
- Page 62 and 63: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 64 and 65: AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ9. Ünite -
- Page 66 and 67: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 68 and 69: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 70 and 71: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 72 and 73: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 74 and 75: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 76 and 77: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 78 and 79: 9. Ünite - Eti¤in Genel Tan›mla
- Page 80 and 81: Eczac›l›k Eti¤iG‹R‹fiÇefl
- Page 82 and 83: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i22
- Page 84 and 85: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i22
- Page 86 and 87: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤iHa
- Page 88 and 89: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤iEt
- Page 90 and 91: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i23
- Page 92 and 93: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤iÖ
- Page 94 and 95: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i23
- Page 96 and 97: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i23
- Page 98 and 99: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i24
- Page 100 and 101: 10. Ünite - Eczac›l›k Eti¤i24
- Page 102 and 103: Hasta Haklar›-HayvanHaklar›G‹
- Page 106 and 107: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 108 and 109: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 110 and 111: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 112 and 113: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 114 and 115: K ‹ T A PK ‹ T A PTELEV‹ZYON1
- Page 116 and 117: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 118 and 119: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 120 and 121: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 122 and 123: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 124 and 125: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 126 and 127: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 128 and 129: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 130 and 131: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 132 and 133: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 134 and 135: 11. Ünite - Hasta Haklar› - Hayv
- Page 136 and 137: ‹fl Yaflam›G‹R‹fi‹flletme
- Page 138 and 139: K ‹ T A PK ‹ T A PTELEV‹ZYON1
- Page 140 and 141: 12. Ünite - ‹fl Yaflam›283Öte
- Page 142 and 143: 12. Ünite - ‹fl Yaflam›285gile
- Page 144 and 145: 12. Ünite - ‹fl Yaflam›287Bu b
- Page 146 and 147: 12. Ünite - ‹fl Yaflam›Kuruluf
- Page 148 and 149: 12. Ünite - ‹fl Yaflam›291Giyi
- Page 150 and 151: SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEAMAÇLARIMI
- Page 152 and 153: 12. Ünite - ‹fl Yaflam›295Baya
- Page 154 and 155:
12. Ünite - ‹fl Yaflam›‹ri V
- Page 156 and 157:
12. Ünite - ‹fl Yaflam›299Öze
- Page 158 and 159:
12. Ünite - ‹fl Yaflam›301Kend
- Page 160 and 161:
12. Ünite - ‹fl Yaflam›303l›
- Page 162 and 163:
Sözlük305SözlükAAdjuvant/yard
- Page 164 and 165:
Sözlük307Dispersiyon: Bir madde t
- Page 166 and 167:
Sözlük309HHacr (hicr): Birisine b
- Page 168 and 169:
Sözlük311K›zam›k/Measles: Gen
- Page 170 and 171:
Sözlük313Ortostatik hipotansiyon:
- Page 172 and 173:
Sözlük315Seminer: Bir konu ile il
- Page 174 and 175:
Sözlük317Töre: Bir toplulukta be