3. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

1.HAKKÂRİ1.1.HAKKÂRİ MERKEZ1.1.1. CEYLANLI, MERYEM ANA KİLİSESİHakkâri merkeze bağlı, eski ismi Valto olan Ceylanlı Köyü’nde bulunankiliseye Hakkâri-Çukurca karayolu üzerinde 30. km.den 15 km.lik toprak bir yollaulaşılmaktadır. Burası eski bir Nasturi yerleşmesidir. Bu vadide bulunan üçüncükilisedir. Günümüzde kilisenin bulunduğu mahal meskûn değildir. Terk edilmişvaziyette kiliseye güney ve doğu taraftan bitişik ve civarınaa evler yapılmıştır.Kilise, kuzeyden güneye eğimli bir arazi üzerine kurulmuştur. 10.30x10.80m. dış ölçülere sahip, düzgün olmayan bir dikdörtgene oturmaktadır. Kiliseyioluşturan iki bölümden güneydeki asıl sahnı doğusundaki kanki (sunak) bölümütamamlamaktadır. Kuzeydeki ikinci bölüm kayalara yaslanmaktadır ve dahadüzensizdir. Duvarlarda ve üst örtüde yıkılmalar mevcuttur. Üst örtüde beşik tonozkullanılmıştır. Üstten düz dam şeklindeki üst örtünün çoğu yıkılmıştır. Kiliseningüneyine ve doğusuna bitişik vaziyette sonradan evler yapılmıştır. Bunlar dagünümüzde terk edilmiştir. Civarındaki teraslanmış arazi tarım alanı olarakkullanılmaktadır. Tescilsiz ve kültür varlığı olarak kayıtlara geçmeyen bir yapıdır.4701.1.2 GEÇİMLİ, MAR SAVA KİLİSESİHakkâri-Çukurca karayolu üzerinde 50. km.de bulunan Zap Suyu vadisindekalan Geçimli Köyü, geçmişte adı Rumtik olan Tiyar bölgesinde kalan önemliNasturi yerleşmelerinden biridir. Merkezî bir noktada kurulmuş olan kilise, bölgeninen önemli toplanma mekânlarından biri olma özelliği taşımaktadır. Kilise bugünküanayolun hemen altında Bahçeli Mahallesi’nde bulunmaktadır. Bugün üzerine evyapılmıştır. Ana kilise ve bunun güneydoğusundaki yazlık kiliseden oluşmaktadır.Kilise, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı 10.50x14.60 m. ölçülerindeiki sahınlıdır ve bunların doğu tarafındaki kanki bölümlerinden oluşmaktadır. Üzeridıştan düz toprak dam şeklinde örtülü iken sonradan ev yapılmıştır. Güney duvarınortasından bir kapı ile iç mekâna geçilmektedir. Güneydoğu köşedeki yazlık kilisebatıya açılan eyvan şeklindedir. Günümüzde önü bir duvarla kapatılmıştır.Kiliseye güney cephenin batı tarafına açılmış bir kapıdan girilmektedir. Birincisahın, 3.10x8.50 m. ölçülerinde doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı olup üsttenaynı yönde beşik tonozla örtülüdür. Batı duvarının üst ortasına bir mazgal pencere