3. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

en yoğun kap biçimini oluştururlar. Çatalhöyük’ten farklı olarak Erbaba çömlekleriiçinde ağzı ve boynu hafi f hareketli, daha doğru bir deyişle hafi f dışa dönük ağızkenarlı ama yine daralan ağızlı ve küresel derin gövdeli formlar da sevilen birbiçim görünümündedir.Çatalhöyük “Orta Gelenek” içinde görülen toplam 5 adet temel çanak tipininhepsi Erbaba’nın en erken çömlekçiliği içinde de, ancak değişen kullanımoranlarıyla yer bulmuştur (Çizim: 4). Çatalhöyük’te, “Orta Gelenek” içinde birkaçörnekle görülseler de “Geç Geleneğe” özgü olarak tanımlanabilecek hareketlikıvrımlı, yani “S” profi lli çanaklar, Erbaba’nın koyu yüzlü grubu içinde daha yoğunbir biçimde temsil edilmektedirler.Erbaba “Orta Gelenek” dip formları içinde küresel gövdeli çömleklere ait genişaçılı düz dipler en yoğun grubu oluştururlar. Erbaba koyu yüzlü kapları üzerinde7 temel tutamak tipi gözlenmiştir. Bunlardan en yaygını, Çatalhöyük’te de en çokkullanılan dikine ip delikli yatay tutamaklardır.Karşılaştırmalar ve SonuçÇatalhöyük, Suberde ve Erbaba’da, Neolitik çanak çömlek buluntu topluluklarınınüç gelişim evresi gösterdikleri anlaşılmıştır. Ortak “gelenek” adlarıyla yukarıdatanımlanan bu çanak çömlek sıradüzeni; Anadolu ve Yakındoğu’da zamansal veniteliksel olarak karşılaştırılabilecek diğer Neolitik çanak çömlek topluluklarınıntanımlanması ve zamandizindeki doğru yerlerinin önerilmesi için kullanıldığındaaşağıdaki gibi bir tablo ortaya çıkar:Çatalhöyük ve Suberde’de her iki yerleşmeye ait en erken kap biçiminin çanakformunda olması, kalsit içerikli kil kaynakları, benzer yüzey işlemleri ve malzemeleringeldiği kontekstlerin mutlak tarihleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde,Çatalhöyük ile Suberde arasında şöyle bir eşleştirme önerebiliriz:ÇatalhöyükXII-IXSuberdeIII (üst)–IYukarıdaki kıstasları Anadolu ve Yakındoğu’nun diğer yerleşmelerineuyarladığımızda, Antalya bölgesindeki Bademağacı ile Höyücek yerleşmelerininana toprak üzerindeki en erken çanak çömlek malzemeleri; M.Ö 7. binyılın381