3. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Bitkisel katkı ve kil kaynağının gölsel kökenli olduğunu düşündüren kalsit veyumuşakça kabuğu içeriği, Suberde “Erken Gelenek” üyelerini yapım teknolojisibakımından Çatalhöyük mallarıyla ilişkili kılar. Çok kaba ve gevşek bir dokuyasahip, çoğu devetüyü, pembemsi kahve ve kırmızıya yakın tonlarda alacalı açıkrenk yüzeyli Suberde malları, pişme teknolojisi açısından da Çatalhöyük “ErkenGelenek” malları ile benzeşir. Yüzey işlemleri ve bitirme teknolojisi kaliteli olmayanSuberde’nin çömlekçiliği, daha kaliteli olan Çatalhöyük örneklerinden bu açıdanfarklılık gösterir.Suberde “Erken Gelenek” kap biçimleri, az sayıdaki küçük boyutlu örneknedeniyle, Çatalhöyük örneklerine bakılarak yorumlanmış ve içe dönük ağızkenarlı, dışbükey ya da küresel gövdeli çanak formunun Çatalhöyük’te olduğu gibitipik bir kap biçimi olduğu anlaşılmıştır (Çizim: 2).Orta GelenekÇatalhöyük’te VII-IV tabakaları arasında, “Erken Geleneğin” bitkisel katkılımalları yerlerini %75 oranına sahip mineral katkılı mallara bırakır. “Orta Gelenek”süreci içinde yer alan tek mal türü olmasa da, horizonu temsil eden bu tipik “KoyuYüzlü Açkılı Çanak Çömlek”; Çatalhöyük’te kil, katkı türü, biçimlendirme ve pişirmegibi teknolojilerde büyük bir değişimin temsilcisidirler.Çatalhöyük VI. tabakada koyu yüzlü mineral katkılı mal grupları olan Mal 5a-b (Resim: 3) ve kırmızı astarlı mineral katkılı “Mal 6” ile birlikte birdenbire 8 malgrubuyla karşılaşırız. “Erken Geleneğin” gölsel kökenli yerel kil kaynaklarındanüretilmeye devam eden “Mal 3 a-c” ve “Mal 4 a-b” , “Erken Gelenek”ten farklıolarak daha rafi ne edilmiş ve az bitkisel katkılı bir hamura sahiptir.“Mal 5” ve “Mal 6”, çeşitli miktar, boyut ve renklerde mineral içeriklidir. “Mal5”, volkanik kökenli kolüvyal bir kil kaynağından üretilmiştir. “Mal 5b” ile temsiledilen kaba dokulu örnekler %12 gibi bir oranla oldukça azdır ve “Mal 5”in büyükçoğunluğu (Mal 5a) ince-orta olarak nitelendirilebilir. Grup üyeleri siyah, kahverengi,kahvemsi siyah, koyu gri, grimsi kahve ya da daha az kırmızı tonlarında koyuyüzlü ve çoğunlukla alacalıdır ve “Erken Geleneğe” göre daha kontrollü ve ortave iyi kalitede pişirilmişlerdir. “Mal 5” ve “Mal 6” üyelerinin hemen hepsi değişenkalitelerde açkılıdır ve hamurun kendisinden elde edilen bir kille astarlanmışgörünmektedir. Bu dönemde kapların duvarlarının yeni bir yapım tekniği olan örsve tokmak tekniği ile dövülerek inceltildiği görülür.379